Dlaczego niektórzy Egipcjanie tęsknią za monarchią?

Niech żyje król Fuad II!

Wzmagająca się nostalgia Egipcjan za czasami monarchii nie pojawiła się bez powodu. Rewolucja zapoczątkowana 23 lipca 1952 roku miała na celu zniesienie kapitalizmu, wprowadzenie w życie zasad „sprawiedliwości społecznej” oraz ustanowienie demokratycznego reżimu. Po sześćdziesięciu czterech latach można się przekonać, że próba wcielenia w życie egalitarnej utopii skończyła się klęską.

W cieniu politycznej polaryzacji, która nastąpiła po 25 stycznia 2011 r., i po porażce kolejnych ekip rządowych Facebook stał się platformą dla młodych Egipcjan, którzy popierają restaurację – strona poświęcona królowi Farukowi dzieli się atrakcyjnymi widokami Egiptu z okresu monarchii, kontrastując je z chaosem i wybrykami, które dotykają współczesny Kair, to niegdyś cieszące się międzynarodową sławą centrum sztuki, przyciągające gigantów muzyki, poezji i literatury. Słowa przypisywane wygnanemu monarsze – Jedna kropla egipskiej krwi jest dla mnie cenniejsza niż wszystkie trony tego świata. – skłaniają do zastanowienia w obliczu przemocy i bezwzględności ze strony sił bezpieczeństwa.

Powtórzył się schemat znany z wcześniejszych przewrotów rewolucyjnych. Po 23 lipca 1952 r. rebelianci – oficerowie buntujący się przeciwko rzekomo zdeprawowanej władzy królewskiej – stali się największym beneficjentami zmian, przejmując ogromne połacie ziemi, przywłaszczając bogactwa narodowe, deprawując i mordując młodych ludzi. Usprawiedliwieniem dla zbrodni popełnionych przez zdrajców ma być „awans społeczny” niższych warstw i przyznanie kobietom praw wyborczych.

Budżet królestwa na rok podatkowy 1948-1949 zaplanowany został na kwotę 183,4 miliona funtów egipskich. Nadwyżka sięgała 10 milionów funtów. Wśród wydatków najważniejszą pozycję zajmowała pomoc dla Palestyny, kolejne były nakłady na obronność i edukację. W budżecie przewidziano też zasiłki dla biednych¹. Obecnie ministerstwo finansów szacuje, że deficyt w roku budżetowym 2016-2017 wyniesie 319,46 miliarda funtów egipskich (36,2 miliarda dolarów). Eksperyment republikański nie powiódł się. Egipt, kiedyś naród kredytodawców, stał się międzynarodowym dłużnikiem. Już w 1969 r. państwowe długi sięgnęły kwoty 300 miliardów funtów, wartość waluty spadła, a kraj będący jednym z największych eksporterów bawełny musiał uciec się do amerykańskiej pomocy żywnościowej.

W czasie panowania króla Faruka stopa bezrobocia wynosiła 2 procent, obecnie – 12,7 procenta. Dolar amerykański kosztował około 25 piastrów egipskich, dziś na czarnym rynku dolar jest wart ponad 12 funtów. W tym samym czasie Egipt pożyczył Wielkiej Brytanii kwotę wartości 29 miliardów dzisiejszych dolarów, obecnie zaś (oprócz pomocy ze strony państw Zatoki Perskiej) musi negocjować z Międzynarodowym Funduszem Walutowym pożyczkę o wartości 12 miliardów dolarów.

To właśnie w Kairze produkowana była jedwabna, czarna osłona (kiswa) nakrywająca Al-Kabę w Mekce, wysyłana wraz z egipskimi pielgrzymami w konwoju znanym jako Al-Mahmil. Współcześni Egipcjanie muszą natomiast błagać o dywany ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich i pomoc finansową z Arabii Saudyjskiej. Bogactwa naturalne wyczerpują się, fabryki są zamykane w związku z brakiem surowców, a ich pracownikom grozi bezrobocie.

opracowanie: Igor Olech

¹ Król Faruk zainicjował przemiany społeczne, powołując w 1946 r. Radę ds. Walki z Biedą, Ignorancją i Chorobą, a także przygotowując projekty bezpłatnej edukacji podstawowej i średniej oraz budownictwa dla ubogich.