Relikty drewniano-ziemnego wału z XIV w. Fragment umocnień grodu książąt mazowieckich

Zamek Królewski w Warszawie — Muzeum

Relikty drewniano-ziemnego wału skrzyniowego z połowy XIV w., odnalezione podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach 2004–2007 na dziedzińcu pałacu Pod Blachą, prezentujemy od początku listopada w udostępnionej ponownie zwiedzającym Piwnicy Studziennej Zamku Królewskiego w Warszawie.

Prezentowane obiekty były elementem umocnień okalających niegdyś murowaną wieżę – dzisiejszą Wieżę Grodzką – i inne zabudowania warszawskiego grodu książąt mazowieckich. Jest to jedyne tego typu znalezisko na terytorium Warszawy. Dzięki badaniom dendrochronologicznym udało się określić datę roczną ścięcia drzew wykorzystanych do budowy umocnień: rok 1352.

Sensacyjne odkrycie średniowiecznej konstrukcji drewnianej o długości ponad 22 m w bezpośrednim sąsiedztwie Zamku Królewskiego skłoniło archeologów i dyrekcję Zamku do podjęcia nowatorskich decyzji. Zdecydowano się wyciąć ponaddwumetrowy fragment konstrukcji, wydobyć jego elementy na powierzchnię i przekazać do konserwacji z zamiarem późniejszego ponownego złożenia i udostępnienia publiczności odwiedzającej Zamek. Zanim więc trafiły na ekspozycję, wydobyte z ziemi dębowe bale poddane zostały w Muzeum w Biskupinie trwającym 8 lat specjalnym kąpielom konserwującym.

Na otwartej w Piwnicy Studziennej ekspozycji obok średniowiecznej konstrukcji prezentowane są wybrane zabytki z XIV w., które archeolodzy odkryli w ziemnym wypełnisku wału bądź w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Ekspozycję przygotowaną przez Sekcję Archeologiczną Zamku Królewskiego w Warszawie uzupełnia infografika autorstwa Zuzanny Łąpieś z Wydziału Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Udostępniona ponownie zwiedzającym przestrzeń Piwnicy Studziennej wraz ze znajdującą się w niej rekonstrukcją skrzyni wału drewniano-ziemnego jest wykorzystywana także podczas lekcji muzealnych dla uczniów szkół podstawowych oraz średnich.

Piwnica Studzienna to pomieszczenie ze sklepieniem krzyżowym, wspartym na jednym kwadratowym filarze. W ścianie południowej widoczne jest kamienne posadowienie Wieży Wielkiej, a także otwór do średniowiecznej studni. Przebity został dopiero w 1923 r. Studnia o głębokości 7 m i średnicy 2,5 m, która została założona obok fundamentów Wieży, a następnie wtopiona w późniejsze mury, jest stale nawodniona.

W ścianie zachodniej za drzwiami znajdują się kręcone Schodki Kredensowe, prowadzące w górę przez wszystkie kondygnacje Zamku; na poziomie Piwnicy Studziennej są one autentyczne. W narożniku południowo-wschodnim Piwnicy, obok studni, znajduje się przejście prowadzące przez mur podwalin Wieży Grodzkiej do Piwnicy Więziennej, przebite w 1963 r.