Cahiers de l’Université Saint-Louis (2014)

J.B.

Niedawno ukazał się kolejny zeszyt z serii wydawanych od 2010 roku przez Unię Kół Legitymistycznych Francji (Union des Cercles Légitimistes de France) zeszytów będących pokłosiem letniego Uniwersytetu Świętego Ludwika. Są to obszerne materiały szkoleniowe dla kadr monarchistycznych, będące syntezą myśli rojalistycznej. Tegoroczny zeszyt składa się z dziewięciu części, opracowanych przez różnych autorów, najczęściej (z dwoma wyjątkami) podpisujących się kryptonimami lub pseudonimami (VLR, Faoudel, MacBlavet, Dominicus), znanymi wszelako z prasy legitymistycznej, na czele z „La Gazette Royale”. Całość liczy 145 stron i jest do pobrania w pliku pdf na stronie Vive le Roy.

Część pierwsza, zatytułowana Zasady prawowitości (Principes de légitimité), stanowi komentowany ekstrakt tez wielkich myślicieli i pisarzy różnych epok i cywilizacji, odpowiadających na pytanie, jaki jest dobry i prawowity ustrój polityczny oraz cel polityki. Odpowiedzi te ułożone są podług następujących kwestii: 1) człowiek jest zwierzęciem rozumnym; 2) działać zgodnie z rozumem, znaczy działać cnotliwie, osiągając w ten sposób szczęście; 3) człowiek jest z natury zwierzęciem politycznym; 4) prawo naturalne jest prawem natury ludzkiej; 5) prawo (droit) zwyczajowe wypływa z prawa (loi) naturalnego; 6) od Rozumu (boskiego) do źródła prawa naturalnego: pochodzenie prawa boskiego (droit divin); 7) rola polityki: zachowywanie dobra wspólnego; 8) autorytet i prawowitość księcia; 9) rząd organiczny i jego zasady: celowości oraz ostateczności; 10) król jest obrońcą sprawiedliwości (justicier); 11) prawowitość instytucjonalna i prawa fundamentalne; 12) monarchia niezależna i rządzenie przez Radę; 13) królestwo chrześcijańskie; 14) warunki Karty legitymistycznej. Autorytetami cytowanymi tu są: Arystoteles, Sofokles, Cyceron, Konfucjusz i jego uczniowie, św. Tomasz z Akwinu, Ludwik XIV, Colbert, bp Bossuet, Bonald, Proudhon, bp Ségur, H. Arendt, F. Furet, historyk François Bluche oraz kataloński tradycjonalista Jaime Bofill.

Część druga nosi tytuł Autorytet i wolność za monarchii francuskiej (Autorité et liberté sous la monarchie française), a jej autorem jest znany historyk Jean-Pierre Brancourt. Omawia on następujące zagadnienia: 1) autorytet królewski twórcą ładu i wolności; 2) o znaczeniu wyrażenia „autorytet absolutny”; 3) niezależność króla przez wzgląd na jego rodowód; 4) niezależność króla wobec „możnych”; 5) niezależność króla wobec Stanów Generalnych; 6) niezależność króla wobec Parlamentów; 7) absolutyzm nie jest tyranią; 8) prawo naturalne zamiast „praw człowieka”; 9) ojcowska koncepcja władzy gwarantem wolności poddanych; 10) społeczeństwo naturalne, czyli organiczne; 11) król urzeczywistnia jedność w różnorodności; 12) jedność na podstawie fizycznych i duchowych więzi społecznych, a nie ideologicznego i sztucznego „braterstwa”; 13) król gwarantem sprawiedliwości i harmonii społecznej. Tu, prócz św. Tomasza, cytowani są przede wszystkim francuscy królowie (Ludwik XI, Henryk IV, Ludwik XV, Ludwik XVI) oraz juryści i pisarze XVI-XVIII wieku (Bodin, Loiseau, Le Bret, Coquille, Savaron, La Bruyère, ks. Saint-Simon, Lamoignon).

Część trzecia to esej Antygona, bohaterka prawa naturalnego (Antigone, héroïne de la loi naturelle), w którym tytułowa teza jest uzasadniana odwołaniami do Arystotelesa, Cycerona, św. Augustyna, Akwinaty, Katechizmu św. Piusa X, Ch. Maurrasa, R. Brasillacha, Leo Straussa i C.S. Lewisa, a w zakończeniu przywołana zostaje „inna postać Antygony” – św. Joanna d’Arc. Część czwarta – dla sprawozdawcy najciekawsza – stanowi analizę i interpretację traktatu najwybitniejszego teoretyka korporacyjnej „monarchii mieszanej” z przełomu wieków średnich i renesansu, La Monarchie de France (1519) abpa Claude’a de Seyssela. Autor (Charles-Antoine Cardot) omawia także okoliczności zapomnienia tego dzieła po krótkotrwałej sławie (także europejskiej, dzięki przekładowi łacińskiemu z 1548 roku) oraz jego ponownego odkrycia pod koniec XIX wieku, aż po reedycję nieskażonego tekstu oryginalnego w 1961 roku przez Jacquesa Poujola. Z kolei część piąta to prezentacja traktatu „chińskiego Arystotelesa”, czyli Konfucjusza – Le Tao Hio, traité de politique et de morale naturelle, par Confucius (500 av. JC).

Części szósta, siódma i ósma przenoszą nas od klasyków do autorów współczesnych. Rozdział szósty to prezentacja „Obalenia człowieka” C.S. Lewisa («L’abolition de l’homme», par C.S. Lewis (1898-1963)), lecz spiesznie przechodzimy od niego do stawiającego kardynalne pytanie: „czy można być katolikiem i guenonistą?” obszernego eseju Kto natchnął René Guénona? (Qui a inspiré René Guénon?). Odpowiedź na to pytanie jest ostatecznie przecząca, lecz autor sumiennie przytacza opinie tych, którzy (jak Éric Vatré) starają się dowieść możliwości pogodzenia tradycjonalizmu guenoniańskiego z katolicyzmem, nawet – jak doktor teologii Noële Maurice-Denis Boulet – zbieżności metafizyki Guénona z tomistyczną. Część ósma wreszcie stanowi obszerny wybór fragmentów demaskatorskiej książki Adriena Loubiera z 1973 roku Groupes réducteurs et noyaux dirigeants, ale przypadkiem tak się składa, że dzieło to jest dostępne w tłumaczeniu polskim, i z przedmową belgijskiego filozofa Marcela De Corte (zob. A. Loubier, Grupy redukcyjne. Techniki sterowania i manipulacji wewnątrz stowarzyszeń, Wyd. ANTYK Marcin Dybowski, Komorów 2006).

Ostatnia, dziewiąta część, to słowniczek pojęć, składający się z haseł: Autonomia, Autorytet, Katolicyzm, Demokracja, Ludobójstwo, Heteronomia, Ideologia, Laickość, Prawo naturalne, Prawa fundamentalne, Prawowitość, Marksizm, Nowoczesność, Monarchia, Nazizm, Opinia, Religia, Republika, Rewolucja, Stowarzyszenie myśli, Terror, Totalitaryzm, definiowanych na podstawie cytatów z autorów tak różnych, jak: Sołżenicyn, Marks, Kant, Littré, Bofill, Arendt, Proudhon, Bonald, bp Ségur, Bourdeau, Brossat, Chabot, Furet, Toynbee, Peillon, Cyceron, Arystoteles, Colbert, Augé, Blanc de Saint-Bonnet, Voegelin, Dante, Hitler, de Maistre, Tocqueville, Gauchet, Proudhon, bp Gaume, Marcuse, Cochin i Aron.

J.B.