Kościół w Stębarku — możliwe miejsce pochówku rycerzy spod Grunwaldu

Nauka w Polsce

Badania archeologiczne wykażą, czy kościół parafialny w Stębarku koło Grunwaldu (warmińsko-mazurskie) jest miejscem pochówku zacniejszych rycerzy poległych w bitwie. Ubiegłoroczne badania georadarowe wykazały, że w centralnej części kościoła prawdopodobnie znajduje się wkop.

Jak poinformował PAP dr inż. Bartłomiej Oszczak z Katedry Geodezji Satelitarnej i Nawigacji z Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, zespół Katedry wraz z Muzeum Bitwy pod Grunwaldem złożył do Narodowego Centrum Nauki grant na prowadzenie badań archeologicznych.

Jak wyjaśnił dr inż. Oszczak, badania georadarowe potwierdziły, że w kościele parafialnym pod wezwaniem Przenajświętszej Trójcy w Stębarku znajdują się naruszone, w sposób nienaturalny, struktury ziemi.

Naukowcy i pracownicy Muzeum Bitwy pod Grunwaldem przystąpili do badań georadarowych, chcąc znaleźć średniowieczne fundamenty kościoła i być może szczątki poległych rycerzy. Sięgnęli przy tym do historycznych źródeł opisujących bitwę pod Grunwaldem.

Istnieją dwa opisy bitwy – pierwszy w dziele „Cronica conflictus Wladislai, regis Poloniae, cum cruciferis” czyli „Kronika konfliktu Władysława Króla Polski z Krzyżakami w roku pańskim 1410” i późniejsze „Roczniki” Jana Długosza opierające się częściowo na „Kronice konfliktu…”.

Jest w niej napisane, że poległych, a zacniejszych rycerzy z obu armii pochowano w najbliższym kościele. Według Długosza spoczywają oni w kościele w Stębarku. W 1410 r. stała tam bowiem drewniana świątynia. W czasie szwedzkiego potopu spalili ją jednak Tatarzy hetmana Gosiewskiego. Kolejny, murowany kościół wybudowano w 1681 r., ale niektóre źródła historyczne podają, że w innym miejscu. Nie wiadomo zatem, czy chodzi o ten sam kościół i o tę samą lokalizację.

W 1911 r. podczas rozbudowy kościoła w Stębarku znaleziono jakieś szczątki, ale że to byli budowlańcy, a nie archeolodzy, więc nie zachowały się żadne dokumenty z tego odkrycia. Polacy badali Pola Grunwaldzkie od końca lat 50. do 1990 r. i też bez efektu.

Jak podkreślił dr inż. Oszczak obecnie zaawansowane metody naukowe i techniki badawcze mogą pomóc naukowcom powrócić na miejsce poprzednich badań. Zespół naukowców badał w kościółku w Stębarku struktury ziemi pod posadzką, sięgając w grunt do głębokości 3 metrów.

Komputerowa analiza wykazała pięć miejsc, w których struktura ośrodka gruntowego pod kościelną posadzką została w sposób nienaturalny naruszona. – Wykryliśmy wzdłuż jednej bocznej ściany wewnątrz dobudówki pod posadzką odmienne, niejednorodne warstwy, które – jak sądzą dyrektorzy muzeum – mogą być fundamentami pierwotnego kościoła. Zatem teza o tym, że w Stębarku drugi kościół stanął w innym miejscu niż pierwszy, raczej jest niesłuszna – podkreślił dr inż. Oszczak.

– W centralnej części świątyni georadar wykrył naruszenie warstw ziemi, które ma kształt prostokąta o bokach 180 na 160 cm i sięga na 2 m w głąb ziemi. Jest to prawdopodobnie – jak mówią archeolodzy – wkop – dodał naukowiec.

Według archeologa i byłego dyrektora grunwaldzkiego muzeum Romualda Odoja tuż przed tym miejscem, a więc prawie na środku kościoła, w dawnych wiekach stał średniowieczny ołtarz. Kiedyś ludzie mieli zwyczaj grzebać ważne osobistości pod ołtarzem. Jak ocenił Romuald Odoj, możliwe więc, że ów wkop – to grób.

Według Oszczaka georadar może pokazać zmienioną strukturę ośrodka w głębi ziemi oraz teoretycznie wskazać przedmioty o średnicy większej niż 5 cm, jednak „rentgenowskiego zdjęcia kości” nie pokaże. Dopiero więc badania archeologiczne we wskazanym miejscu odpowiedzą na pytanie, czy w kościele w Stębarku mogą znajdować się szczątki poległych rycerzy.

Tekst pochodzi z serwisu Nauka w Polsce.