Odpowiedzi na zagadnienia moralne

o. Franciszek J. Connell CSsR

Upublicznienie kolekty

Pytanie: W pewnej parafii proboszcz wymaga, aby jego parafianie przekazywali swe ofiary każdej niedzieli w kopertach opatrzonych ich nazwiskami, a następnie, na koniec każdego miesiąca, podaje listę darczyńców do publicznej wiadomości. Jeden z parafian chciałby dowiedzieć się, czy jest zobligowany do przestrzegania tej procedury, zgodnie z którą pozostali dowiadują się, ile ofiarowuje. Czy wolno mu przekazywać datki z zastrzeżeniem, by ich nie ujawniano?

Odpowiedź: Prawo kanoniczne, oparte na prawie boskim, stanowi, iż wierni zobowiązani są wspierać doczesne potrzeby Kościoła i jego duszpasterzy. Metoda, według której zbierane są fundusze, pozostaje w gestii lokalnych praw i zwyczajów. W wielu parafiach naszego kraju przyjęło się, że nazwiska ofiarodawców oraz kwoty przez nich przekazywane podaje się do publicznej wiadomości. Jeżeli parafianie zgadzają się wnosić ofiary pod takimi warunkami, wolno im tak robić. Jeśli jednak parafianin pragnie, by jego ofiara pozostała sprawą prywatną, ma prawo do takiej prywatności. Nie ma on obowiązku upublicznienia przekazywanej ofiary. Jeżeli łoży na Kościół w miarę swych możliwości, spełnia swój obowiązek. W związku z tym, jeżeli przekazuje ofiarę w taki sposób, że jej wysokość nie jest publicznie znana, ale rzeczywiście łoży stosownie do swych możliwości, wywiązuje się ze swych zobowiązań. Proboszcz nie ma prawa do ujawnienia jego ofiary, jeżeli sprzeciwia się on tej procedurze. Powszechnie znanym faktem jest to, iż jawność ofiar parafian pomaga powiększyć zbiórkę. Nie możemy jednak zapominać, żeby, przestrzegając tej procedury, starać się nie schlebiać próżności tych, którzy przekazują hojne ofiary, ponieważ pragną ujrzeć swe nazwiska na szczycie listy lub chcą boleśnie zawstydzić tych, którzy czynią wyrzeczenia, łożąc na Kościół tyle, na ile ich stać, nawet jeśli wydaje się to niewielką ofiarą. Wygląda zatem na to, iż parafianin, którego zadający pytanie opisuje, działa w obrębie swych praw, gdy sprzeciwia się ujawnieniu wysokości wnoszonej przezeń ofiary, o ile faktycznie zdecydowany jest łożyć na Kościół odpowiednio do swych możliwości finansowych.

Prawa zakonnicy

Pytanie: Zakonnica otrzymała pozwolenie na poddanie się leczeniu choroby. Siostra przełożona prosi lekarza, by wyjawił jej naturę choroby i słyszy w odpowiedzi, iż zgodnie z obowiązkiem tajemnicy służbowej doktor musi uważać sprawę za poufną. Siostra przełożona wyjaśnia lekarzowi, że poprzez śluby posłuszeństwa, zakonnica zrzekła się w tej kwestii prawa do tajemnicy. Czy siostra przełożona ma rację?

Odpowiedź: Per se (biorąc pod uwagę wyłącznie osobisty charakter chorób cielesnych) zakonnica ma prawo do zachowania natury jej choroby w tajemnicy przez lekarza, tak że siostra przełożona nie ma prawa do tej wiedzy. Śluby zakonne bowiem nie wiążą się z wyrzeczeniem się prawa do prywatności w kwestii stanu własnego ciała. Per accidens (w pewnych okolicznościach) siostra przełożona miałaby prawo do bycia dokładnie poinformowaną o naturze schorzenia oraz sposobie leczenia, jaki doktor uzna za konieczny. Tak więc, jeśli konieczna byłaby operacja na koszt wspólnoty, powinna ona wiedzieć, na co choruje siostra, jakie są szanse powodzenia oraz jakie koszty będą się z tym wiązały. Ponownie, jeśli siostra byłaby dotknięta chorobą zakaźną, która mogłaby zagrażać pozostałym zakonnicom, siostra przełożona powinna znać fakty, tak aby móc powziąć środki, mające przeciwdziałać szerzeniu się choroby. Jako że w pewnych okolicznościach choroba może usprawiedliwić wspólnotę religijną w usunięciu [z zakonu] kogoś, kto ma śluby doczesne i nie złożył ślubów wieczystych, siostra przełożona ma prawo wiedzieć, czy takie okoliczności istnieją w przypadku siostry mającej jedynie śluby doczesne. Nie trzeba chyba dodawać, że nawet kiedy siostra przełożona zgodnie z prawem dowie się o naturze choroby, jaka dotknęła jedną z sióstr, nie może wyjawić tej informacji osobom do tego nieuprawnionym.

tłumaczenie: Dawid Świonder