Pamiątki po władcach / Lelewel. Rytownik polski

Muzeum Narodowe w Krakowie

Pamiątki po władcach

Wystawę prezentującą przechowywane w Bibliotece Książąt Czartoryskich rękopisy, starodruki i mapy będzie można oglądać od 1 lutego do 29 maja 2022 roku w Muzeum Książąt Czartoryskich (ul. Pijarska 15). Wśród eksponatów znajdziemy materiały odnoszące się do europejskich władców, dokumenty związane z dynastami panującymi w Polsce czy XVI-wieczne horoskopy.

Na pokazie można zobaczyć dokumenty pergaminowe – wystawiane przez papieża Juliusza II, cesarza Maksymiliana I, króla Zygmunta I Starego oraz królów francuskich Karola V Mądrego i Karola IX, odnoszące się do spraw polskich. Prezentowane modlitewniki opatrzone są znakami własnościowymi takich władców jak król Ludwik XIV i jego żona Maria Teresa Austriacka czy jego następca Ludwik XV.

Interesujące są również horoskopy i prognostyki przepowiadające przyszłość potomkom panujących, m.in. odnoszące się do Jakuba Sobieskiego, syna króla Jana III, czy ofiarowany królowej hiszpańskiej Marii Krystynie rękopis z przepisaną w różnych językach modlitwą Ojcze Nasz.

Inne cenne materiały to wywody genealogiczne, Drzewo Jessego – XV-wieczne wyobrażenie drzewa genealogicznego naszego Pana Jezusa Chrystusa, sięgające do ojca króla Dawida, drzeworyt ze Statutu Jana Łaskiego z 1506 r. ukazujący posiedzenie senatu w obecności króla Aleksandra Jagiellończyka czy XVIII-wieczne mapy Piotra Schenka i Jana Chrzciciela Homanna.

Ostatni tydzień wystawy „Ursula von Rydingsvard. Tylko sztuka”

Rzeźby Urszuli von Rydingsvard będzie można oglądać już tylko do 6 lutego. Na ostatnie dni Muzeum Narodowe przygotowało kilka wydarzeń, które mają wzbogacić odbiór dzieł artystki. 30 stycznia zapraszamy na oprowadzanie kuratorskie, a 6 lutego na performance.

Wystawa, obejmująca jedenaście rzeźb wykonanych z drewna cedrowego, jedenaście rysunków i jedną instalację wykonaną z przedmiotów gotowych, stanowi przekrój czterdziestoletniego dorobku artystycznego rzeźbiarki.

Oprowadzanie kuratorskie z dyrektorką Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, panią Eulalią Domanowską, odbędzie się 30 stycznia o godz. 11.00 w Gmachu Głównym (al. 3 Maja 1). Wymagana jest rezerwacja.

6 lutego na placu przed Gmachem Głównym oraz w holu budynku trzy tancerki i choreografki dokonają własnej interpretacji dzieł rzeźbiarki poprzez taneczny performance. Zainspirowane wielowarstwowością, formą i procesem powstawania prac, panie Monika Szpunar, Monika Godek i Katarzyna Witek przetestują różne formy postrzegania rzeźb Urszuli von Rydingsvard. Twórczynie to absolwentki uznanych szkół tańca.

Odbędą się dwa pokazy – o godz. 13.00 i 16.00. Wstęp wolny.

Lelewel. Rytownik polski

Wystawa, wpisująca się w obchodzony obecnie Rok Romantyzmu, prezentuje twórczość graficzną Joachima Lelewela. Pokaz jest dostępny dla zwiedzających od 28 stycznia.

Ekspozycja w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku odkrywa i docenia dokonania Joachima Lelewela jako rytownika. Ta dziedzina jego działalności pozostaje nadal zapomniana, mimo iż należy uznać ją za niezwykle wartościową, zarówno ze względu na jej wartość dokumentalną, jak i historyczną. Prace graficzne Lelewela powstawały jako ilustracje do jego prac badawczych, świadcząc o talentach rytownika samouka i pokazując, w jaki sposób potrafił on przekazywać zebraną wiedzę w niezwykle precyzyjnej formie graficznej, przede wszystkim za pomocą map, przedstawień monet i innych zabytków historycznych. W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie znajduje się ważna część jego rytowniczego dorobku, składająca się z 232 matryc, którym w większości towarzyszą odbitki poglądowe rycin. Po raz pierwszy od ich pozyskania od rodziny Lelewela w 1897 roku możemy je dziś zaprezentować dzięki wieloletniej pracy Zespołu kustoszy i konserwatorów pod kierownictwem kustosz Janiny Wilkosz z Gabinetu Grafiki i Rysunku. Wystawa „Lelewel. Rytownik polski” to także podsumowanie złożonego i zakrojonego na dużą skalę programu konserwatorskiego, który zrealizowano w Muzeum Narodowym w Krakowie w latach 2017-2021, obejmującego zarówno matryce, jak i odbitki – pisze w katalogu wystawy dyrektor MNK, pan prof. dr hab. Andrzej Szczerski.

