Janusz Tarabuła. Marginesy materii

Galeria Zderzak

Janusz Tarabuła. Marginesy materii.

Awangardowe eksperymenty z lat 60.

1 marca 2019 roku o godz. 19.00

– w dniu osiemdziesiątych ósmych urodzin Artysty

Na wystawie pokażemy obrazy Janusza Tarabuły, prekursora malarstwa materii w Polsce, z pierwszej połowy lat sześćdziesiątych XX wieku. Są to rozmaite eksperymenty formalne, większość z nich nie była nigdy wystawiana. Artysta uznał je za próby warsztatowe, prace mniej udane od innych, znanych z wystaw Grupy Krakowskiej i muzealnych pokazów. Zawstydzone, porzucone, zapomniane, walały się po kątach pracowni na Dębnikach, niektóre uległy uszkodzeniu. Jednak właśnie dlatego – z racji językowej oboczności i nieżyczliwego losu – są dzisiaj dla nas ciekawe i warte poznania.

Wystawie daliśmy tytuł, który podkreśla awangardowy wymiar twórczych poszukiwań w ramach nowego języka sztuki – malarskiego strukturalizmu i asamblażu, uprawianego przez młode pokolenie ideowo zaangażowanych artystów po obu stronach Atlantyku. Dokąd prowadzi? Co jest w stanie wyrażać? Sztuka młodego Tarabuły jest bowiem pełna wyrazu, zajęta tym, co trudno wyrażalne – zniewoleniem i unicestwieniem człowieka, pamięcią i transcendencją. Na starych obrazach widzimy liczebniki – powtarzające się, wyciskane w masie elementy, skupione w grupach bądź piętrzące się bezwładnie, widzimy ślepe okna i kraty z twarzami uwięzionych ludzi, widzimy szyny i ślady po torach… To uchwytna pojęciowo, dramatyczna warstwa znaczeniowa tych prac, związana z historią i polityką. Do warstwy głębszej dociera się bardziej intuicyjnie. O czym mówi opalizowanie papieru fotograficznego, matowa czerń „sadzy” czy „grafitu”, spękana warstwa „zaprawy murarskiej” albo „pokruszonego błota”? Cały ten wymiar geologiczny?

Surowość kompozycji łagodzą subtelne tonacje kolorystyczne: szare, srebrzyste, rude, mysie, zielonkawe, miodowe, gryczane, o barwie kości słoniowej, niepowtarzalne, niespotykane. Połączone z rozważnie stosowanymi efektami fakturowymi i światłem rozpraszanym przez materiały, których „chropowata powierzchnia składa się z losowo rozmieszczonych płaszczyzn i krzywizn”, zachęcają do kontemplacji tych dziwnych obiektów mnemonicznych. Na wystawie w Zderzaku widz poczuje się jak we wnętrzu starego zegara o wyjątkowym mechanizmie. Odmierza on czas od wieczności do teraźniejszości, bez tykania, w zupełnej ciszy.

Wiatr tak nie śpiewa w bezludnym domu / Gdzie o zegary troszczą się zmarli

Wystawie towarzyszy katalog kolekcjonerski z pełną dokumentacją i autografem Artysty. Zapraszamy!

Wystawa czynna do 4 maja 2019 roku. Galeria Zderzak, ul. Floriańska 3, Kraków.