Sanktuarium w Św. Lipce laureatem konkursu „Polska Pięknieje”

Ambasada Królestwa Norwegii

Konkurs „Polska Pięknieje — 7 Cudów Funduszy Europejskich”¹ organizowany jest od 2008 r. przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Jego celem jest wyłonienie i nagrodzenie najlepszych przedsięwzięć dotyczących rozwoju turystyki, infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz rewitalizacji, współfinansowanych z Funduszy Europejskich. Poprzez promocję najlepszych przedsięwzięć konkurs pokazuje pozytywny wpływ funduszy europejskich na rozwój Polski i zachodzące w niej zmiany — zarówno w sferze krajobrazu, jak też w sposobie spędzania wolnego czasu przez Polaków.

W tym roku do konkursu zgłoszono 256 wniosków. Spośród nich kapituła wybrała najciekawsze w siedmiu kategoriach. Sanktuarium w Świętej Lipce zwyciężyło w kategorii „Zabytek”. Dzięki środkom z Grantów Norweskich Sanktuarium w Świętej Lipce przeszło gruntowny remont realizując projekt pt. „Ginący Zabytek — ratowanie Sanktuarium w Świętej Lipce”.

W ramach projektu przeprowadzono kompleksową renowację obiektu o wartości blisko 2,5 mln euro. Odrestaurowane zostały krużganki, malowidła, rzeźby i detale kamieniarskie, ołtarz główny wraz z posągami, prospekt organowy, organy, dach oraz witraże.

Fasada kościoła została przemalowana z żółtego na czerwono-różowy (konserwatorzy określają ten kolor, jako jasną czerwień żelazową). Na froncie kościoła zachowały się liczne ślady oryginalnego koloru i były one w takim stanie, że konserwatorzy mogli odtworzyć pierwotny barokowy kolor. „Trzeba jednak było do tego przekonać gospodarzy miejsca, czyli jezuitów. Nie było to łatwe” — przyznała konserwator.

Oprócz naprawy frontowej ściany kościoła renowacji poddano także krużganki otaczające świątynię. Na konferencji prasowej podsumowującej prace konserwatorskie wspomniano, że malunki były w tak fatalnym stanie, że „przy mocnym wietrze można było brać miotłę, szufelkę i zbierać je z podłogi”. W wielu miejscach konserwatorzy, by odnowić freski, najpierw musieli scalić je z podłożem.

We wnętrzu kościoła gruntownej konserwacji został poddany główny ołtarz i wyjątkowe nie tylko w Polsce, ale w całej Europie ruchome organy. Michał Klepacki, który konserwował instrument, powiedział, że jego kiepski stan był efektem m.in. wielkiej eksploatacji. W opłakanym stanie był m.in. miech, na którego naprawę zużyto ponad 50 m kw. baraniej skóry. Piszczałki organowe konserwowano w Niemczech. Odnowione zostały także wszystkie ruchome figurki na organach oraz ornamenty.

Konserwator Barbara Kulczyńska-Nowak, która restaurowała największy na Warmii i Mazurach ołtarz autorstwa Krzysztofa Peuckera z 1719 roku, powiedziała, że zmienione zostało przede wszystkim jego zwieńczenie tzw. Gloria. Przed renowacją była ona osłonięta płytą pilśniową pomalowaną farbami – teraz jest odsłonięta. Renowacji poddane zostały też okopcone przez lata świecami z ołtarza figury świętych oraz obrazy. „Ku naszemu zaskoczeniu okazało się, że pierwowzory obrazów w ołtarzu znajdują się w rzymskich świątyniach” — zaznaczyła Kulczyńska-Nowak.

Święta Lipka jest najbardziej znanym mazurskim sanktuarium. To także obiekt zaliczany do najwspanialszych okazów późnego baroku w Polsce. Legenda głosi, że skazany na śmierć mieszkaniec Reszla wystrugał nocą podobiznę Maryi i gdy piękną rzeźbę zobaczyli sędziowie, zwolnili go. Skazaniec idąc pieszo do Reszla z więzienia w Kętrzynie, zgodnie z poleceniem Matki Bożej ustawił figurkę na lipie i odtąd zaczęły się dziać w tym miejscu nadprzyrodzone rzeczy, tak, że w 1300 roku powstała na miejscu cudownej lipy pierwsza kaplica.

Według legendy opowiedzianej przez lokalnych przewodników po hołdzie pruskim w 1525 roku protestanci spalili katolikom kaplicę i na jej miejscu ustawili szubienicę. To nie odstraszyło wiernych i w 1687 roku rozpoczęła się budowa kościoła, która trwała do 1693 roku. Potem dobudowano do niego klasztor jezuitów, a w 1708 r. zakończono budowę otaczających świątynię krużganków.

Więcej na temat Sanktuarium znaleźć można na stronie http://www.swlipka.org.pl/.

¹ To szokujące, że ministerstwo posługuje się tego typu nowomową, nawet jeżeli uwzględnimy, że musi przypodobać się naszym panom z Bruxeli — przypis red. nacz. Portalu.