Jubileusz Muzeum Narodowego w Warszawie

Muzeum Narodowe w Warszawie

Jubileusz Muzeum Narodowego w Warszawie

W 2022 roku Muzeum obchodzi jubileusz stusześćdziesięciolecia istnienia. Obchody tej rocznicy są okazją do szerokiej prezentacji jego zbiorów. Rok jubileuszowy zainaugurują dwie wystawy czasowe. Chagall przedstawi jedne z najnowszych i najcenniejszych nabytków. Stan rzeczy będzie z kolei przekrojową prezentacją zabytkowych obiektów z kolekcji. Na publiczność czekają także jubileuszowe projekty edukacyjne i kulturalne.

Oblicza kolekcji

Jednym z filarów Muzeum jest kolekcja, która dziś, po 160 latach istnienia instytucji, liczy ponad 830 tysięcy dzieł sztuki. To bogate zbiory malarstwa polskiego i obcego, rysunku, grafiki, rzeźby i rzemiosła artystycznego, wyjątkowa kolekcja średniowiecznej sztuki sakralnej, zbiory starożytne i zabytki z nubijskiej katedry Faras, kolekcja monet i medali, sztuki kultur wschodnich, fotografii i wzornictwa. – Od 160 lat systematycznie powiększamy zbiory MNW o kolejne, starannie wyselekcjonowane dzieła sztuki. Zgromadzona kolekcja jest świadkiem historii Muzeum, dlatego w roku jubileuszowym w sposób szczególny chcemy oddać jej głos. Obchody zainaugurujemy dwiema wystawami czasowymi ze zbiorów MNW – Chagall i Stan rzeczy. Prezentują one dwa odmienne oblicza naszej kolekcji i jednocześnie w symboliczny sposób splatają tradycje dawnych mistrzów rzemiosła i współczesność artystów naszych czasów – mówi pan dyrektor Łukasz Gaweł.

Rok jubileuszowy

Wszystkie wystawy organizowane w roku 2022 odbywają się w ramach jubileuszu. Na lato zaplanowano ekspozycję poświęconą Witkacemu, prezentującą dzieła artysty ze zbiorów Muzeum. Zwiedzający będą też mieli niepowtarzalną okazję do zapoznania się z rzadko pokazywanymi, pochodzącymi z różnych epok i stron świata numizmatami z kolekcji Gabinetu Monet i Medali. Wspaniale zapowiada się wystawa Przesilenie. Malarstwo Północy 1880–1910, zorganizowana we współpracy z muzeami zagranicznymi. Atrakcje wystawiennicze czekają także w oddziałach: Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni, Muzeum Plakatu w Wilanowie, Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim oraz Muzeum w Nieborowie i Arkadii. Poza wystawami czasowymi MNW zaprasza także na ekspozycje stałe, gdzie zaprezentowano bogaty wybór z kolekcji instytucji: do Galerii Sztuki Starożytnej, Galerii Faras, Galerii Sztuki Średniowiecznej, Galerii Sztuki Dawnej, Galerii Sztuki XIX Wieku i Galerii Wzornictwa Polskiego. Zaplanowano również bogaty program edukacyjny i kulturalny. Będzie można wziąć udział m.in. w urodzinowych spotkaniach z kuratorami wystaw i spacerach miejskich śladami historii Muzeum. Przewidziano także atrakcje muzyczne dla dzieci i dorosłych. Najważniejszym punktem obchodów będzie 20 maja, dzień urodzin MNW.

Muzeum zaprasza do odwiedzin w Noc Muzeów. 14 maja będzie można zwiedzić bezpłatnie wszystkie dostępne wystawy w Gmachu Głównym i oddziałach, w tym trzy nowo otwarte – Chagall, Stan rzeczy i Cyrk.

