Młoda Polska. Polish Fin de Siècle Art

Muzeum Sztuki w Göteborgu

Młoda Polska. Polish Fin de Siècle Art

Muzeum Sztuki w Göteborgu (Göteborgs konstmuseum)

Götaplatsen 6

27 października 2018 – 17 marca 2019 roku

Muzeum Sztuki w Göteborgu otwiera – we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie i Instytutem Adama Mickiewicza – przekrojową wystawę poświęconą sztuce polskiej z przełomu XIX i XX wieku, przede wszystkim z okresu Młodej Polski. Zaprezentowanych zostanie ponad 60 dzieł wypożyczonych z Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Sztuki w Łodzi. Większość z nich to płótna wielkoformatowe, autorstwa słynnych polskich artystów, takich jak Olga Boznańska, Józef Chełmoński, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Edward Okuń, Wojciech Weiss, Witold Wojtkiewicz i Stanisław Wyspiański.

To pierwsza w Szwecji tak duża wystawa poświęcona Młodej Polsce. Jej twórcy pragną przybliżyć szwedzkiej publiczności sztukę polską końca XIX wieku, kiedy to – jak podkreślają – pojęcie wolności i nadziei były ważnymi tematami polskiej kultury i sztuki. Elementy symbolizmu, neoromantyzmu i wczesnego modernizmu stworzyły niepowtarzalny i wyrazisty klimat i ruch artystyczny, którego Kraków i Warszawa były ważnymi ośrodkami. Wolność słowa, możliwość indywidualnych wyborów życiowych, krytyczne myślenie i artystyczna autoreklama leżą u podstaw tego projektu.

Wystawa opowiada także o przemianach zachodzących w Europie na przełomie XIX i XX wieku oraz o pokoleniu polskich artystów, którego przedstawiciele – na co zwracają uwagę szwedzcy kuratorzy – urodzili się w XIX wieku w krajach takich jak Austro-Węgry, Rosja oraz Prusy, a zmarli w odrodzonej po rozbiorach niepodległej Polsce XX wieku, podczas II wojny światowej lub na emigracji.

Wystawa stanowi przyczynek do zmiany narracji na temat sztuki schyłku XIX wieku, która w krajach skandynawskich i w państwach zachodnich tak mocno koncentruje się wokół sceny paryskiej. Choć wielu artystów zdecydowało się na przeprowadzkę do Paryża, ekspozycja skupia się na tych, którzy później wrócili do ojczyzny, i podkreśla związki ich twórczości z Monachium, Anglią, Włochami czy Sankt Petersburgiem. Prezentując dzieła tworzone w różnych częściach Europy, ekspozycja koresponduje z imponującą kolekcją skandynawskiej sztuki końca wieku zgromadzoną przez Muzeum Sztuki w Göteborgu.

Polska i Szwecja, jako kraje położone nad Bałtykiem, dzielą wspólną historię. Jednym z celów ekspozycji oraz towarzyszących jej wykładów, seminariów i wydarzeń edukacyjnych jest ukazanie oraz podkreślenie powiązań kulturowych i artystycznych, dialogów i różnic między tymi krajami. Wystawa została zorganizowana z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Oprócz współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza Muzeum nawiązało współpracę z Ambasadą RP i Instytutem Polskim w Sztokholmie, aby skutecznie promować to wydarzenie w Szwecji i krajach skandynawskich.

Wystawie towarzyszy obszerny katalog prezentujący badania historyków sztuki z Polski i Szwecji. Oprócz wstępu napisanego przez kuratorów z Muzeum Sztuki w Göteborgu – pana dr. Krzysztofa Arvidssona (szefa działu badań) i panią Ewę Nygårds – autorami tekstów są: pani Joanna Persman (szwedzka krytyk sztuki), pan dr hab. Andrzej Szczerski (Muzeum Narodowe w Krakowie) i pani dr Agnieszka Morawińska (historyk sztuki, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie w latach 2010–2018). Teksty publikowane w katalogu koncentrują się na porównaniach sztuki z Polski i krajów skandynawskich na przełomie wieków, związkach między polskimi twórcami a sceną artystyczną w innych krajach, jak również na historycznych uwarunkowaniach ruchu Młodej Polski. Opiekę merytoryczną ze strony polskiej sprawuje pani dr Agnieszka Bagińska (Muzeum Narodowe w Warszawie).

zdjęcie: Bartosz Bajerski