Kilkaset zabytków odkryli archeolodzy na wzgórzu katedralnym we Fromborku

Nauka w Polsce

Około 800 zabytkowych obiektów odkryto podczas prac archeologicznych na wzgórzu katedralnym we Fromborku. Według badaczy odkrycia umożliwiają bliższe poznanie przeszłości miejsca uznanego za Pomnik Historii.

Jak poinformował PAP kierownik prac archeologicznych Grzegorz Świderski, w trakcie badań wykopaliskowych przeprowadzonych po północnej i południowej stronie prezbiterium kościoła katedralnego odkryty został bogaty zespół zabytków liczący około 800 obiektów.

W istotny sposób poszerzają one naszą wiedzę na temat przeszłości katedry i jej najbliższego otoczenia. Pozwalają zrozumieć przemiany, którym to miejsce było poddawane na przestrzeni kilku wieków – powiedział archeolog.

W jego ocenie szczególną wartość naukową mają tzw. zabytki nieruchome, czyli relikty architektury, pozostałości konstrukcji murowanych i ziemnych. Archeolodzy odnaleźli fundamenty dwóch kurii kanonickich z XV i XVII w. – tj. budynków mieszkalnych użytkowanych przez fromborskich kanoników, a także dwóch kaplic pochodzących z XVII i XVIII w.

Badania potwierdziły istnienie suchej fosy z XIII w., na której ślad po raz pierwszy natrafiono podczas prac archeologicznych w połowie zeszłego stulecia. Biegła ona wzdłuż obecnego dziedzińca zespołu katedralnego. Na obszarze objętym najnowszymi badaniami miała rozpiętość 20 m i największą głębokość 5 m poniżej współczesnego poziomu gruntu.

Według Świderskiego zlokalizowanie tych obiektów bezpośrednio w terenie nie tylko pogłębia wiedzę na temat historycznej zabudowy wschodniej części wzgórza katedralnego, ale całkowicie zmienia znany dotychczas obraz tego obszaru. W przypadku większości z tych budowli naukowcy nie dysponowali bowiem żadnymi danymi lub znikomą ilością informacji źródłowych pochodzących z epoki.

Archeolodzy odnaleźli również liczne tzw. zabytki ruchome, m.in. zespół średniowiecznej i nowożytnej ceramiki, a także kafli naczyniowych i płytowych. Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza metalowa mufa, która pierwotnie łączyła wydrążone pnie drzew, wykorzystywane w XVI w. jako rury wodociągowe. Świadczy to o wysokim rozwoju technicznym infrastruktury w obrębie murów obronnych – zaznaczył Świderski.

Podczas prac natrafiono na trzy pochówki, z których najstarszy datowano na schyłek XIII lub pierwszą połowę XIV w. a pozostałe na XVII-XVIII w. W grobach odnaleziono wyłącznie szczątki kostne. Brak przedmiotów stanowiących wyposażenie zmarłych może oznaczać, że zwłoki były jedynie owinięte w całuny.

Zdaniem archeologów można przypuszczać, że zmarłymi były osoby związane z funkcjonowaniem zespołu katedralnego, np. ludność służebna albo zasłużeni obywatele Fromborka. O randze tych pochówków świadczy lokalizacja w sąsiedztwie katedry będącej najważniejszym obiektem sakralnym ówczesnej diecezji warmińskiej i w pobliżu prezbiterium, czyli najświętszego dla katolików miejsca w kościele.

Prace archeologiczne na wzgórzu katedralnym we Fromborku prowadzono przez kilka miesięcy, do końca 2019 r. jako tzw. badania ratownicze w związku z realizacją projektu obejmującego konserwację i restaurację wybranych obiektów XIV-wiecznego zespołu obronnego i katedralnego, wraz z dostosowaniem do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Podczas remontu odkryte zostały polichromie w skarbcu katedralnym oraz nieznane dotychczas nisze i przejście ze skarbca na poddasze katedry. Po zakończeniu inwestycji udostępnione zostaną do zwiedzania zarówno skarbiec, jak i poddasze.

Wartość całego przedsięwzięcia szacowana jest na ponad 21 mln zł, z czego ok. 18 mln zł stanowi dofinansowanie ze środków UE. Jest to kolejny etap przywracania świetności wzgórza katedralnego we Fromborku, od 1994 r. uznanego za Pomnik Historii. Obejmuje on 15 zabytkowych budowli, w tym katedrę nazywaną „matką kościołów” Archidiecezji Warmińskiej.

W katedrze znajduje się grób kanonika warmińskiego, astronoma Mikołaja Kopernika, którego ponowny pochówek odbył się w 2010 r. Świątynia jest też miejscem spoczynku biskupów warmińskich, m.in. Marcina Kromera – najwybitniejszego kronikarza po Długoszu, pisarza renesansowego i dyplomaty.

Marcin Boguszewski

Tekst pochodzi z serwisu Nauka w Polsce.