W Noc Muzeów wystawy w Gmachu Głównym można zwiedzać od godz. 19.00. Do Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego (ul. Puławska 113a) zapraszamy z kolei od godz. 17.00 (w programie oprowadzania tematyczne z przewodnikami i animacje z udziałem artystów cyrkowych). Atrakcje i oprowadzania przygotowały także Muzeum w Nieborowie i Arkadii oraz Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim.

Ostatnie wejście do Gmachu Głównego zaplanowano o godz. 24.00.

Owocne lata współpracy z mecenasami i partnerami

Tradycja współpracy z darczyńcami, mecenasami i partnerami ma długą historię. Jej ślady wciąż można znaleźć w zabytkowym gmachu Muzeum. Dzięki tej współpracy MNW stale rozwija i wzbogaca ofertę edukacyjną i kulturalną. – Muzeum Narodowe w Warszawie to miejsce o unikalnej wartości kulturowej w skali całego kraju. Przez ponad półtora wieku istnienia instytucja ta zgromadziła ponad 830 tysięcy arcydzieł polskiego i światowego formatu. PGE będzie patronować wszystkim wystawom i wydarzeniom, które odbędę się w tym roku w Muzeum w ramach Jubileuszu, w tym największej w Polsce ekspozycji dzieł Marka Chagalla, jak również wystawie zgromadzonych przez Muzeum przedmiotów z różnych stron świata Stan rzeczy – mówi pan Wojciech Dąbrowski, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej, patrona roku jubileuszowego. – Dzięki naszemu patronatowi w ramach obchodów Jubileuszu zostanie udostępniony także bogaty program edukacyjno-kulturalny, który obejmie m.in. cykl lekcji muzealnych, oprowadzań, warsztatów, spacerów miejskich śladami muzeum czy koncertów.

MNW kultywuje tradycje i patrzy w przyszłość

W 1862 roku w Warszawie, stolicy Królestwa Kongresowego, udało się urzeczywistnić przedsięwzięcie o ogromnym znaczeniu dla kultury polskiej. Na mocy ustawy o wychowaniu publicznym w Królestwie Polskim z 20 maja 1862 roku, regulującej stan szkolnictwa i instytucji kultury w zaborze rosyjskim, zostało powołane Muzeum Sztuk Pięknych. Zarówno Muzeum, jak i powstałe dwa lata wcześniej Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, stawiały sobie za cel opiekę nad sztuką i artystami oraz kolekcjonowanie, wystawianie i przechowywanie dzieł sztuki. Obydwie dopełniające się instytucje różniły się charakterem, celami i formami aktywności, ale po wielu zakrętach historii to ich zbiory i dorobek przesądziły o dzisiejszym kształcie MNW, które stało się spadkobiercą całej tradycji oraz kolekcji Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Obecną siedzibę Muzeum, monumentalny gmach projektu Tadeusza Tołwińskiego w Alejach Jerozolimskich 3, otwarto w 1938 roku.

W roku jubileuszowym rozpoczął się wyczekiwany przez dziesięciolecia proces rozbudowy: w bezpośrednim sąsiedztwie gmachu głównego, od strony Parku na Książęcem, ma powstać nowy pawilon – Centrum Konserwatorsko-Magazynowe.

160 lat Muzeum Narodowego w Warszawie (urodziny)

*****

Chagall

30 kwietnia – 24 lipca 2022 roku

Muzeum Narodowe w Warszawie zaprasza na premierową prezentację prac Marka Chagalla (1887–1985) zakupionych do zbiorów jesienią 2021 roku.

Premierowy pokaz kolekcji

Kameralna wystawa obejmuje 16 dzieł. Jesienią zeszłego roku na aukcji w Szwajcarii Muzeum zakupiło 14 prac artysty. Był to bezprecedensowy zakup w historii polskiego muzealnictwa. Zbliżająca się wystawa będzie dla publiczności pierwszą (i w nadchodzącym czasie – jedyną) okazją, żeby te dzieła zobaczyć. Nowym nabytkom będą towarzyszyły dwie grafiki Chagalla ze zbiorów Muzeum. Wszystkie prezentowane dzieła to prace na podłożu papierowym, łączące różnorodne techniki. Ze względu na surowe wymogi konserwatorskie wynikające z wrażliwości podłoża i nietrwałości technik nie mogą być prezentowane stale. Pracami Chagalla może się poszczycić niewiele placówek muzealnych w Polsce. Muzeum Narodowe w Krakowie przechowuje pięć grafik artysty, a Muzeum Narodowe w Lublinie – dwie. W warszawskich zbiorach znajduje się obecnie największa kolekcja dzieł Chagalla w naszym kraju.

