„Cudo-Twórcy” — otwarcie nowej wystawy stałej

12 lipca 2018 roku konferencja prasowa, w której udział wzięli: pan dyrektor dr hab. Piotr Oszczanowski oraz współautorki wystawy, panie dr Barbara Banaś, Małgorzata Korżel-Kraśna i Dorota Róż-Mielecka, poprzedziła prezentację dziennikarską nowej wystawy stałej w Gmachu Głównym – pierwszej odsłony obchodów jubileuszu siedemdziesięciolecia Muzeum Narodowego.

Co łączy kunsztowną zbroję japońskiego samuraja, zegar słoneczny z busolą, kufer podróżny Louis Vuitton, sukienkę z błękitnego jedwabiu, designerskie kryształowe kieliszki i kultowe radio Szarotka? Te i kilkaset innych przedmiotów złożyły się na wystawę zatytułowaną Cudo-Twórcy. Nowa expozycja zagościła na trzecim piętrze muzeum i prezentuje trzy kolekcje: sztuki Bliskiego i Dalekiego Wschodu, rzemiosła artystycznego i kultury materialnej oraz ceramiki i szkła artystycznego pierwszej połowy XX i XXI wieku.

Cudo-Twórcy to wystawa, która opowiada i prezentuje świat stworzony rękoma człowieka, powstały w jego umyśle i wyobraźni, a następnie w mistrzowski sposób zmaterializowany w przedmiocie użytkowym. To wyprawa w przeszłość, jednak z wyraźnymi odwołaniami do dobrze znanej codzienności.

Pierwsza część wystawy poświęcona sztuce odległych azjatyckich kultur wskazuje na europejską fascynację tymi obszarami, ich odkrywaniem i poznawaniem. Niegdyś służyły temu celowi kolekcje gromadzone przez podróżników czy też miłośników sztuki. Prezentowane na wystawie precjoza pochodzą m.in. z takich właśnie zasobów, w tym z przedwojennej kolekcji wrocławskiego Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności. Oryginalne, misternie wykonane przedmioty kultu, jak na przykład rzeźbione wizerunki bóstw i opiekuńczych demonów, niezwykłej urody przedmioty codziennego użytku: inkrustowane przyborniki do kaligrafii, urzekające dekoracjami pojemniki z laki, barwne naczynia porcelanowe i wiele innych przedmiotów wprowadzają widzów w magiczny świat Orientu. Najcenniejszym zabytkiem tej części wystawy jest szkatułka na przybory do kaligrafii suzuribako. Jej twórca to najwybitniejszy reprezentant czołowej japońskiej szkoły mistrzów laki – Igarashi.

Druga część expozycji to powrót do Europy i opowieść o tym, jak człowiek zmieniał, udoskonalał i upiększał świat, w którym przyszło mu funkcjonować. Od pierwotnej potrzeby zaspakajania głodu, komunikowania się, poprzez strój, kształtowanie domowych wnętrz po aktywności skupione na pracy i na rozrywce. W tej części pokazane zostały najróżniejsze przedmioty – zarówno takie, których rola i funkcja zostały już zapomniane, jak i te, które do dziś pozostają w powszechnym użyciu. Zwiedzający prześledzą na przykład, jak rozwijały się przyrządy służące do pisania: od XVI-wiecznych wzorników do nauki kaligrafii, poprzez misternie zdobione porcelanowe kałamarze i gęsie pióra do popularnego dziś długopisu BIC. Wśród wystawionych zabytków znajdują się m.in.: meble, naczynia, stroje, zegary, witraże, przybory toaletowe, narzędzia używane w pracy i broń.

Ostatni fragment to prezentacja wybranych obiektów współczesnego szkła i ceramiki ze zbiorów Muzeum, które posiada jedną z największych kolekcyj tego typu w Polsce. Pokazane zostały prace wybitnych polskich ceramików: powojennych prekursorów (Julia Kotarbińska i Rufin Kominek), wrocławskich mistrzyń dyscypliny (Krystyna Cybińska, Irena Lipska-Zworska, Anna Malicka-Zamorska, Bożena Sacharczuk), artystów z innych środowisk m.in. związanych z Gdańskiem i Warszawą. Spośród twórców szkła artystycznego można podziwiać prace niezwykłego experymentatora i wizjonera szkła Henryka Albina Tomaszewskiego, a także takich twórców jak Ludwik Kiczura, Henryk Wilkowski, Małgorzata Dajewska, Kazimierz Pawlak, Beata Stankiewicz-Szczerbik, jak również wybitnych artystów światowego szkła: Czesława Zubera, Marvina Lipofsky’ego, Pawła Hlavy i Renata Roubička. W części poświęconej powojennemu wzornictwu przemysłowemu pokazane zostaną naczynia dekoracyjne i użytkowe, m.in. kolorowe szkła projektowane przez Zbigniewa Horbowego, Stefana Sadowskiego, Józefa Podlaska, szkła prasowane Eryki i Jana Drostów, szkła kryształowe Aleksandra i Reginy Puchałów, a także fajanse z Włocławka, porcelana doby polskiego new look lat 60. XX wieku i bolesławiecka kamionka.

„Cudo-Twórcy” to swoiste wyzwanie. Przecież nowe wystawy stałe udostępnia się w muzeach raz na kilkanaście czy też nawet kilkadziesiąt lat. Taka wystawa jest nie tylko dowodem stanu posiadania i zasobności muzeum, ale przede wszystkim świadectwem pracy jednego pokolenia muzealników, przejawem ich aktualnych badań i fascynacji, wreszcie też uznaniem dla panującej mody w obszarze wystawienniczej aranżacji. To wszystko spowodowało, iż z wielką tremą i poczuciem odpowiedzialności przez ostanie dwa lata intensywnie pracowaliśmy nad przygotowaniem tego pokazu. Pokazu dla nas szczególnego, gdyż „odsłaniającego” ten fragment naszej kolekcji, który nigdy jeszcze w tak obfitym wyborze i w takim charakterze nie był publicznie prezentowany. Chcemy zaprosić naszych gości na wyprawę ku zdumiewającemu wręcz bogactwu tego wszystkiego, co przez stulecia nas otaczało, co ułatwiało nam funkcjonowanie i co w szczególny sposób cieszyło nasze oczy oraz kształtowało wrażliwość. Fascynujący Orient, różnorodność wyrobów rzemiosła artystycznego i kultury materialnej, a wreszcie kruchość i niczym nieograniczona pomysłowość form szklanych oraz ceramicznych – to cechy artefaktów, które towarzyszyć będą nam podczas tej wyprawy prowadzącej nas ku pomysłowości i niezwykłości świata, który tak szczerze kochamy. To tym, którzy tworzyli owe przysłowiowe „cuda”, to piękno zaklęte w formach przedmiotów nam służących i sprawiających nam przyjemność, dedykowana jest ta wystawa. (dr hab. Piotr Oszczanowski)

Zapraszamy do zapoznania się z nagraniami: