Wspomnienie xiężniczki Urraki

Bourbons / Eurohistory

Jesienią 1998 roku xiężniczka Urraka (1913–1999), córka króla Obojga Sycylii Ferdynanda III (1869–1960), udzieliła krótkiego wywiadu panu Józefowi Scammacce. Rozmowa została opublikowana przez nieistniejący już, francuskojęzyczny magazyn „Bourbons”. Jej tłumaczenie na język angielski znalazło się na blogu Eurohistory.

W wywiadzie xiężniczka wspominała trzech władców Królestwa cierpiącego pod jarzmem sabaudzkiego reżimu okupacyjnego, którzy od 1861 r. przebywali na wygnaniu z dala od ojczyzny – Franciszka II, Alfonsa I i Ferdynanda III. Zdążyła jeszcze poznać wdowę po pierwszym z nich, określoną mianem surowej kobiety – królową Zofię, zmarłą w styczniu 1925 r. w wieku 83 lat. Król, zdaniem xiężniczki przywołującej opowieści z dzieciństwa, był człowiekiem naznaczonym przez smutek, życiowe próby i zdrady, jakich doświadczył podczas panowania.

Rozmowa nieuchronnie musiała dotknąć bolesnego tematu „godzenia się z realiami” – uznawania przez prawowitych monarchów panowania de facto uzurpatorów, którzy zajęli trony należące do ich krewnych. Król Ferdynand III, jeszcze jako następca tronu, będąc utalentowanym inżynierem, zaciągnął się do armii hiszpańskiej, służącej tzw. królowi konstytucyjnemu „Alfonsowi XIII” (późniejszemu prawowitemu królowi Francji i Nawarry Alfonsowi I), i walczył w Maroku hiszpańskim. Natomiast kilkadziesiąt lat wcześniej, podczas trzeciej wojny karlistowskiej (1872–1876), jego ojciec, jeszcze jako hrabia Caserty, był szefem sztabu armii króla Hiszpanij Karola VII (później także króla Francji i Nawarry Karola XI) i wraz z tym monarchą schronił się we francuskim Pau po poniesionej klęsce.

Król Ferdynand III, będący również m.in. wielkim mistrzem Zakonu Konstantyńskiego, urodził się w rzymskim pałacu Farnese. W Rzymie funkcjonował rząd emigracyjny Królestwa Obojga Sycylii, lecz przyszły monarcha musiał wraz z rodziną opuścić Państwo Kościelne, okupowane przez najeźdźców z Królestwa Sardynii, jesienią 1870 r. Mieszkając w Bawarii, władca tworzył archiwum dokumentów dotyczących rodziny królewskiej – część z nich uległa zniszczeniu podczas bombardowania Monachium (kolejna zbrodnia wojenna, która nigdy nie została ukarana). Ocalone materiały podarował Neapolowi.

Pytana o identyfikację narodową, xiężniczka podkreśliła, że przede wszystkim jest Neapolitanką i Sycylijką, która podczas podróży do ojczyzny widzi świadectwa moralnego, kulturowego oraz duchowego dziedzictwa swojej dynastii i doświadcza miłości ludu. Jako przedstawicielka Domu Burbonów była również Francuzką i Hiszpanką, czuła się związaną także z Parmą. Jednak aż do 1938 r. jedyny kontakt z włoską ziemią miała podczas podróży z Monachium do Cannes – w drodze rodzina królewska podlegała policyjnej obserwacji. Pobyty na terenie Królestwa Obojga Sycylii stały się możliwe po II wojnie światowej. W ciągu swojego długiego życia xiężniczka Urraka była zapraszana na wydarzenia organizowane przez stowarzyszenia odkłamujące dzieje Królestwa w XIX stuleciu.

*****

Urodzona 14 lipca 1913 r. w monachijskim pałacu Nymphenburg, xiężniczka Urraka Maria Izabela Karolina Adelgunda była najmłodszym dzieckiem króla Ferdynanda III, panującego w latach 1934–1960, i królowej Marii Ludwiki z Domu Wittelsbachów. Była również wnuczką Marii IV (III), królowej Anglii, Szkocji i Irlandii w latach 1875–1919, a także bawarskiej królowej małżonki w latach 1913–1919 (jako żony króla Ludwika III). Jej rodzice mieszkali w Villi Amsee na obrzeżach Lindau.

Xiężniczka nie obchodziła swoich urodzin, zauważając: Jak Burbon może świętować w dniu zdobycia Bastylii? Miała pięcioro rodzeństwa: xiężniczkę Marię Antoniettę (1898–1957); xiężniczkę Marię Krystynę (1899–1985, poślubiła Emanuela Sotomayora-Lunę, wiceprezydenta Ekwadoru); xięcia Rogera, diuka Noto (1901–1914), xiężniczkę Barbarę (1902–1927, żonę hrabiego Franciszka Xawerego zu Stolberg-Wernigerode) i xiężniczkę Łucję (1908–2001, żonę xięcia Eugeniusz Sabaudzkiego, późniejszego diuka Genui).

W nocy 10 stycznia 1957 r. xiężniczki Urraka i Maria Antonietta były ofiarami tragicznego wypadku drogowego. W pobliżu Winterthur ich samochód, którym zmierzały do Lindau, zderzył się z ciężarówką, która wpadła w poślizg. Starsza z sióstr zginęła, xiężniczka Urraka została ciężko ranna i spędziła w szpitalu kilka miesięcy.

Zmarła 3 maja 1999 r. w Sigmaringen i została pochowana na cmentarzu w Rieden, gdzie wieczny spoczynek znaleźli także jej rodzice, brat i xiężniczka Maria Antonietta.

opracowanie: Adrian Nikiel