Jesteś tutaj: Multimedia » Miscellanea » „Madonna pod jodłami” — konferencja prasowa
Madonna pod jodłami Łukasza Cranacha starszego – jeden z najcenniejszych obrazów znajdujących się w polskich zbiorach, namalowany specjalnie dla Wrocławia, do 31 marca 2021 roku będzie pokazywany w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Należące do Muzeum Archidiecezjalnego dzieło zostało wypożyczone w związku z trwającym remontem tej placówki.
Namalowany w 1510 r. obraz uważany jest za jedno z najlepszych dzieł Cranacha i jedno z najbardziej unikatowych przedstawień tematu Marii z Dzieciątkiem, które posłużyło jako wzór dla dalszej twórczości mistrza i kolejnych pokoleń.
Obraz namalowany został na zamówienie dziekana katedry wrocławskiej Joachima von Lindlau na początku XVI w. Przez ponad 400 lat znajdował się na terenie Ostrowa Tumskiego i był chlubą świątyni, a od końca XIX w., jako najcenniejsze sakralne dzieło sztuki na Śląsku, przechowywany był w skarbcu katedralnym.
W 1943 r. Madonna pod jodłami została przeniesiona do klasztoru w Henrykowie, następnie do Kłodzka. Po zdobyciu miasta przez Sowietów została sprowadzona do Wrocławia i umieszczona w Muzeum Archidiecezji Wrocławskiej. W czasie wojennych peregrynacji obraz został uszkodzony. Niemiecki duchowny Zygfryd Zimmer otrzymał zlecenie wykonania konserwacji. W 1946 r. x. Zimmer wraz z wikariuszem z parafii pw. św. Bonifacego we Wrocławiu, x. Jerzym Kupke, stworzyli kopię Madonny pod jodłami i zamienili ją z oryginałem. W 1948 r. niemiecka administracja kościelna przekazała polskiej władzy kościelnej kopię, prezentując ją jako oryginał.
W 1961 r. obraz trafił do pracowni konserwatorskiej Muzeum Śląskiego (późniejszego Muzeum Narodowego we Wrocławiu). Zajmująca się nim badaczka, pani Daniela Stankiewicz, odkryła falsyfikat na podstawie porównań z dawnymi fotografiami. Jej wątpliwości wzbudziły niski poziom artystyczny i gotycka deska, na której został namalowany obraz. Z czasem udało się ustalić, że w 1948 r. x. Zimmer wyjechał do Niemiec, przemycając dzieło Cranacha, które następnie sprzedał. Od lat 70. XX w. Madonna pod jodłami była kilkakrotnie oferowana na międzynarodowym rynku antykwarycznym, a od 1981 r. starano się o odzyskanie dzieła. Mimo upływu czasu i bezsprzecznej przynależności obrazu do Archidiecezji Wrocławskiej sprawa przez wiele lat nie była rozstrzygnięta. Po śmierci ostatniego właściciela, szwajcarskiego kolekcjonera, dzieło przekazano szwajcarskiemu Kościołowi. W 2012 r. wróciło do Polski i do zbiorów Muzeum Archidiecezjalnego.
Na wystawie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu obok oryginału można zobaczyć kopię. Zwiedzający będą też mogli dowiedzieć się o innych wybitnych dziełach sztuki pochodzących z katedry i zaginionych w czasie II wojny światowej.
Pośród przeszło 100 tysięcy zabytków sztuki i rzemiosła artystycznego, które Wrocław utracił w wyniku działań II wojny światowej oraz w latach przypadających bezpośrednio po jej zakończeniu, znajdują się także te, które były przez stulecia chlubą i atrakcją kościoła katedralnego pw. św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu – mówi pan dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. – Niezwykle burzliwa historia obrazu Lucasa Cranacha starszego Madonna pod jodłami i jego szczęśliwy powrót do Wrocławia pozwalają mieć nadzieję, że podobny los spotka inne cenne dzieła, które wrocławska katedra utraciła w wyniku wojny. I chociaż o części dzieł obecnych na początku lat 40. XX w. w katedrze wrocławskiej wiemy, gdzie się obecnie znajdują, to w dalszym ciągu jest pokaźna grupa licząca kilkadziesiąt cennych dzieł sztuki, których los nie jest znany. Do nich zaliczamy m.in. obrazy z przedstawieniami Strącenia zbuntowanych aniołów i Świętego Jana Chrzciciela autorstwa Michaela Leopolda Willmanna z końca XVII w., wyborne dzieło włoskiego baroku: obraz namalowany przez Giulio Cesare Procacciniego z Mediolanu z przedstawieniem Ukamienowania św. Szczepana z ok. 1620 r., czy też urokliwą Marię z Dzieciątkiem – manierystyczny obraz pędzla anonimowego malarza flamandzkiego z ok. 1600 r. Wszystkie te dzieła są w dalszym ciągu poszukiwane. Historia Cranachowskiej Madonny pod jodłami pozwala nam jednak wierzyć, że warto takie poszukiwania prowadzić.
W konferencji prasowej i prezentacji dziennikarskiej, które 21 września 2020 roku poprzedziły otwarcie wystawy, udział wzięli: pani Daniela Stankiewicz, pan dr hab. Piotr Oszczanowski, ks. dr Adam Dereń, dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, ks. dziekan Paweł Cembrowicz. Zapraszamy do zapoznania się z nagraniami:
zdjęcia: Arkadiusz Podstawka, Wojciech Rogowicz, Magdalena Wylupek