W barwnym świecie fantazji

Prace zakupione w 2021 r. to przykłady dojrzałej twórczości artysty. Powstały w latach 60. i 70. XX wieku, w okresie rozkwitu rysunku i grafiki w zachodniej Europie. Reprezentują różnorodne techniki: gwasz, temperę, kredkę, ołówek i kolorowy tusz, a nawet pastel. Widzowie odnajdą w nich charakterystyczne motywy sztuki Chagalla: sceny biblijne (osobliwie, indywidualnie zinterpretowane), pary zakochanych, bukiety kwiatów, zwierzęta. Pojawiają się także nawiązania do dzieciństwa artysty, kilka rysunków jest poświęconych uczuciom łączącym go z rodziną. Dzieła zachwycają żywą kolorystyką oraz niezwykłą, oniryczną atmosferą, łączącą elementy rzeczywiste z fantastycznymi. Prezentujemy również dwie wczesne prace Chagalla, pozostające w zbiorach MNW od lat 70. XX wieku – ilustracje do autobiografii artysty Moje życie oraz do Martwych dusz Mikołaja Gogola, wykonane w technice suchej igły i akwaforty.

Charakterystyczny styl

Styl Chagalla i tematyka jego dzieł wykształciły się w latach 20. XX wieku. Artysta często nawiązywał do judaizmu i kultury żydowskiej, malował pary zakochanych, zwierzęta i kwiaty. W późniejszym okresie twórczości repertuar jego ulubionych tematów poszerzył się o motywy związane z chrześcijaństwem. Chagall był Żydem, zawsze fascynował go katolicyzm, zwłaszcza postać naszego Pana Jezusa Chrystusa. Po II wojnie światowej częściej i chętniej niż dotychczas sięgał po rysunek i grafikę, z upodobaniem tworzył także witraże.

Zawsze w podróży

Witebsk, Petersburg, Paryż, Nowy Jork – życie twórcze Chagalla upływało w różnych rejonach świata. Urodził się w 1887 r. na Peskowatce, ubogim przedmieściu Witebska, w rodzinie chasydzkiej. Był najstarszym z dziewięciorga dzieci. Kształcił się w Petersburgu, ale największy wpływ na jego sztukę miały studia artystyczne w Paryżu i kontakt ze środowiskiem Szkoły Paryskiej. Tam zaznajomił się z kubizmem i futuryzmem. Dalsze lata życia artysty to liczne podróże po Europie. W czasie II wojny światowej Chagall wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w Nowym Jorku. Doświadczenia komunizmu i narodowego socjalizmu znalazły odzwierciedlenie w jego późniejszej twórczości. W 1948 roku powrócił do Francji, a w 1966 osiadł na stałe w Saint-Paul-de-Vence koło Nicei.

Ekspozycji towarzyszą publikacja i bogaty program edukacyjny.

Kuratorka wystawy: dr Anna Manicka (Zbiory Sztuki Nowoczesnej MNW)

*****

Stan rzeczy

29 kwietnia – 7 sierpnia 2022 roku

Rzeczy od tysięcy lat towarzyszą ludziom i służą w codziennych czynnościach: wstajemy, jemy, pracujemy, bawimy się, leczymy, śpimy. Wymyślane i wytwarzane przez człowieka, decydują o jakości i komforcie naszego życia, mają wpływ na zwyczaje i rytuały, a ich posiadanie definiuje społeczny status. Wystawa opowie o przenikaniu się świata ludzi i przedmiotów. Będzie to nie tylko panorama zapomnianych rzeczy i ludzkich zwyczajów, lecz także szeroka prezentacja zabytków z różnych epok, kultur i stron świata, zgromadzonych przez Muzeum w ciągu 160 lat istnienia.

