Jan Jaromir Aleksiun. Wycinki, przecinki, zaimki…

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

plac Powstańców Warszawy 5

Jan Jaromir Aleksiun. Wycinki, przecinki, zaimki…

4 marca – 19 kwietnia 2015 roku

Kuratorka: dr Barbara Banaś

Kameralny pokaz prac znanego wrocławskiego artysty Jana Jaromira Aleksiuna. Wśród pokazywanych dzieł znajdą się zarówno te najwcześniejsze, wykonane techniką linorytu, jak i najnowsze, kreowane przy użyciu narzędzi komputerowych.

Jan Jaromir Aleksiun zapisał się w polskiej historii sztuki jako znakomity plakacista, a fascynacja tym medium ma swój początek jeszcze w czasach młodzieńczych, kiedy to z niecierpliwością wyczekiwał filmowych nowinek objazdowego kina obwieszczanych barwnymi plakatami. Film, kino – jak przyznaje sam artysta – mogłyby być, gdyby podjął inną decyzję, przestrzenią jego zawodowej aktywności. Myślenie filmowym językiem daje się zresztą często zauważyć w jego realizacjach, choćby w specyficznym zamrożeniu narracji, które uruchamia wyobraźnię odbiorcy. Świat Aleksiuna pozornie tylko łatwo poddaje się opisowi – jest w swej różnorodności przebogaty. Raz twórca operuje oszczędnie wprowadzanymi w wizualną przestrzeń obiektami, raz atakuje mnogością detali i artefaktów. Wymaga od odbiorcy skupienia, choć jednocześnie potrafi go angażować już od pierwszego spotkania.

Tym, co wydaje się wspólne dla prac artysty, jest towarzysząca im aura odautorskiego dystansu i ironii. Nawet to, co podane w sposób bezpośredni, staje się metaforycznym obrazem. Balansowanie na granicy realności i iluzji jest wzmacniane malarskimi efektami oryginalnej techniki Aleksiuna, który w wieloetapowym procesie nakładania, zmywania, utrwalania tempery uzyskiwał subtelną warstwę malarską o intrygującej, rozedrganej wewnętrznej strukturze. Ten klimat można odnaleźć także w najnowszych pracach, w których metodą kolażu buduje pasjonujące wizualnie opowieści.

Komentatorzy twórczości Aleksiuna wielokrotnie zwracali uwagę na wyostrzony zmysł artysty do rejestrowania codziennych zdarzeń i ukazywania ich w wypreparowanej z pospolitego zgiełku ramie. Podkreślali ciepły stosunek do człowieka, jego słabości i rozterek świadczących o jego kondycji i postawie wobec świata; umiejętność budowania poetyckiego przekazu współczesnym językiem, czasem wspartego semantycznymi zabawami obrazem, za pomocą którego twórca prowadzi intelektualno-formalną grę z historyczną spuścizną i współczesnym popkulturowym miszmaszem.

Jan Jaromir Aleksiun (ur. 1940 w Nowej Wilejce na Litwie). W 1966 r. ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Związany z macierzystą uczelnią od 1969 r., wieloletni kierownik Pracowni Projektowania Graficznego; dziekan Wydziału Grafiki w latach 1999-2005; rektor wrocławskiej uczelni plastycznej w latach 1981-1982. Znakomity grafik i projektant plakatów wyróżniany wieloma nagrodami na prestiżowych wystawach i konkursach. Uhonorowany złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006).

dr Barbara Banaś