Kolekcja 2013

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

„Kolekcja 2013”

wystawa prezentująca dzieła sztuki zakupione w 2013 r.

1 sierpnia — 29 września 2013 r.

Wśród muzealnych zakupów znalazły się niezwykle cenne szkła barokowe i empirowe oraz naczynia porcelanowe z wytwórni w Miśni, Berlinie, Moabicie i z fabryki Karola Kristera w Wałbrzychu. Nabytki można będzie oglądać w muzealnym Skarbcu na wystawie czasowej. Zakupy sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Porcelana

Jedenaście porcelanowych naczyń zakupionych dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego to ważne uzupełnienie gromadzonej od lat kolekcji wyrobów ceramicznych śląskiej proweniencji lub ze Śląskiem tematycznie związanych. Pozyskane zabytki to i wyroby rodzime, np. z fabryki Karola Kristera w Wałbrzychu, i importy, np. ze znamienitych zakładów w Miśni, w Berlinie, czy z mniej sławnego zakładu w Moabicie. Wykonano je w XIX wieku, kiedy skład masy „białego złota” już nie był pilnie strzeżoną tajemnicą, a w Europie działało sporo wytwórni porcelany, na których produkty mogli pozwolić sobie nawet niezbyt zamożni klienci. Oprócz wieloelementowych serwisów i figurek fabryki oferowały naczynia dekoracyjne o przeznaczeniu prezentowym lub pamiątkowym. Popularnością cieszyły się naczynia z malaturami przedstawiającymi rzeczywiste widoki (np. panoramy miast, zabytki) lub portrety znanych osób. Filiżanki zakupione przez muzeum zdobią kunsztowne miniatury, na których z dużą dokładnością odtworzono wyglądy pojedynczych obiektów (wrocławskiego ratusza, ruin zamku Grodno w Zagórzu Śląskim, pawilonu zdrojowego w Kudowie), zespołów budowli (panorama Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu, plac w Görlitz) oraz szerokie panoramy (Złotego Stoku, Kraszowic w Świdnicy, Śnieżki w paśmie Karkonoszy). Dla kilku malatur udało się odnaleźć ich graficzne inspiracje. Naczynia wykonano w drugiej i trzeciej ćwierci wieku XIX. W większości mają zatem formy spokojne, klasycyzujące: cylindryczne czasze z lekko rozchylonym wylewem, stopy pierścieniowe, uchwyty wyniesione wysoko ponad krawędź. Dużą elegancją wyróżnia się filiżanka ozdobiona subtelnym widokiem Śnieżki, pochodząca z miśnieńskiej manufaktury. Jej uchwyt w górnym osadzeniu ma kształt głowy łabędzia, charakterystyczny dla empire’u, stylu wcześniejszego, z przełomu XVIII i XIX stulecia. Natomiast bogato złocone wazon i filiżanka z przedstawieniem wrocławskiego ratusza, które zostały wykonane w wałbrzyskich fabrykach (Karola Tielscha i Karola Kristera), są typowymi przykładami wzornictwa eklektycznego, w drugiej połowie XIX wieku przodującego w śląskich wytwórniach.

(Na podstawie textu Jolanty Sozańskiej)

Szkło artystyczne z okresu baroku i klasycyzmu

Dzięki ostatniemu zakupowi powiększony został zbiór szkła śląskiego z okresu baroku i klasycyzmu. Do kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu kupowane są przede wszystkim wysokiej klasy artystycznej pamiątkowe i okazjonalne naczynia szklane ze szkła z hut śląskich, zwłaszcza tzw. szkła uzdrowiskowe, z rytowanymi i malowanymi widokami uzdrowisk, zamków i pałaców w Kotlinie Jeleniogórskiej i Kotlinie Kłodzkiej. W Kotlinie Jeleniogórskiej już w XVI w. działały huty szkła produkujące dobrej jakości naczynia ozdobne i użytkowe. Tradycja rytowania szkła i kamieni szlachetnych sięga tam początków XVII w. Rozwinęła się dzięki kontaktom arystokratów i związanych z nimi mistrzów obróbki szkła z ośrodkami artystycznymi w Pradze, Wiedniu, Monachium, a także w miastach włoskich. Większość szklanych naczyń, które przetrwały do naszych czasów to pamiątkowe i reprezentacyjne puchary wykonywane dla uczczenia różnych ważnych wydarzeń: przybycia władcy, zwycięstw w bojach, a także z okazji wydarzeń rodzinnych: zaręczyn, ślubów, chrztów, spotkań przyjaciół i zakochanych.

