Zmarł 13. earl Sunderland

Stelios Rigopoulos

Jan Jerzy Vanderbilt Henryk Spencer-Churchill, 15. baron Spencer of Wormleighton (pierwsze nadanie tego tytułu – przez króla Jakuba I – odbyło się w roku 1603), 13. earl Sunderland (pierwsze nadanie w roku 1643 przez króla Karola I), powszechnie nazywany „11. xięciem Marlborough”, zmarł 16 października 2014 roku w wieku 88 lat.

Chociaż zmarły „ożenił” się nie mniej niż cztery razy, wyjaśnienie zawiłości związanych z regulacjami, które od 1688 roku uchodzą za „prawo” małżeńskie, pozostawiam mojemu przyjacielowi Noelowi McFerranowi, dysponującemu pewną biegłością w zakresie prawa kanonicznego i cywilnego. Trzecią żoną Jana (ich małżeństwo trwało od 1972 do 2008 roku), która zgodnie z prawem zwyczajowym skorzystała z jego prawowitych i nieprawowitych — z jakobickiego punktu widzenia — tytułów, była hrabina Rosita Douglas¹, siostra Jej Królewskiej Wysokości xiężnej Elżbiety oraz ciotka i matka chrzestna JKW xiężnej Zofii, następczyni tronu Liechtensteinu, będącej w sukcesji jakobickiej kolejną prawowitą następczynią tronów Anglii, Szkocji i Irlandii po swym ojcu, xięciu Maxymilianie.

Trzeci earl Sunderland poślubił Annę Churchill, córkę i dziedziczkę Jana Churchilla, generała brygady, zawdzięczającemu awans w armii oraz nobilitację do tytułów lorda Eyemouth (nadany po raz pierwszy w roku 1682 przez króla Karola II jako godność szkocka) i barona Sandridge (nadany po raz pierwszy w 1685 roku przez króla Jakuba II jako godność angielska) wyłącznie swojemu dobroczyńcy i protektorowi, królowi Jakubowi II (VII), którego zdradziecko opuścił w momencie inwazji dokonanej przez innego niewdzięcznego protegowanego króla, jego własnego siostrzeńca i zięcia, Wilhelma Orańskiego, namiestnika Republiki Zjednoczonych Prowincyj. Za swoją zdradę otrzymał on nic nieznaczący tytuł „earla” (w roku 1689), a także „xięcia” w roku 1702 za zwycięstwo, jakie odniósł w bitwie pod Blenheim podczas wojny o sukcesję hiszpańską, w której uczestniczył po stronie Świętego Cesarstwa Rzymskiego, stając naprzeciw armii jakobickiego sprzymierzeńca, Ludwika XIV.

Z okazji trzechsetlecia owej bitwy śp. Jan odwiedził miejsca zwycięstw swojego przodka w Austrii (pomimo faktu, iż tytuł xięcia Mindelheim, nadany przez cesarza Leopolda I, który zmarły uparcie i błędnie uzurpował, wygasł wraz ze śmiercią jego pierwszego posiadacza w 1722 roku) i Bawarii, gdzie z uprzejmością przyjął go Jego Królewska Mość król Franciszek II. Wykonano pamiątkowe fotografie, a jedną z nich opatrzono komentarzem Pojednanie dwóch xiążąt, przy czym zaznaczono, że „xiążę Bawarii” jest de facto królem, podczas gdy drugi z nich w ogóle nie był „xięciem”, lecz earlem! Należy pamiętać, że ówczesny szef Domu Wittelsbachów, elektor Maxymilian II Emanuel, był sprzymierzeńcem Ludwika XIV. Jego drugie małżeństwo, do którego doszło po śmierci (w 1692 roku) pierwszej żony, arcyxiężniczki Marii Antoniny, zawarte zostało z xiężniczką Teresą Kunegundą Sobieską, ciotką królowej Marii Klementyny.

tłumaczenie: Dawid Świonder

¹ Hrabina Rosita, artystka o światowym uznaniu, mieszka nadal we włościach pałacu Blenheim, gdzie służyła jako jego „kasztelanowa” przez ponad trzydzieści lat.