Jesteś tutaj: Multimedia » Prelekcje » Teologia papalistyczna (hierokracja papieska) — prof. Jacek Bartyzel

Teologia papalistyczna (hierokracja papieska)

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Teologia imperialna na Zachodzie opierała się na idei monarszego chrystocentryzmu: przeświadczenia, że chrześcijański cesarz jest ziemskim analogonem Syna Bożego, tak jak papież jest analogonem Boga Ojca. W X stuleciu, po drugim odnowieniu Cesarstwa Rzymskiego, kiedy papiestwo przeżywało najpoważniejszy w historii kryzys moralny i instytucjonalny, ten kierunek teologiczny skutkował przewagą władzy cesarskiej nad papieską. Zarówno cesarze, jak i autorzy wielkiej reformy duchowej, która rozpoczęła się w opactwie pod wezwaniem św. św. Piotra i Pawła w Cluny, byli zainteresowani naprawą moralną stanu pierwszego.

W XI wieku, kiedy reforma Kurii Rzymskiej już się dokonała, kuratela cesarska nad papiestwem okazała się negatywną stroną walki z zepsuciem duchowieństwa. Papieże dążyli do jej zrzucenia, co doprowadziło do dramatycznego spięcia, znanego jako spór o inwestyturę pomiędzy królem Niemiec Henrykiem IV, późniejszym cesarzem, i papieżem Grzegorzem VII. Zwycięstwo Henryka było chwilowe, a konflikt trwał jeszcze przez dziesięciolecia – aż do kompromisu zwanego konkordatem wormackim pomiędzy papieżem Kalikstem II i cesarzem Henrykiem V. Monarcha zrzekł się wówczas inwestytury świeckiej pod warunkiem rezygnacji duchowieństwa z posiadłości lennych.

Tego sporu nie można jednak sprowadzić do wymiaru politycznego. Jego przyczyną była kwestia fundamentalna: kto właściwie jest zwierzchnikiem świata chrześcijańskiego? Czy jest tylko jeden, wspólny zwierzchnik? Odpowiadając na te pytania, papieże doprowadzili do częściowej sekularyzacji władzy monarszej. Teologia imperialna została zastąpiona teologią przyznającą papieżowi, jako wikariuszowi Chrystusa, zwierzchność w sprawach duchowych i doczesnych. Jej pierwszym wyrazem był dokument znany jako Dictatus papae.

Zapraszamy do zapoznania się z wykładem pana prof. dr. hab. Jacka Bartyzela:

Wersja audio

Nagranie wideo

PMK Design
© Organizacja Monarchistów Polskich 1989–2024 · Zdjęcie polskich insygniów koronacyjnych pochodzi z serwisu replikiregaliowpl.com.