Tradycjonalizm a legitymizm (dwa cytaty)

J.B.

W artykule Una visión contemporánea del carlismo / Współczesna wizja karlizmu, napisanym do tomu zbiorowego pod redakcją Jacka Bartyzela i Bartłomieja Różyckiego: Juan Donoso Cortés (1809-1853) i myśl kontrrewolucyjna XIX wieku, który ukaże się w tym roku nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Miguel Ayuso pisze m.in.:

„Pierwsze, co pojawia się przed naszymi oczami, to oczywiście spór dynastyczny. W tym sensie można powiedzieć, że hiszpańska tradycja, będąca w stanie uśpienia przez cały wiek XVIII, znalazła w tym sporze dogodną okoliczność, aby, wobec agresji ze strony liberalnej rewolucji, podnieść się i zmobilizować cały lud, wraz z jego władcami, pasterzami i mędrcami. Odtąd legitymizm nie jest już czysto instrumentalny i pozbawiony własnych cnót. Przeciwnie, od niego samego zależy nie tylko jego pochodzenie, ale i jego przedłużenie oraz trwanie. Idee nie włóczą się po niebiosach, lecz wcielają się w osoby i instytucje. Ponadto nie stoimy przy dowolnej idei, lecz przy idei legitymistycznej monarchii, żywotnym elemencie naszego historycznego porządku”.

Stwierdzenie to jest wzmocnione przywołaniem spostrzeżenia na temat skutków porzucania pozycji legitymistycznych w złudnym przeświadczeniu, iż mimo to można pozostać tradycjonalistą, autorstwa głównego teoretyka karlistowskiej jurysprudencji, prof. Álvara d’Orsa (1915-2004):

„Wokół określenia «tradycjonalizm» dużo jest zamętu i pomieszania, aż do skrajności chronienia tych, którzy nawet jeśli niegdyś byli stronnikami słusznej Sprawy, dziś wędrują zagubieni po labiryntach liberalizmu. Przede wszystkim dlatego, iż zapomnieli, że legitymizm jest gwarancją najlepszej zawartości, tak jak ostemplowany korek w przypadku wybornego wina. Jak wiadomo, gdy wyjmie się korek, nikt nie jest za wino odpowiedzialny. Naturalnym jest, że się ono psuje. W karlizmie tak jest z legitymizmem, bez którego psują się idee. Ten, kto dopuszcza przymykanie oczu na wymóg prawowitości, jest zwykle największym wrogiem Sprawy” (Lo que el Carlismo navarro puede dar al mundo, „Montejurra” (Madrid), nº 22/1962).