Nabytki 2014

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Nabytki 2014

12 maja – 8 czerwca 2014 roku

Prezentacja dzieł sztuki zakupionych do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu w 2014 r. Dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Muzeum wzbogaciło się o dzieła sztuki współczesnej (M. Abakanowicz, B. Biegasa, R. Zamorskiego) oraz porcelanę i szkło z I połowy XIX w. Wśród zakupionych zabytków znalazły się m.in. porcelanowe talerze powstałe w manufakturze berlińskiej i zdobione przedstawieniami Wrocławia oraz zbiór szklanych naczyń pamiątkowych: pucharów, szklanic, talerzyków, które powstały w hutach działających w Kotlinie Jeleniogórskiej i Kotlinie Kłodzkiej.

Kolekcja sztuki współczesnej Muzeum Narodowego we Wrocławiu należy do największych w Polsce i jest systematycznie powiększana. W 2014 r. Muzeum zakupiło kolejne prace:

Obraz sferyczny Bolesława Biegasa z serii prac pod tym samym tytułem, realizowanej w latach 1918-1923. Biegas dał w niej oryginalną koncepcję obrazu, w której nastąpiła próba powiązania portretu z abstrakcyjną ornamentyką, wpisania twarzy w siatkę linii i płaszczyzn. Artysta portretował najczęściej kobiety, a także znane osobistości, postaci historyczne.

Bolesław Biegas, rzeźba Scena symboliczna, 1922, wys. 43 cm, masa cementowa

Rzeźba B. Biegasa zatytułowana Scena symboliczna (1922) należy do krótkiej serii Satyry z Lasku Bulońskiego i przedstawia splecione w uścisku nagie postaci mężczyzny i kobiety. Kompozycja została wykonana z cementu i pokryta oranżową patyną, sugerującą naturalne zabarwienie ludzkiego ciała. Zabieg ten podkreśla ekspresję sceny, wyrażającej silne emocje i nasyconej erotyką.

Kolejnym nabytkiem jest dwuczęściowa rzeźba powstała w pracowni Magdaleny Abakanowicz (ur. 1930), wybitnej polskiej artystki, autorki słynnej serii Abakany i kompozycji figuralnych eksponowanych w prestiżowych muzeach i galeriach świata.

AK i BAK to metaforyczne wyobrażenie ptaków w locie wykonane ze stalowego drutu. Gąszcz splątanych nitek tego tworzywa daje w efekcie przestrzenną, delikatną, ażurową formę z wyraźną sugestią ruchu. W nowatorskim ujęciu tematu i oryginalnym wykorzystaniu materiału dała tu znów o sobie znać niezwykła inwencja artystki.

Kolt „Waldi Gun 97” Ryszarda Zamorskiego to praca odwołująca się do świata dzieciństwa i chłopięcych zabaw. Jest to unikatowy eksponat, który uzupełni kolekcję rzeźb i prac ceramicznych tego artysty zgromadzoną już wcześniej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

Kolekcja szkła zakupiona w 2014 r. obejmuje zbiór 34 naczyń pamiątkowych: pucharów, pucharków, szklanic i talerzyków. Doskonała jakość szkła i wysokie walory artystyczne rytowanej i szlifowanej dekoracji wskazują, że powstały one w kilku znakomitych hutach czynnych w górskich rejonach Dolnego Śląska – Kotlinie Jeleniogórskiej i Kotlinie Kłodzkiej – w pierwszej połowie XIX w.

Naczynia zdobione są widokami miejscowości uzdrowiskowych z ich pijalniami, promenadami, kąpieliskami, teatrami, a także przedstawieniami zamków, wodospadów, pasm górskich. Wzorem dla rytowanych na szkle obrazów były grafiki i rysunki.

Jednym z najbardziej okazałych naczyń jest późnoempirowy puchar z nakrywą zdobiony subtelnie rytowaną dekoracją, bardzo wierną wzorom graficznym. Przedstawia ona panoramy Karkonoszy ze Śnieżką i Śnieżnymi Kotłami oraz Cieplic i Jeleniej Góry. Mistrzowska jest tu dekoracja zarówno w dziedzinie szlifu (tzw. szlif diamentowy), jak też matowego i polerowanego rytu w partiach panoram.

Szkła pamiątkowe i zdrojowe stanowią także cenne źródło ikonograficzne, jak np. szklanica z widokiem rynku w Kowarach ze szczegółowym przedstawieniem barokowego kościoła ewangelickiego, stojącego niegdyś przy rynku, a zniszczonego po 1945 r. Bardzo rzadko spotykane są sceny figuralne przedstawiające wydarzenia z życia codziennego, jak np. na pucharze z wyobrażeniem sceny pogrzebu górnika, którą można wiązać z kopalniami w Zagłębiu Wałbrzyskim.

Naczynia z nieco późniejszego okresu zdobione są różowymi listrami i żółtą lazurą srebrową. Inne wykonano z masy szklanej imitującej alabaster i turkus. Kolorowe pucharki i puzderko stanową przykłady ciekawych i skomplikowanych technik szklarskich oraz rodzajów barwnej masy szklanej stosowanych w hutach śląskich, zwłaszcza w Hucie Józefiny w Szklarskiej Porębie.

W 2014 r. kolekcja porcelany powiększyła się o zespół sześciu talerzy i dwie filiżanki – wykonane zostały w XIX w. w Królewskiej Manufakturze Porcelany w Berlinie.

Zespół sześciu talerzy zakupionych dzięki dotacji MKiDN powstał w manufakturze berlińskiej w latach około 1832-1840. Zdobią go namalowane w lustrach rozmaite widoki z Wrocławia. Weduty wykonane są bardzo starannie, z dużym poszanowaniem realnych detali i malarską wrażliwością, którą można docenić, porównując obrazy na porcelanie z ich graficznymi wzorami. Pejzaże są bowiem kopiami prac Maxymiliana von Grossmanna, artysty działającego w latach 1820-1840 we Wrocławiu. Grossmann był autorem licznych akwafort ukazujących znane wrocławskie budowle, miejsca spacerowe, place oraz ciekawe obiekty z innych rejonów Dolnego Śląska.

W tej samej manierze wykonana została dekoracja kolejnych nabytków – dwóch filiżanek, także pochodzących z berlińskiej manufaktury. Zdobią je miniatury równie precyzyjne, jak te namalowane na talerzach: jedną – widok pawilonu nad źródłem zdrojowym w Szczawnie-Zdroju, drugą – panorama Żar. Zapewne i te obrazy miały swe graficzne pierwowzory, bowiem szczegóły sztafażu i architektury są oddane z dużą dokładnością.

Muzeum w swoich zbiorach posiada już niewielką kolekcję naczyń dekorowanych miniaturami o śląskiej tematyce, pozyskanie zatem kolejnych i z tak pięknymi obrazami – to wyjątkowo cenne jej rozszerzenie.

Kuratorki wystawy: Barbara Ilkosz, kustosz Galerii Sztuki Współczesnej, Elżbieta Gajewska-Prorok, kustosz Działu Szkła, Jolanta Sozańska, kustosz Działu Ceramiki.

Muzeum Narodowe we Wrocławiu, plac Powstańców Warszawy 5

konferencja prasowa poświęcona nabytkom

zdjęcia: Muzeum Narodowe we Wrocławiu