Stan posiadania

W zbiorach znajduje się około 830 tysięcy dzieł sztuki. To malarstwo, rzeźba, rysunki oraz ryciny, fotografie, numizmaty, a także przykłady dawnego rzemiosła artystycznego i współczesnego wzornictwa. Na wystawie znajdzie się wybór ponad 200 najciekawszych i najbardziej zagadkowych spośród nich. Rzeczy na wystawie zostaną uporządkowane w układzie odpowiadającym rytmowi dnia i nocy człowieka – od porannej toalety poprzez domową rutynę aż po zabawę, odpoczynek i sen. W ten sposób cała przeszłość kultury i cywilizacji, utrwalona w przedmiotach codziennego użytku, zostanie streszczona w jednym dniu. W układzie ekspozycji pominięto wszelkie ograniczenia geograficzne, historyczne i etniczne. Niektóre z prezentowanych zabytków dzieli aż 40 wieków. Najstarszy to pochodzący z okresu Średniego Państwa egipski rozcieracz do kosmetyków, najnowszy – magnetofon szpulowy Koncert z 1978 r.

Stany pochodzenia

Na wystawie zostaną zaprezentowane wyrafinowane i misternie wykonane przedmioty, które należały do bogatych mieszczan, arystokracji i władców. Będzie można zobaczyć m.in. miniaturowe meble do domków dla lalek, słój na pijawki, melonik Bronisława Krystalla, ozdobne japońskie figurki, zestaw przyrządów do formowania palców służący dwudziestowiecznym elegantkom oraz kunsztowna oprawa do bukietu należąca do Elizy Orzeszkowej.

Stan pamięci o przedmiotach

Muzeum czyni rzeczy nieśmiertelnymi. Wpisanie do muzealnego inwentarza nadaje przedmiotom status zabytków i czyni z nich dziedzictwo kulturowe. Rzeczy bezpiecznie trwają, lecz z biegiem pokoleń popadają w zapomnienie. Szkandela, parura, lizeska, egreta, szatlenka, robdeszan – tych przedmiotów prezentowanych na wystawie prawie nikt już nie pamięta. Forma innych przez lata zmieniła się tak bardzo, że dziś nie umielibyśmy się nimi posłużyć. Użytkownicy smartfonów zapewne nie potrafiliby zadzwonić z telefonu z 1932 roku i nie uruchomiliby powojennego projektora Bajka. Wystawa przywraca wszystkie te przedmioty zbiorowej pamięci.

Stan współczesnych rzeczy

Dawniej przedmioty były solidnie wykonane. Miały służyć ich właścicielom przez długie lata, a upływ czasu dodawał im jedynie szlachetności. Rzeczy były dziedziczone i trafiały do kolejnych pokoleń użytkowników. Ekspozycja będzie pochwałą tradycyjnego i starannego rzemiosła, zastępowanego obecnie przez tanią i dużo mniej trwałą produkcję masową. Poruszy także temat konsumpcjonizmu i odpowiedzialności człowieka za współcześnie powstające przedmioty. Ma sprowokować do pytań o jakość i trwałość rzeczy, którymi dziś się posługujemy, a także o możliwości ich ponownego wykorzystania.

Ekspozycji towarzyszy katalog, zawierający m.in. esej wizualny Agnieszki Rayss oraz tekst Marcina Wichy, który jest również współautorem – wraz z Tomaszem Fryczem – projektu graficznego książki. Przygotowano także bogaty program towarzyszący.

Kuratorki: Grażyna Bastek (Zbiory Dawnej Sztuki Europejskiej MNW), Monika Janisz (Zbiory Sztuki Zdobniczej MNW)