Nagrody im. Feliksa Jasieńskiego — V edycja

Muzeum Narodowe w Krakowie

W stulecie bezcennego daru Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego, 19 października 2020 roku, podczas uroczystości w Muzeum Narodowym w Krakowie miały zostać wręczone, w ramach jubileuszowej, piątej edycji, doroczne Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego. Niestety, pandemia pokrzyżowała te plany. Spotkamy się w innym czasie…

W 1920 roku Feliks „Manggha” Jasieński – mecenas artystów, organizator wystaw, pisarz, publicysta, kolekcjoner – podarował Muzeum olbrzymi, liczący 15 tysięcy pozycji inwentarzowych, zbiór dzieł sztuki z wielu krajów świata, w tym także polskich. Do dziś dzieła te stanowią rdzeń kolekcji muzealnej. Przekazane malarstwo, rysunek i rzeźba polska z końca XIX i początku XX wieku są podstawą prezentacji rodzimego impresjonizmu i symbolizmu w głównych galeriach MNK – z obrazami-manifestami takimi jak Szał Władysława Podkowińskiego czy Macierzyństwo Stanisława Wyspiańskiego. W zbiorze grafiki i plakatu, obok dzieł mistrzów gatunku – Piranesiego, Goi, Klingera, Toulouse-Lautreca – znalazły się prace sygnowane przez „odnowicieli” polskiej grafiki artystycznej, z Józefem Pankiewiczem i Leonem Wyczółkowskim na czele, tworząc trzon jednego z największych gabinetów rycin w Polsce. Zbiory wschodnie, zespół orientalnych tkanin, a przede wszystkim szuka japońska, z drzeworytami twórców takich jak Hokusai czy Hiroshige, uplasowały krakowskie muzeum pośród największych tego typu publicznych kolekcji Europy.

W stulecie tego wspaniałego daru Kapituła Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego za rok 2019 jednomyślnie przyznała ją w następujących kategoriach:

Dla pracownika nauki: za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich – dr Joannie Hübner-Wojciechowskiej, autorce książki Sztuka skalnego Podhala. Przewodnik dla kolekcjonerów (wyd. Arkady, Warszawa 2019).

Dla instytucji: za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy – muzeum sztuki Villa la Fleur w Konstancinie-Jeziornie utworzonemu przez Marka Roeflera.

Dla dziennikarza: za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne i internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego – Rafałowi Kameckiemu, twórcy portalu artinfo.pl.

Zwracając uwagę na szczególny charakter tegorocznej edycji Nagrody, z racji stulecia darowizny Feliksa Jasieńskiego, prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, powiedział:

– Niezwykle ważne dla kolekcjonerstwa publicznego jest wsparcie, jakie okazują prywatni kolekcjonerzy dzieł sztuki. W tym kontekście dar Feliksa Jasieńskiego, którego setną rocznicę świętujemy, jest dla Muzeum Narodowego w Krakowie bezcenny. To największy dar w historii naszego muzeum, dzięki któremu zyskało ono nową rangę i prestiż. Jubileuszowa nagroda imienia Feliksa Jasieńskiego ma na celu docenienie tradycji prywatnego kolekcjonerstwa, podkreślenie jego wagi dla kultury narodowej, a także znaczenia współpracy kolekcjonerów prywatnych i instytucji publicznych.

Charakteryzując sylwetki i zasługi tegorocznych laureatów Nagrody, przewodniczący jej kapituły prof. dr hab. Wojciech Kowalski stwierdził:

– Gdyby popatrzeć na listę osób nagrodzonych, można odnieść wrażenie, że kolekcjonerstwo w naszym kraju kwitnie. Znajdują się na niej bowiem autorka przewodnika dla kolekcjonerów, prywatne muzeum i jego twórca, który „zinstytucjonalizował” swoją wybitną kolekcję, a także autor publikacji na te tematy i założyciel specjalistycznego portalu. Jak to zwykle bywa, rzeczywistość nie jest aż tak piękna, żeby nie można było jej polepszyć, czemu powinno sprzyjać tworzenie warunków dla budowy kolekcji. Mam tu na myśli przede wszystkim przyjęcie odpowiednich przepisów, które nie tylko ułatwiałyby realizację tego zadania, ale nadto zachęcałyby do dzielenia się swoimi zbiorami ze społeczeństwem.

Podkreślając znaczenie patrona nagrody, Feliksa Jasieńskiego, znawczyni jego kolekcji dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik powiedziała:

– Ofiarowując Muzeum Narodowemu w Krakowie swoją bogatą, gromadzoną przez ponad trzydzieści lat kolekcję, Feliks Jasieński w znaczący sposób wzbogacił jego zbiory. Co ważniejsze, nawiązując do historii powołania – na apel Henryka Siemiradzkiego – pierwszego muzeum narodowego na ziemiach polskich, przypomniał, jak ważną rolę w budowaniu instytucji kultury, a w pierwszym rzędzie muzeów, odgrywa zaangażowanie miłośników sztuki i kolekcjonerów. Przypomniał i podtrzymał tę niezwykle cenną tradycję ofiarności społecznej, której kontynuacji potrzebujemy także i dzisiaj.