Pasterka

Rok Boży w liturgji i tradycji Kościoła świętego

Pasterka jest to uroczysta msza św., którą odprawia się o północy w Wigilję Bożego Narodzenia. Przy jednym z bocznych ołtarzy urządzony jest żłóbek, pięknie udekorowany, a z chóru rozbrzmiewają staropolskie kolędy. Pomysł tego nabożeństwa pochodzi od świętego Franciszka Serafickiego, który, chcąc utrwalić pamięć narodzin Dzieciątka Jezus, urządził za zezwoleniem Ojca św. żłóbek w grocie wśród lasu. Kazał tam nanieść siana i przyprowadzić wołu i osła. Następnie zgromadził braciszków i ludność i rozpoczął nabożeństwo. Święty Bonawentura tak o niem wspomina: „Las zabrzmiał pieśniami; a cudowna ta noc równie była świetną jak uroczystą, już tysiącem gorejących lamp, juz rozlegającemi się pieśniami. Słowem, były to dźwięki pełne harmonji i jasność iście niebieska. Sługa zaś Boży Franciszek klęczał nabożnie tuż przy jasełkach, zalewając się obfitemi łzami i promieniejąc weselem. Msza święta odprawiała się przy jasełkach, a diakon Chrystusów, Franciszek, śpiewał św. Ewangelję. Nakoniec miał kazanie do ludu o narodzeniu się ubożuchnego Króla; a ilekroć chciał Go nazwać po imieniu, nazywał Go pieszczotliwie „betleemskiem Dzieciątkiem”.

Kult dla pasterki pozostał w narodzie polskim aż do dzisiejszych czasów. Choć mróz trzaskający na dworze lub śnieg sypie w oczy, kto zdrów śpieszy do kościoła; w domu zostają tylko starcy, chorzy i dzieci.

Po pasterce około godziny drugiej w niektórych okolicach Małopolski, np, w Beskidach, obchodzą chłopcy, „podłaźnicy”, wioskę, składając życzenia, „podłazy”, przyczem sypią owsem po izbie.