Wśród zakupionych w tym roku 16 zabytków znalazły się m.in.: niezwykle interesujący i unikalny pucharek z poł. XVIII w. z dekoracją inspirowaną sztuką Dalekiego Wschodu, tzw. chinoiserie. Rytowana w szkle dekoracja przedstawia Chińczyków z latawcami, pagody i fantastyczne zwierzęta. Precyzja wykonania ornamentu i oraz naturalistyczne postacie Chińczyków i puttów wskazują na dzieło cieplickiego mistrza Ch.G. Schneidera. W pracowni tego słynnego mistrza zdobiony był też puchar z dekoracją przedstawiającą personifikacje Wiary, Wzroku i Fałszu ilustrujące przysłowie „Ufaj, ale patrz komu”. Do zbiorów Muzeum Narodowego trafiły także dwie czarki na cukry, czyli słodycze. Wykonane zostały w hucie Preusslerów w Weissbach (koło Szklarskiej Poręby), dekorowane w Cieplicach. Z końca XVIII w. pochodzą wyroby szklane kształtami nawiązujące do naczyń antycznych i elementów architektury antycznej. Skromniej niż poprzednio dekorowane naczynia przeznaczone były dla mieszczańskich odbiorców, którzy przyjeżdżali do rozwijających się uzdrowisk w Kotlinie Jeleniogórskiej i Kłodzkiej. Coraz częściej dekoracje naczyń stanowiły rytowane widoki uzdrowisk. Na wspaniałym kuflu wykonanym ok. 1790 r. przedstawiono widoki Starego Lądka i Nowego Lądka, a na czaszy pamiątkowego kielicha powstałego w hucie Preusslerów w Karlstal (koło Szklarskiej Poręby) widnieje dekoracja przedstawiająca panoramy Karkonoszy, Jeleniej Góry i Cieplic.

(Na podstawie textu Elżbiety Gajewskiej-Prorok).

Dzień otwarty wokół wystawy „Kolekcja 2013”

3 sierpnia 2013 r., godz. 10.00-18.00

godz. 11:00 Domy na szkle i ceramice — zabawa plastyczna dla dzieci, prowadzi pan Sławomir Ortyl

Dzieci zobaczą najnowsze nabytki Muzeum Narodowego exponowane w muzealnym skarbcu. Będą mogły podziwiać widoki dolnośląskich uzdrowisk i dawnego Wrocławia malowane na szkle i ceramice. Spotkanie będzie dobrą okazją do poznania technologii wytwarzania szkła i porcelany oraz sprawdzenia się w roli dekoratora glinianych płytek.

godz. 12.00 Skarby szkła europejskiego – wykład pani Elżbiety Gajewskiej-Prorok

Podczas wykładu można się będzie dowiedzieć, jakie gatunki szkła i jakie naczynia powstawały w hutach arcyxiążęcych i cesarskich w Dreźnie, Poczdamie i Sankt Petersburgu. Kto dekorował puchary dla królów i xiążąt? Prelegentka powie też, jak nazywały się rodzaje szkła uzyskane w drodze eksperymentów fizyko-chemicznych w I poł. XIX w. i jakie szklane pamiątki zamawiali mieszczanie.

Zapraszamy: Muzeum Narodowe, plac Powstańców Warszawy 5, Wrocław.

zdjęcia: Muzeum Narodowe we Wrocławiu