2023 Rokiem Księżnej Daisy von Pless w Wałbrzychu

Zamek Książ

Na wniosek komisji kultury RM, Zamku Książ oraz Fundacji Księżnej Daisy von Pless Rada Miejska Wałbrzycha podjęła 30 sierpnia uchwałę o ogłoszeniu roku 2023 Rokiem Księżnej Daisy von Pless. W przyszłym roku przypada 150. rocznica urodzin najsłynniejszej w historii mieszkanki miasta oraz 80. rocznica jej śmierci w Wałbrzychu.

Uzasadnienie do uchwały Rady Miejskiej Wałbrzycha:

W roku 2023 obchodzić będziemy odpowiednio 150. rocznicę urodzin i 80. rocznicę śmierci w Wałbrzychu księżnej Daisy von Pless – osoby, która swą działalnością przyczyniła się nie tylko do modernizacji i sławy Zamku Książ, ale także Wałbrzycha i całego regionu. Urodzona w Anglii jako Maria Teresa Cornwallis-West poprzez małżeństwo z księciem pszczyńskim Janem Henrykiem XV związała swe losy z Wałbrzychem. Osiemnastoletnia Daisy 8 grudnia 1891 r. poślubiła majętnego księcia von Pless hrabiego von Hochberg barona zu Fürstenstein. Młoda para zamieszkała na stałe w rodowym zamku Hochbergów w Książu, wówczas pod Wałbrzychem.

Księżna Daisy von Pless, hrabina von Hochberg, baronowa na Książu (1873–1943), przed II wojną światową prowadziła na naszej ziemi rozległą działalność gospodarczą i charytatywną, przyczyniając się do rozwoju Wałbrzycha, Aglomeracji Wałbrzyskiej, a także całego Dolnego i Górnego Śląska. Pamiętając o jej zasługach, stawiamy przed sobą cel dalszego rozwijania tożsamości regionalnej, wiedzy o historii, kulturze Wałbrzycha i Dolnego Śląska oraz umacniania więzi między mieszkańcami, miastem i regionem. Dzięki inicjatywie, którą proponujemy, mieszkańcy Wałbrzycha będą mogli uczestniczyć w realizacji tych celów. Księżna Daisy von Pless niemal całą swą energię życiową i talenty skierowała ku celom humanitarnym, stając się poniekąd jedną z pierwszych reformatorek społecznych na Dolnym Śląsku. Książ i jego okolice wiele zawdzięczają jej działalności charytatywnej i socjalnej.

Do jej najważniejszych projektów humanitarnych zaliczane są: oczyszczanie rzeki Pełcznicy, dzięki czemu skończyły się w Wałbrzychu epidemie cholery i tyfusu, założenie szkoły dla kalekich dzieci i projekt mleczny, który zmniejszył śmiertelność niemowląt. Daisy założyła także działające na zasadzie spółdzielni socjalnych szkoły koronczarskie dla kobiet. Podczas I wojny światowej pomagała rannym żołnierzom w szpitalach polowych niezależnie od tego, po której stronie walczyli. Pracowała w pociągach sanitarnych na frontach serbskim, francuskim i austriackim.

Słała apele do rządów o ludzkie traktowanie jeńców wojennych. Księżna swoim patronatem obejmowała koncerty charytatywne, organizowane w Szczawnie Zdroju, włączała się także w działalność Fundacji Idy (Ida-Stiftung), założonej w połowie XIX w. przez Jana Henryka X hr. von Hochberg, działającej na rzecz dzieci z ubogich rodzin z Wałbrzycha i okolic. Podczas charytatywnych koncertów i występów teatralnych, w których uczestniczyła, wykorzystywała swe umiejętności wokalne i aktorskie.

Pomimo rozwodu z Janem Henrykiem XV w 1922 r. nie zerwała związków z Dolnym Śląskiem. Po dłuższej nieobecności w 1935 r. wróciła do Książa, a w 1940 r. zamieszkała w willi przy obecnej ulicy Moniuszki 43 w Wałbrzychu. Tam jako obywatelka polska zmarła 29 czerwca 1943 r.

20 grudnia 2012 r. Sejmik Województwa Dolnośląskiego podjął uchwałę ustanawiającą rok 2013 w Województwie Dolnośląskim Rokiem Księżnej Daisy von Pless. W uzasadnieniu rezolucji podkreślono zaangażowanie księżnej w działalność charytatywną i humanitarną na dolnośląskiej ziemi oraz na niwie europejskiej. Zwrócono też uwagę, iż w czerwcu 2013 r. mija 140. rocznica jej urodzin i 70. rocznica śmierci księżnej. Minęło 10 lat od tego wydarzenia, a osoba księżnej Daisy von Pless jest dziś jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci historycznych Wałbrzycha i realną marką promocyjną miasta. Ukazują się książki na jej temat, powstają filmy dokumentalne i projekty naukowe, a historia życia i działalności humanitarnej jest rozpowszechniana w ramach działalności Fundacji Księżnej Daisy von Pless.