Krzysztofory. Przystanek Niepodległość

Muzeum Krakowa

Krzysztofory. Przystanek Niepodległość

14 grudnia 2022 r., godz. 17.00

Pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35, Sala Miedziana

Pałac Krzysztofory zaprasza na wykład w cyklu „Krzysztoforskie reminiscencje”.

Pałac to jedno z najważniejszych w Krakowie miejsc pamięci. W XIX w. był świadkiem wydarzeń o charakterze patriotycznym. W 1914 r. w gmachu znajdowało się najważniejsze w mieście biuro werbunkowe Legionów Polskich, ulokowano tu także koszary legionistów. W listopadzie 1918 r. w pałacu mieściły się biura Wydziału Administracji Polskiej Komisji Likwidacyjnej, tymczasowego organu władzy polskiej dla zaboru austriackiego oraz Śląska Cieszyńskiego.

Prowadzenie: pan Janusz Tadeusz Nowak. Wstęp wolny.

Plac Szczepański – salon kulturalny Krakowa?

15 grudnia, godz. 17.30

Pałac Krzysztofory zaprasza na spotkanie w cyklu „DNA Krakowa”.

Plac Szczepański przeszedł drogę od miejsca usytuowania świątyni, przez plac targowy i parking, do jednego z reprezentacyjnych wnętrz urbanistycznych Krakowa. W czasie spotkania zastanowimy się nad tym, w jaki sposób liczne, skupione wokół placu instytucje, zwłaszcza o charakterze kulturalnym, mogą wspólnie przyczynić się do rozwoju jego społecznych funkcji.

Spotkanie w Sali Miedzianej poprowadzi pan dr Michał Niezabitowski (dyrektor Muzeum Krakowa). Wśród gości m.in.: pan Robert Piaskowski (pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. Kultury), pan Waldemar Raźniak (dyrektor Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie), pan Tomasz Popiołek (dyrektor Wydziału Spraw Administracyjnych UMK), pan Zbigniew Witek (prezes Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych), pan Łukasz Pawlik (zastępca dyrektora Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie), pani Paulina Zarzycka (Bunkier Sztuki). Spotkanie przygotowali pan Kamil Stasiak i pani Katarzyna Winiarczyk.

Wstęp wolny.

Młodopolskie małżeństwa

15 grudnia, godz. 18.00

Rydlówka, ul. Włodzimierza Tetmajera 26

Rydlówka zaprasza na wykład w cyklu „Herbatka u Rydlów”. Transmisja online: profil Rydlówki na Facebooku.

W listopadzie 1900 r. odbyło się najsłynniejsze polskie wesele. Lucjan Rydel i Jadwiga Mikołajczykówna nie byli jedynymi, którzy swoją miłością przełamali ówczesne konwenanse. Wcześniej dokonali tego Włodzimierz Tetmajer i Anna Mikołajczykówna oraz Stanisław Wyspiański i Teodora Pytko. Mniej znanym, lecz także łączącym różne środowiska, było małżeństwo malarza Józefa Krasnowolskiego i Salomei Wiktorii Turbas zawarte w 1902 r. O tych związkach i twórczej fascynacji naturą i wiejskim życiem opowie pan dr hab. Bogusław Krasnowolski, prof. UPJPII.

Wstęp wolny. Rezerwacja: Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60.

Krakowianie na afiszach śmierci – spirala zbrodni

13 grudnia, godz. 18.00

Apteka Pod Orłem, pl. Bohaterów Getta 18, zaprasza na wykład w ramach programu edukacyjnego „Obok nas” – Trasa Pamięci.

Od początku okupacji niemieckiej terror był stałym elementem życia codziennego krakowian. Informacje o rozstrzelanych mieszkańcach miasta zaczęto umieszczać na tzw. afiszach śmierci od listopada 1943 r. Znajdowały się na nich listy nazwisk zakładników i więźniów, którzy zostali skazani na karę śmierci za czyny popełnione przeciwko władzy okupacyjnej. Obwieszczenia zawierały również nazwiska osób, na których wyrok wykonano. Ich publikacja miała związek z rozporządzeniem Jana Franka z 2 października 1943 r. „O zwalczaniu zamachów na niemieckie dzieło odbudowy w Generalnym Gubernatorstwie”. Od jesieni 1943 r. do stycznia 1945 r. przeprowadzono w Krakowie ponad 100 masowych egzekucji.

Prowadzenie: pan Wojciech Górny. Wstęp wolny.

Okupacja Krakowa w protokołach sekcyjnych Zakładu Medycyny Sądowej

15 grudnia, godz. 18.00

Ulica Pomorska, ul. Pomorska 2, sala wystawy stałej

Ulica Pomorska zaprasza na wykład.

II wojna światowa w Krakowie od początku niosła ze sobą krwawe żniwo. Już wydarzenia z września 1939 r. obfitowały w wiele ofiar śmiertelnych. W następnych latach w mieście coraz częściej pojawiały się ofiary zamordowane przez Gestapo i inne okupacyjne formacje policyjne. Potem, gdy krzepły struktury Polskiego Państwa Podziemnego, zaczęto notować ofiary zamachów, które były związane z administracją okupacyjną. Sądy podziemne w Krakowie w ramach Kierownictwa Walki Cywilnej orzekły 67 wyroków śmierci na winnych kolaboracji z Niemcami, z czego wykonano około 30. Egzekucjami zajmowały się specjalne oddziały Armii Krajowej. Jednym z nich dowodził Jan Kowalkowski pseud. „Halszka”. Rok 1945 przyniósł kolejne ofiary, tym razem związane z wejściem Armii Czerwonej. Na podstawie zachowanych materiałów z Zakładu Medycyny Sądowej w Krakowie można poznać okoliczności wydarzeń, o których rzadko wspomina się w pracach historycznych.

