Rocznica pokoju w Hubertusburgu

Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie

Z okazji 250. rocznicy zawarcia pokoju w Hubertusburgu Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie zaprezentują w piano nobile zamku myśliwskiego Hubertusburg specjalną wystawę „Die königliche Jagdresidenz Hubertusburg und der Frieden von 1763” [„Królewski zamek myśliwski Hubertusburg i pokój z 1763 roku”]. Wystawa będzie otwarta od 28 kwietnia do 5 października 2013 r. Dzięki temu wydarzeniu zamek zostanie po raz pierwszy udostępniony publiczności.

Łącznie około 200 dzieł z zasobów Państwowych Zbiorów uczyni urok epoki na powrót żywy. Epoki, która zakończyła się niespodziewanie wojną siedmioletnią i śmiercią Augusta III w roku zawarcia pokoju. Wykwintne bronie i przybory do polowań z drezdeńskiej Zbrojowni, tron audiencyjny króla, drogocenne meble, obrazy, porcelana i instrumenty muzyczne umieszczone w 6 pomieszczeniach zademonstrują przepych czasów Augusta III, historię parfors w Saxonii, a także wojnę i zawarcie pokoju.

Hubertusburg był nie tylko jedną z najważniejszych rezydencji XVIII wieku w Niemczech, ale również i dziś jednym z największych zamków myśliwskich Europy i największym zamkiem w Saxonii. Ten „saxoński Wersal” leży pomiędzy Dreznem a Lipskiem, w gminie Wermsdorf. Nie jest dziś powszechnie znane, iż w 1763 w tej małej miejscowości zapisywano kartę w historii świata: reprezentanci Austrii, Prus i Saxonii wynegocjowali pokój, który przerwał prowadzoną na wielu kontynentach tzw. wojnę siedmioletnią. Miejscem pertraktacji był właśnie zamek Hubertusburg, obok Drezna druga rezydencja Augusta III, syna Augusta Mocnego.

Historia Hubertusburga zaczęła się w roku 1721, gdy xiążę-elektor Fryderyk August I (zwany Augustem Mocnym) zlecił architektowi Janowi Krzysztofowi Naumannowi wzniesienie zamka myśliwskiego w Wermsdorfie dla jego syna i zarazem następcy tronu. Według najnowocześniejszych wzorców architektury powstał przestronny komplex z trzema skrzydłami, wraz z przyległymi budynkami gospodarczymi oraz pełnym artyzmu ogrodem. Po śmierci ojca xiążę-elektor Fryderyk August II (król Polski August III) nakazał w 1736 r. nadwornemu inżynierowi budownictwa – Janowi Krzysztofowi Knöffelowi radykalnie zmienić wygląd zamku i poszerzyć go o operę. Rozplanowany został czteroskrzydłowy komplex ogromnych rozmiarów, oferujący miejsce wielkiej rodzinie Augusta III, a także całemu dworowi i licznym gościom. Zamek zapełniał się przeważnie jesienią, gdy August udawał się na polowania do lasów Wermsdorfu.

Pobyty króla były uwieńczane regularnie przez muzyczne przedstawienia i wystawne uroczystości. Jednakże okres świetności niedawno przebudowanego zamku nie trwał długo. W 1756 rozpoczęła się wojna siedmioletnia i król August III musiał uciekać przed zagrożeniem ze strony króla Prus do Warszawy. Podczas międzynarodowej wojny Austrii, Prus i Saxonii zamek Hubertusburg został w roku 1761 całkowicie splądrowany przez oddziały pruskie. Nie tylko cały inwentarz, lecz także okna, drzwi i części miedzianego zadaszenia przepadły. Tylko zamkowa kaplica została oszczędzona i jest do dziś jednym z unikalnych dowodów saxońskiego baroku. Szczególnie warta uwagi jest grupa ołtarzy Wawrzyńca Mattielli i wielki fresk ukazujący legendę św. Huberta autorstwa Jana Baptysty Grone. W 1763 uczestnicy wojny przybyli do nieumeblowanego zamku Hubertusburg na pertraktacje, które zakończyły wojnę siedmioletnią. Sam zamek nie odgrywał już odtąd roli reprezentacyjnej.

Niektóre z dzieł sztuki, które niegdyś znajdowały się w zamku, mają powrócić w trakcie wystawy w należyte miejsce. Wytworna waza przedstawiająca polowanie, niegdyś ustawiona na kominkowym gzymsie, wróci na dawne miejsce. Pokrywka wazy to figurka myśliwego z psami. Pasująca do często w Hubertusburgu używanego ubioru myśliwskiego waza jest ozdobiona żółto-niebieskimi barwami i ukazuje w złoto oprawionych polach sceny parforsu.

Jesienią 1763 roku zmarł August III, a krótko po nim jego syn i następca tronu — Fryderyk Krystian. Wtedy to zamek popadł w zapomnienie. Dzięki wystawie, na okres 5 miesięcy, do imponującej rezydencji powraca życie elektorsko-królewskie. 

opracowanie: Andrzej Krzyk