Liberum veto: prawdziwa walka z mitycznym ideałem

Muzeum Łazienki Królewskie

Muzeum Łazienki Królewskie

ul. Agrykola 1, Warszawa

Liberum veto to jedno z wyzwań, z którymi przyszło się zmierzyć Stanisławowi Augustowi, kiedy w 1764 r. obejmował tron. Było to wyzwanie tym trudniejsze, że veto funkcjonowało nie tylko jako narzędzie walki politycznej, które przyczyniło się do całkowitego paraliżu sejmu, ale też swego rodzaju mit, przedmiot nieomalże kultu ze strony szlacheckich uczestników życia publicznego. Postrzegano je jako podstawę – źrenicę wolności, główną zaporę dla despotyzmu królewskiego.

Celem wykładu z cyklu Czy mogła się uratować? Rzeczpospolita w XVIII wieku będzie nie tylko pokazanie, jak wyglądały rzeczywiste próby ograniczenia liberum veto, ale przede wszystkim przyjrzenie się argumentom, którymi starano się przekonać społeczeństwo szlacheckie, iż owo prawo praw jest przywilejem wysoce niebezpiecznym. Zgodnie z zasadą bezstronności głos oddamy także jego obrońcom, również po to, by lepiej zrozumieć, jakie zmiany musiały dokonać się w myśleniu o państwie, by to, czego zaciekle broniono w połowie lat sześćdziesiątych, odrzucono bez żalu w roku 1791. 11 stycznia 2017 roku o godz. 18.00 zapraszamy do Pałacu na Wyspie.

Pani prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz – historyk, kierownik Pracowni Literatury Oświecenia Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Główne przedmioty jej zainteresowań badawczych to myśl poli­tyczna Rzeczypospolitej Obojga Narodów i kultura Oświecenia. Autorka m.in. monografii: Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Gdańsk 2006; Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Warszawa 2012; Queen Liberty. The Concept of Freedom in the Polish-Lithuanian Commonwealth, Leiden, Boston, Brill 2012. Współredaktor (z Dominikiem Triaire’em) edycji: Stanislas Auguste, Mémoires, Paris 2012.