„Święte obrazki. Pasje kolekcjonerskie i badawcze o. Nikolausa von Lutterottiego OSB (1892–1955)”

Pochodzący z miejscowości Kaltern w Tyrolu Południowym ojciec Mikołaj von Lutterotti OSB przybył do dawnego klasztoru cystersów w Krzeszowie w 1922 roku. Przyjął w nim święcenia kapłańskie i poświęcił się życiu monastycznemu oraz pracy duszpasterskiej. Podjął również pracę naukową, zapoznając się z dokumentami i rękopisami, które częściowo zachowały się w archiwum po kasacie zakonu. W obszarze jego zainteresowań znalazły się także zabytki Krzeszowa i innych dóbr niegdyś należących do cystersów. Opublikował liczne monografie, m.in. prace poświęcone kilku opatom oraz artystom związanym z zakonem (w tym Michałowi Leopoldowi Willmannowi). Nie zaniedbywał działalności popularyzatorskiej.

Zainteresowania etnograficzne pozwoliły o. Lutterottiemu zwrócić uwagę na pobożność ludową, w tym na tworzone w jej kręgu ryciny dewocyjne i odpustowe. Trudno dokładnie określić, kiedy zaczął gromadzić grafiki o tematyce religijnej. Ostatecznie w jego zbiorach, skonfiskowanych przez komunistów w 1954 r., znalazło się 12 tysięcy rycin i 15 albumów. Ważną częścią kolekcji stały się też 174 obrazy na szkle. Prywatna biblioteka benedyktyna liczyła 4500 tomów. Dzieła te powstawały na terenie Śląska, Czech i Austrii. Były to święte obrazki, pamiątki z pielgrzymek i zbiory grafik o tematyce religijnej, kalendarze oraz rękopiśmienne i drukowane modlitewniki.

W 1943 r. o. Lutterotti został przeorem wspólnoty, a po II wojnie światowej i wygnaniu innych zakonników – jedynym kustoszem zabytków zgromadzonych w klasztorze. Pod koniec jego życia komuniści ograbili klasztor, lecz kolekcja zachowała się w całości, co stanowi wyjątek, zważywszy na powojenne losy innych śląskich zbiorów. Artefakty wywiezione z Krzeszowa trafiły do Ossolineum, Muzeum Narodowego we Wrocławiu i klasztoru benedyktynów w Tyńcu.

Szykanowany przez uzurpatorów, kapłan musiał opuścić Polskę. Zmarł w Stuttgarcie 28 października 1955 r. Jego dokonania przypomina wystawa zorganizowana w Muzeum Etnograficznym. W konferencji prasowej, która 10 listopada 2022 r. poprzedziła jej otwarcie, udział wzięli: pan dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu, pani Elżbieta Berendt, kierownik Muzeum Etnograficznego, oraz kuratorzy wystawy – pani Joanna Kurbiel i pan Arkadiusz Dobrzyniecki.

Zapraszamy do zapoznania się z nagraniem: