Deski, skóry i klauzury. Dzieła dawnych introligatorów / Matejko. Jubileusz — jubileusze 2018

Muzeum Narodowe w Krakowie

Nowoczesne muzeum nie tylko zabezpiecza i prezentuje swoją kolekcję, ale także edukuje, opowiadając o niej, a poprzez nią – o różnorodności świata, który nas otacza, naszej przeszłości, teraźniejszości, tożsamości. Zachęca do zadawania pytań i poszukiwania odpowiedzi na nie. Edukacja jest bardzo ważną częścią działalności Muzeum Narodowego w Krakowie.

Nowe wystawy

Od 4 września 2018 roku w dwóch oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie – Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (ul. Józefa Piłsudskiego 12) oraz Muzeum Jana Matejki (ul. Floriańska 41) – można oglądać nowe wystawy:

Deski, skóry i klauzury. Dzieła dawnych introligatorów

4 września 2018 roku – 6 stycznia 2019 roku

Kurator: Agnieszka Perzanowska. Biblioteka Starodruków i Gabinet Kartograficzny, I piętro.

Na wystawie w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego zaprezentujemy ponad 100 starodruków w oprawach z okresu od ostatnich lat XV stulecia do końca XVIII wieku, wykonanych głównie w Krakowie, najprężniejszym przez wieki ośrodku typografii, czytelnictwa i introligatorstwa polskiego. Dawne księgi – jako przedmiot cenny – zabezpieczano solidnymi oprawami. W XV i XVI wieku, aby usztywnić zszyte arkusze papieru lub pergaminu, najczęściej używano deski pokrytej skórą, później także tektury. Skórę pokrywającą okładki i grzbiet księgi ozdabiano – techniką nacinania lub tłoczeniem specjalnie do tego przygotowanymi narzędziami: tłokami, plakietami i radełkami. W końcu XV w. zaczęto też stosować tłoczenia złotem, co znacznie urozmaiciło kolorystycznie monotonną – brązową lub jasnokremową – skórę oprawy. Wybór motywów dekoracyjnych, sposoby ich wykorzystania, łączenie różnych technik tłoczeń, zmieniały się w okresie od XV do XVIII w. Styl dekoracji opraw był w tym czasie spójny z panującymi stylami artystycznymi, wśród odcisków narzędzi introligatorskich łatwo wskazać te o cechach gotyckich, renesansowych czy rokokowych.

Na oprawach ksiąg chętnie umieszczano znaki własnościowe: superekslibrisy, które zamawiali posiadacze własnych bibliotek. Wśród nich wyróżniają się polscy królowie bibliofile, np. Zygmunt August.

Po okresie bogatego rozwoju introligatorstwa polskiego w XV i XVI wieku nastąpiła – związana bez wątpienia z wydarzeniami politycznymi – stagnacja wytwórczości introligatorów krajowych, którzy w połowie XVII w. wykorzystywali jeszcze wzorce dekoracji, a nawet narzędzia z poprzedniego wieku. W oprawach książek z XVII i XVIII w. widoczne jest z kolei przejęcie wzorów obcych, głównie francuskich, podyktowanych ówczesną modą.

Matejko. Jubileusz – jubileusze 2018. Współczesne ekslibrysy

4 września – 2 grudnia 2018 roku

Kuratorzy: Marta Kłak-Ambrożkiewicz, Agnieszka Zagrajek.

Na wystawie zaprezentujemy 78 ekslibrisów 26 autorów polskich i zagranicznych, nadesłanych na zaproszenie internetowe. Prace wykonane zostały w różnych technikach graficznych. Nawiązują do rocznic matejkowskich, postaci malarza, motywów z jego płócien. Pretekstem do przygotowania wystawy była nie tylko chęć nawiązania w roku jubileuszowym dialogu współczesnych artystów z twórczością mistrza, ale także fakt, że polski ekslibris – jeden z najstarszych w Europie – obchodził niedawno pięcsetlecie istnienia. Za pierwszy taki znak w polskich księgach uważa się ekslibris wykonany w roku 1516 dla biskupa Macieja Drzewickiego.

