Jesteś tutaj: Publicystyka » Inni publicyści » Stelios Rigopoulos: 13 listopada 1715 r. – bitwy pod Preston i Sheriffmuir
13 listopada 1715 r. – bitwy pod Preston i Sheriffmuir
Stelios Rigopoulos
Od Redakcji: Antykatolicka i antyangielska rewolucja (szyderczo zwana „chwalebną”) sprawiła, że aż do dziś fikcja monarchii z łaski parlamentu podtrzymywana jest przez kolejnych uzurpatorów rezydujących w pałacu Buckingham. W cieniu potężnej machiny „piarowskiej”, która skupia ciekawość opinii publicznej na życiu i skandalach duńsko-greckich xiążąt zwanych Domem Windsorów, o prawowitych monarchach – spadkobiercach Stuartów przypominają brytyjscy legitymiści, powszechnie zwani jakobitami.
O ile w Polsce coraz więcej osób zainteresowanych historią i polityką orientuje się już, że królem Anglii, Szkocji i Irlandii jest Franciszek II, o tyle wciąż nikła jest wiedza o poddanych, którzy od XVII wieku walczyli i ginęli za swoich prawowitych władców. Ten krótki, rocznicowy artykuł przypomina niektórych spośród tych, którzy dochowali wierności, świadomi, że szlachectwo musi być synonimem życia w prawdzie, życia pełnego trudów i wyrzeczeń.
13 listopada jakobici wspominają smutny wynik dwóch bitew, jakie stoczono podczas powstania z roku 1715: zdecydowaną porażkę pod Preston oraz nierozstrzygającą, acz faktyczną porażkę pod Sheriffmuir.
W bitwie pod Preston 1468 jakobitów wzięto w niewolę (463 z nich było Anglikami), 17 zginęło, a 25 zostało rannych. Straty w obozie hanowerskim wyniosły blisko 300 zabitych i rannych. Spośród przywódców jakobickiej armii — których początkowo przetrzymywano w więzieniu Newgate, gdzie oczekiwać mieli na proces o „zdradę” — generał dowodzący, Tomasz Forster, szlachcic z Northumberland, niemający żadnego doświadczenia w prowadzeniu działań wojennych; generał-brygadier Wilhelm Mackintosh z Borlum, prawdopodobnie jedyny geniusz militarny roku 1715; Jerzy Seton, piąty earl Winton; Robert Dalzell, piąty earl Carnwath; Wilhelm Maxwell, piąty earl Nithsdale; Wilhelm Widdrington, czwarty baron Widdrington, uciekli z niewoli i udali się na uchodźstwo na kontynent europejski. Wilhelm Murray Nairne, drugi lord i późniejszy pierwszy jakobicki earl (1721) Nairne oraz jego syn, Jan Nairne, panicz Nairne, późniejszy trzeci lord i drugi earl Nairne, zostali odbici w dniu ich egzekucji na Tower Hill. Wszyscy wyżej wymienieni zostali „pozbawieni” praw, a ich godności szlacheckie „cofnięto”, mimo iż z jakobickiego punktu widzenia „akty” te były lekceważone oraz nie miały żadnej ważności prawnej. Wilhelm Gordon, szósty wicehrabia i pierwszy jakobicki markiz Kenmure, oraz Jakub Radclyffe, trzeci earl Derwentwater, będący wnukiem króla Karola II, a przeto pierwszym kuzynem prawowitego króla Jakuba III (VIII), z którym dorastał na jakobickim dworze w Saint-Germain, zostali postawieni przed „sądem” i „skazani”, a jako że uzurpator, elektor Jerzy z Hanoweru, odmówił im prawa łaski, obu stracono na Tower Hill 24 lutego 1716 r.
W bitwie pod Sheriffmuir prawie 800 jakobitów poniosło śmierć — w tym Jan Lyon, piąty earl Strathmore i Kinghorne, oraz Alan Macdonald z Clanranald. Jakub Maule, czwarty earl Panmure, oraz Tomasz Drummond z Logie Almond znaleźli się wśród rannych i pojmanych. Przywódcy armii jakobickiej — która nie została jednoznacznie pokonana, ale także z pewnością nie była zwycięską — tj. Jan Erskine, dwudziesty drugi earl i późniejszy pierwszy xiążę Mar; Wilhelm Mackenzie, piąty earl i drugi jakobicki markiz Seaforth; Jakub Drummond, markiz Drummond i późniejszy drugi xiążę Perth; Jerzy Keith, dziesiąty earl Marischal; Jakub Carnegie, piąty earl Southesk; Alexander Gordon, markiz Huntly i późniejszy drugi xiążę Gordon; Wilhelm Murray, zwany „markizem Tullibardine” i późniejszy pierwszy xiążę Rannoch; jego brat, lord Jerzy Murray, oraz Wilhelm Livingstone, trzeci wicehrabia Kilsyth, uciekli z niewoli i zbiegli na kontynent europejski, gdzie udali się na dwór jakobicki, który opuścił Saint-Germain, by przez Bar-le-Duc w Lotaryngii, Awinion oraz Urbino zatrzymać się ostatecznie w Rzymie. Wszyscy wyżej wymienieni zostali „pozbawieni” godności szlacheckich przez uzurpatorski reżim.
tłumaczenie: Dawid Świonder
Na podstawie korespondencji na jakobickiej liście dyskusyjnej.