Prowadzenie: pan Tomasz Stachów, pan dr hab. Tomasz Konopka (kierownik Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego). Wstęp wolny.

Kamera na nowohucian – fotografowie lat 80. XX wieku

13 grudnia, godz. 18.00

Muzeum Nowej Huty, os. Centrum E 1, oraz Stowarzyszenie Sieć Solidarności zapraszają na spotkanie w cyklu „Kamera na Nowohucian”. Grudniowym tematem będą fotografowie lat 80. XX wieku.

Lata 80. przeszły do historii Polski jako czas stanu wojennego, niespokojnych lat po jego zniesieniu i początku zmian ustrojowych pod koniec dekady. W tamtym czasie Nowa Huta była jednym z najważniejszych miejsc oporu przeciwko ówczesnym rządom, a dzielnica stała się areną ponad 30 manifestacji ulicznych i strajków w Hucie im. Lenina.

Niewielu decydowało się dokumentować takie wydarzenia za pomocą fotografii. Wymagało to sporej odwagi i wiązało się z dużym ryzykiem. Tematem grudniowej „Kamery na nowohucian” będą opowieści takich właśnie osób działających w Nowej Hucie.

O realiach działania fotografów uwieczniających ostatnie lata PRL-u z panem Jackiem Stokłosą i panem Mariuszem Bembenkiem rozmawiać będzie pani prof. Agnieszka Chłosta-Sikorska z Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Zapraszamy na spotkanie ze świadkami historii.

Wstęp wolny.

Budujemy nowe miasto – Dunaújváros

15 grudnia, godz. 18.00

Muzeum Nowej Huty zaprasza na wykład.

Dunaújváros to jeden z największych zespołów urbanistycznych zrealizowanych po 1945 r. na Węgrzech. W omawianym okresie, podobnie jak inne kraje bloku wschodniego, Węgry rozpoczęły program przyspieszonej industrializacji. Na strategiczne miejsce dla rozwoju przemysłu stalowego oraz militarnego wybrano niewielką wieś Dunapentele, położoną około 30 km na południe od Budapesztu. Od 1952 r. nowe miasto nosiło nazwę Sztálinváros (Miasto Stalina). Podobnie jak Nowa Huta było modelowym przedsięwzięciem socjalistycznego państwa. Na poziomie urbanistyki i architektury reprezentowało zasady realizmu socjalistycznego. Jeszcze jedno podobieństwo polegało na zmianie, która zaszła w przestrzeni miasta po 1956 r., kiedy zmieniono jego nazwę na Dunaújváros, a w nowych dzielnicach sięgnięto po modernizm. Wykład poświęcony Dunaújváros przybliży specyfikę rozwoju kultury węgierskiej w okresie powojennym i pokaże analogie pomiędzy Węgrami a innymi państwami bloku wschodniego.

Prowadzenie: pan dr Michał Wiśniewski. Wstęp wolny.

Podgórze pod lupą: mydlarnia – opowieść przy makiecie

14 grudnia, godz. 17.00

Muzeum Podgórza, ul. Bolesława Limanowskiego 51, zaprasza na nowy cykl spotkań, wykładów i warsztatów – „Podgórze pod lupą”.

Będziemy w nim prezentować i opowiadać historię budynków i miejsc, które już dziś nie istnieją. Panowie dr Robert Gaweł i Jakub Jastrzębski będą dla Państwa przygotowywać makiety budynków i przy makietach o historii tych miejsc opowiadać. Będziemy spacerować, będziemy też zapraszać na inne aktywności.

Podczas pierwszego spotkania poznamy dawną podgórską mydlarnię. Pan dr Robert Gaweł opowie o jej historii i architekturze oraz o tym, gdzie się znajdowała.

Wstęp wolny.

Światy i pająki. Dawne ozdoby i zwyczaje świąteczne

15 grudnia, godz. 16.30

Kamienica Hipolitów, pl. Mariacki 3, zaprasza na zajęcia świąteczne oraz oprowadzanie po wystawie stałej z elementami warsztatowymi, audiodeskrypcją i pomocami dotykowymi w cyklu „Kraków naprawdę dla wszystkich”.

W świątecznym zabieganiu warto choć na chwilę zatrzymać się i poczuć ducha świątecznego przez pryzmat historii. Podczas zajęć dowiemy się, jakimi przyprawami pachną święta oraz jak delikatne i ażurowe potrafią być ozdoby choinkowe. A wszystko to w otoczeniu dawnej mieszczańskiej kamienicy, gdzie skrzypiące podłogi i drewniane stropy przechowują opowieść o świątecznych zwyczajach naszych przodków.

Prowadzenie: pani Małgorzata Kuciel, pan Michał Hankus, asysta: pani Elżbieta Lang, pani Katarzyna Bury.

Wstęp wolny. Informacje i zapisy: pani Elżbieta Lang, tel. 12 257 10 17 (wew. 109) i 691 377 437 / Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60.