Fotografie artystów z Société française de photographie

Muzeum Narodowe w Warszawie

Fotografie artystów z Société française de photographie

W 1854 roku wybitne osobistości ze świata sztuki, nauki i polityki zakładają profesjonalny związek fotografów – Francuskie Stowarzyszenie Fotograficzne (Société française de photographie). Wspólnie organizują wystawy i wykłady, rozwijają nową dziedzinę sztuki i wydają poświęcony jej biuletyn. W Gabinecie Fotografii Muzeum Narodowego w Warszawie można zobaczyć zdjęcia wykonane przez członków tego międzynarodowego ugrupowania, co pozwoli zagłębić się w świat dawnych technik fotograficznych.

Stowarzyszenie powstało zaledwie trzy lata po ogłoszeniu wynalazku techniki negatywowo-pozytywowej. Użycie pokrytej kolodionem szklanej płyty jako podłoża negatywu pozwalało na zapisywanie obrazów o doskonałej ostrości. Proces naświetlania, wywoływania i utrwalania dawał odbitki monochromatyczne, ale o zabarwieniu w rozmaitych tonacjach ugrów, sepii, brązów, w zależności od dobieranych przez fotografów związków chemicznych.

Do założycieli stowarzyszenia należał malarz i fotograf Gustaw Le Gray. W Gabinecie Fotografii zaprezentowano jego autorskie odbitki. Jedną z nich jest widok Morza Śródziemnego, w unikalny sposób obrazujący dynamikę fal morskich i niebo ożywione chmurami. Le Gray sfotografował osobno morze i niebo, a pozytyw wykonał z obu negatywów. Dzięki temu uzyskał malarskie studium natury, jakiego wówczas nie można było osiągnąć bez zastosowania fotomontażu negatywowego.

Większość członków stowarzyszenia używała techniki szklanego negatywu kolodionowego i każdy z nich miał indywidualnie wypracowany warsztat twórczy. Chętnie stosował ją m.in. uczeń Le Graya i członek stowarzyszenia Aleksander Branicki. W Gabinecie Fotografii znajduje się jego autoportret. Metody szklanego negatywu kolodionowego rozwijał także Kamil Silvy. W Gabinecie można zobaczyć fotografię jego autorstwa, która wyróżnia się swobodną kompozycją postaci portretowanego malarza Ludwika Bulewskiego i niezwykłą kolorystyką.

Mimo dużej popularności techniki szklanego negatywu kolodionowego niektórzy członkowie stowarzyszenia pozostali wierni wcześniejszej technice negatywowo-pozytywowej, czyli kalotypii. Odbitki wykonywane z papierowych negatywów na papierach solnych ukazują pejzaże autorstwa Henryka Le Secqa, Eugeniusza Cuveliera i Jana Stewarta. Kalotypie wyróżniają się widoczną fakturą papieru, miękkością obrazu, są matowe i zamglone. Ta artystyczna technika powoli traciła zwolenników, aby triumfalnie powrócić w końcu XIX wieku.

Do elitarnego grona paryskiego stowarzyszenia należeli także tacy polscy fotografowie, jak: Karol Beyer i Konrad Brandel z Warszawy, Józef Kordysz z Kamieńca Podolskiego, Józef Czechowicz z Wilna, Karol Migurski z Odessy, Ludwik Szaciński z Oslo, Aleksander Ken i Benedykt Tyszkiewicz z Paryża. Inni europejscy członkowie korespondencyjni ugrupowania, których prace zaprezentowano na wystawie, tworzyli w Wenecji (Karol Naya), w Wiedniu (Ludwik Angerer), w Dreźnie (August Oppenheim) czy w Londynie (Roger Fenton).

Kuratorką odsłony Fotografie artystów z Société française de photographie jest pani Danuta Jackiewicz ze Zbiorów Fotografii i Ikonografii MNW. Prezentacja będzie dostępna od 24 lipca do 27 października 2024 roku.

Muzeum Narodowe w Warszawie, Aleje Jerozolimskie 3