W Muzeum Czartoryskich powstaną reprodukcje w jakości stosowanej przez Luwr

Idealna cyfrowa reprodukcja ulubionego dzieła sztuki, wydrukowana w ograniczonym, numerowanym nakładzie – tak będzie mogła wyglądać pamiątka z Muzeum Książąt Czartoryskich, które Muzeum Narodowe w Krakowie planuje otworzyć po generalnym remoncie w grudniu 2019 roku. Do Muzeum trafił właśnie najnowszej generacji system cyfrowej reprodukcji dzieł sztuki – Digigraphie® Collection by EPSON. Podobnych technologii używają najważniejsze światowe muzea, np. Luwr. Pierwszy w Polsce system Digigraphie Collection został zakupiony w ramach projektu „Przeszłość przyszłości – remont i wyposażenie Muzeum Książąt Czartoryskich”. W Muzeum wdraża go właśnie firma Medikon Polska.

Podstawą systemu jest wielkoformatowa drukarka, która została zainstalowana w muzealnej Pracowni Digitalizacji.

– Epson SureColor SC-P9000 Spectro to najbardziej zaawansowana technologicznie drukarka na świecie, wyposażona w automatyczne urządzenie pomiarowe do precyzyjnej kontroli koloru – zapewnia pan Szymon Aksienionek, ekspert do spraw druku i zarządzania barwą w firmie Medikon Polska.

Procesem druku steruje oprogramowanie Mirage Digigraphie, gwarantujące kontrolę jakości wydruków i poprawność działania całego systemu. Dzięki temu zestawowi w Pracowni Digitalizacji MNK będą powstawać reprodukcje dzieł sztuki w najlepszej z dostępnych współcześnie technologii, w limitowanych i numerowanych seriach. Kopie pozostaną wierne oryginałom, ponieważ będą tworzone z precyzyjnym odwzorowaniem najdrobniejszych szczegółów. Co więcej, reprodukcja Digigraphie® zachowa jakość kolorystyczną na ponad sto lat.

– Głównymi kryteriami wyboru tego systemu były nie tylko najwyższy możliwy poziom reprodukcji, ale także trwałość drukowanych obrazów. Szukaliśmy sprawdzonego, niezawodnego rozwiązania, najlepiej z możliwością certyfikacji oraz pełnej kontroli nad procesem druku – tłumaczy Jacek Świderski, kierownik Pracowni Digitalizacji Muzeum Narodowego w Krakowie. – Zależało nam także na dostawcy, który będzie ekspertem w dziedzinie wdrożeń tego typu systemów i zapewni przeszkolenie naszych pracowników. Instalacja i szkolenie przez specjalistów z firmy Medikon trwały dwa dni, ale nie mamy wątpliwości, że to dobrze zainwestowany czas. Zachwyciły nas już pierwsze, testowe wydruki reprodukcji. Na pierwszy rzut oka wyglądają identycznie jak oryginały!

Muzeum Narodowe w Krakowie po wdrożeniu systemu i przeszkoleniu pracowników z jego obsługi uzyskało certyfikat Autoryzowanego Muzeum Digigraphie® by EPSON, upoważniający do tworzenia artystycznych wydruków kolekcjonerskich w standardzie Digigraphie® i nadawania im dowodów jakości.

Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (oś priorytetowa VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury).

Wydarzenia edukacyjne

31 sierpnia

Rembrandt

cykl: Rozmowy o sztuce

Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM, pl. Władysława Sikorskiego 6, godz. 10.15

prowadzenie: p. Barbara Łepkowska, wstęp: 1 zł

1 września

Guided tour – Gallery of the 19th-Century Polish Art in the Sukiennice

cykl: Oprowadzania dla obcokrajowców

Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, Rynek Główny 3, godz. 13.00

prowadzenie: p. Marta Witoń, wstęp z biletem na wystawę

***

Pawilon Kina Letniego: Aisling Walsh „Maudie”

Ogród przed Pawilonem Józefa Czapskiego, ul. Józefa Piłsudskiego 12, godz. 19.45

słowo wstępne: p. Barbara Szczekała, wstęp wolny

2 września

6. Międzynarodowy Festiwal Muzyki EMANACJE. Inauguracja sezonu artystycznego 2018/2019 Orkiestry Sinfonietta Cracovia

Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, godz. 19.00

wystąpią: Sinfonietta Cracovia, p. Jerzy Dybał, p. Daniel Ottensamer, wstęp wolny

konieczna rezerwacja

5 września

Środy w cieniu sztuki: Pałac Biskupa Erazma Ciołka

wakacyjne oprowadzania

Pałac Biskupa Erazma Ciołka, Kanonicza 17, godz. 14.30

prowadzenie: p. Marta Witoń, wstęp z biletem na wystawę

6 września

ReVerb Ensemble

cykl: Muzyka i przestrzeń domu

Dom Jana Matejki, godz. 18.00

wstęp: 20 zł

konieczna rezerwacja