JKW xiężniczka Maria Gabriela, hrabina Holstein-Ledreborg (1925–2023)

Requiescat in pace

9 lutego 2023 roku w pałacu Ledreborg zmarła Jej Królewska Wysokość xiężniczka Maria Gabriela, wdowa po hrabim Knucie Holsteinie-Ledreborgu (1919–2001). Miała 97 lat.

Xiężniczka była trzecią córką i czwartym dzieckiem wielkiej xiężnej Luxemburga Szarlotty (1896–1985) i jej męża, xięcia Felixa Burbona Parmeńskiego (1893–1970). Urodziła się 2 sierpnia 1925 r. i otrzymała imiona Maria Gabriela Adelgunda Wilhelmina Luiza. Miała pięcioro rodzeństwa: późniejszego wielkiego xięcia Jana (1921–2019), xiężniczkę Elżbietę (1922–2011), xiężniczkę Marię Adelajdę (1924–2007), xięcia Karola (1927–1977) i xiężniczkę Alicję (1929–2019). Dzieciństwo spędziła w zamku Berg, gdzie wraz z rodzeństwem zdobywała wykształcenie. Już wtedy przejawiała talent artystyczny.

10 maja 1940 r., po hitlerowskiej inwazji na Luxemburg, Maria Gabriela wraz z rodzeństwem – Janem i Alicją – rodzicami i wielką xiężną wdową Marią Anną musiała opuścić ojczyznę. W Belgii rodzina dołączyła do pozostałych dzieci: Elżbiety, Marii Adelajdy i Karola. Wraz z nimi, a także z cesarzową austriacką i królową Węgier Zytą oraz jej dziećmi, Burbonowie przez Francję i Hiszpanię przedostali się do Portugalii.

Xiążę Felix zwrócił się o azyl w Stanach Zjednoczonych. Na półkulę zachodnią dynaści wyruszyli 15 lipca na pokładzie krążownika marynarki wojennej USS „Trenton”. Już w następnym tygodniu rodzina wielkoxiążęca została powitana w Białym Domu, gdzie spotkała się na lunchu z prezydentem Franklinem D. Rooseveltem. Po kilkutygodniowym pobycie w Stanach Zjednoczonych Burbonowie osiedlili się w Montrealu, a dzięki zamieszkaniu w Quebeku dzieci mogły kontynuować edukację w języku francuskim. Xiężniczka i jej trzy siostry dołączyły do rodziny cesarzowej Zyty w mieście Québec, gdzie uczęszczały do Kolegium Jezusa i Maryi w Sillery, szkoły dla dziewcząt związanej z Uniwersytetem Lavala.

Po dwóch latach rodzina wielkoxiążęca przeniosła się do Wielkiej Brytanii, gdzie rodzeństwo zaangażowało się w działalność Brytyjskiego Czerwonego Krzyża. Xiężniczka brała udział w wydarzeniach związanych z Luxemburgiem – m.in. uczestniczyła w Mszy żałobnej w intencji wielkiej xiężnej wdowy Marii Anny (która zmarła w Nowym Jorku w lipcu 1942 r.), a także w obchodach zorganizowanych w 1944 r. w Nowym Jorku z okazji siedemsetnej rocznicy podpisania luxemburskiej Karty Wolności.

Rodzina panująca powróciła do ojczyzny 17 kwietnia 1945 r. wraz z konwojem przewożącym do wyzwolonego Luxemburga żywność oraz środki higieny i medyczne ofiarowane przez Brytyjski Czerwony Krzyż.

Pod koniec lat czterdziestych i w pierwszych latach kolejnej dekady Maria Gabriela była uczennicą rzeźbiarza Augusta Tremonta. Kilka razy, jako Mademoiselle de Clervaux, wystawiała swoje rzeźby we Francji i Luxemburgu. Pełniła również funkcję mecenasa wystawy sztuki znanej jako Salon de l’Art Vivant à Differdange.

W 1947 r. xiężniczka uczestniczyła w ślubie swojego kuzyna Jakuba z duńską hrabianką Brygidą Holstein-Ledreborg. Panna młoda należała do tej gałęzi rodziny, która w latach 60. XIX wieku powróciła do Świętej Wiary Katolickiej. Podczas uroczystości Maria Gabriela poznała brata hrabianki, hrabiego Knuta (1919–2001) – arystokratę zainteresowanego rolnictwem i leśnictwem i poznającego związane z tym zagadnienia w różnych częściach Europy. [Według innej relacji do spotkania przyszłych małżonków miało dojść już w 1946 r. podczas obchodów srebrnej rocznicy ślubu stryja Marii Gabrieli, xięcia Renata, i xiężniczki Małgorzaty, córki duńskiego xięcia Waldemara.] Xiężniczka i hrabia nawiązali korespondencję, która zaowocowała zaręczynami ogłoszonymi 24 sierpnia 1951 r. Ślub cywilny odbył się w Château de Berg 5 listopada tego samego roku (udzielał go burmistrz Colmar-Bergu Alfred Wagner). Ślub kościelny w obecności x. biskupa Leona Lommela zaplanowano na następny dzień w kościele parafialnym w Colmar-Bergu. Podczas ślubu xiężniczka nosiła tiarę z diamentowymi liśćmi winorośli.

Małżonkowie osiedlili się w rodowej siedzibie, XVIII-wiecznej posiadłości na wyspie Zelandia. Doczekali się siedmiu córek. Hrabia Knut zarządzał przedsiębiorstwami i nadzorował rodzinne finanse, a jednocześnie angażował się w lokalną politykę.

Po rewolucji modernistycznej w Kościele Jej Królewska Wysokość zaakceptowała związane z nią konsekwencje – w latach osiemdziesiątych odwiedziła miejsce rzekomych objawień w parafii Medziugorie. W to samo miejsce podążyła później jej najmłodsza córka, Jej Znakomitość hrabianka Antonia, która następnie dołączyła do Wspólnoty Emmanuel.

W 1990 r. hrabia przekazał nadzór nad rodzinnymi dobrami czwartej córce, JZ hrabiance Sylwii. Zmarł na nowotwór w 2001 r.

Marię Gabrielę przeżyło sześć z siedmiu córek, Ich Znakomitości hrabianki: Monika (ur. 1952, żona Henryka de Dompierre de Jonquières), Lidia (ur. 1955, żona xięcia Eryka Burbona Parmeńskiego), Weronika (ur. 1956, żona Franciszka de Pottere), Sylwia (ur. 1958, żona Jana Munro of Foulis), Tatiana (ur. 1961, żona Marka von Riedemanna) i Antonia (ur. 1962). Piąta z córek, hrabianka Kamila (ur. 1959, żona barona Eryka Bertoucha-Lehna) zmarła w 2010 r. Xiężniczka doczekała się także licznych wnuków i prawnuków.

Pogrzeb odbył się 18 lutego o godz. 11.00 w Ledreborgu. Wziął w nim udział JKW wielki książę Luxemburga Henryk, bratanek i chrześniak Zmarłej (ojcem chrzestnym monarchy jest natomiast Jego Królewska Mość były król Belgów Albert II).

opracowanie: Adrian Nikiel