Na wystawie prezentowana jest dotychczas mało znana – zapomniana w muzealnych magazynach od 125 lat – wyjątkowa kolekcja niezwykłego grafika amatora. Pozwala ona docenić twórczość graficzną Joachima Lelewela w czterech działach: krajobrazów, numizmatycznym, polskim i w zespole płyt, które w postaci rycin nigdy nie zostały opublikowane z autorskim tekstem i przygotowywane były do planowanego atlasu historii powszechnej. Prace te zaprezentowano na tle biografii twórcy, wskazując także na ważne dla niego postaci i miejsca.

Z 232 matryc zobaczymy 220 poddanych konserwacji płyt graficznych: są to mapy, przedstawienia monet i medali, ilustracje do pism z dziejów polskich. Uzupełnia je zbiór wybranych – wyjątkowych, bo niepublikowanych w pracach Lelewela – odbitek z matryc, jedynych dotychczas odszukanych w polskich zbiorach publicznych. Tłem dla spuścizny graficznej jest 170 obiektów, w tym dzieła malarskie i graficzne – wizerunki uczonego, członków jego rodziny, widoki miast i miejsc oraz portrety osób, z którymi był związany, dokumenty, wzory rysunkowe do rycin oraz inne prace artystyczne jego autorstwa, a ponadto monety identyczne z tymi, które odwzorował na matrycach do ilustracji. Dopełnieniem są medale bite w dowód uznania dla jego pracy naukowej i rytowniczej oraz pamiątki: przedmioty osobistego użytku, takie jak kołyska, czapka, okulary, kałamarz, skrzynka z farbami, etui z przyborami kreślarskimi (cyrkle, linijki), maska pośmiertna, pukiel włosów, fotografie Lelewela i jego rodziny, a także te dokumentujące jego „powrót do ojczyzny” – sprowadzenie prochów z cmentarza Montmartre do Wilna.

Twórczość graficzną i wątki biograficzne „polskiego Diogenesa” prezentowane na wystawie znakomicie oddaje obszerny katalog. W pierwszej części zamieszczono kalendarium życia uczonego, omówiono jego działalność rytowniczą i rysunkową, a także przedstawiono zagadnienia związane z przeprowadzoną przez Muzeum Narodowe w Krakowie konserwacją płyt i rycin. Część druga to prezentacja matryc i wykonanych z nich odbitek, którą ilustruje przeszło 600 fotografii.

Informacje dla zwiedzających:

Lelewel. Rytownik polski

Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, Rynek Główny 3

28 stycznia – 2 października 2022 roku

poniedziałek: nieczynne, wtorek: godz. 10.00-19.00, środa-niedziela: godz. 10.00-18.00, przerwa techniczna: codziennie, godz. 13.00-13.30

Zespół kuratorski pod kierownictwem Janiny Wilkosz w składzie: Anna Bogusz, Danuta Godyń, Katarzyna Król-Goździk, Ryszard Perzanowski, Katarzyna Podniesińska, Małgorzata Skwarczyńska. Projekt aranżacji wystawy: Ewa Morzyniec, koordynacja: Katarzyna Pawłowska.

opracowanie: KB, KJ

Muzeum Narodowe w Krakowie w 2021 roku — podsumowanie

Frekwencja: 700 tys. widzów

Wystawy: 5 nowych wystaw stałych, 21 nowych wystaw i pokazów czasowych, 3 wystawy i projekty zagraniczne.

Charakterystyka zbiorów i polityka zakupów: Stan zbiorów na koniec roku wynosił łącznie 1 175 247 obiektów. W roku 2021 Muzeum powiększyło zbiory o 1266 obiektów. Są to darowizny, zakupy, pozyskania własne i depozyty. Zakupione zostało m.in. dzieło Magdaleny Abakanowicz pt. Przyjaciele.

Działalność wydawnicza: Wydano 18 książek w formie drukowanej i 1 czasopismo.

Działalność konserwatorska: Łączna liczba obiektów poddanych konserwacji wyniosła 27620.

• Konserwacja pełna: 845
• Konserwacja  częściowa: 452
• Konserwacja zabezpieczająca: 26323

Działalność edukacyjna: W 2021 roku działaliśmy dwutorowo, zarówno w przestrzeni internetowej, jak i poprzez spotkania ze sztuką na żywo. Podjęliśmy 540 inicjatyw edukacyjnych, tj. warsztatów dla dzieci i dorosłych, spacerów tematycznych, lekcji muzealnych, zajęć online dla seniorów, wirtualnych oprowadzań kuratorskich i spotkań dla nauczycieli. Odbyło się ok. 400 oprowadzań dla 4 tys. osób.

Digitalizacja: W pracowni fotograficznej zdigitalizowano 22 489 obiektów.

Promocja w mediach:

• Liczba publikacji: 21,5 tys.
• Łączne dotarcie: 223,5 mln
• Łączny ekwiwalent: 60,5 mln

Media społecznościowe:

• Facebook: 80 tys. polubień
• Średni zasięg postów: 70 tys.
• Twitter: 8 tys. obserwujących
• Instagram: 26 tys. obserwujących
• YouTube: 1,5 tys. subskrypcji

Nagrody i wyróżnienia dla Muzeum Narodowego w Krakowie i jego pracowników:

• Marka Radia Kraków za wystawę Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce
• Wyróżnienie w 41. konkursie Sybilla dla wystawy Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce
• Marki Radia Kraków dla wystaw Polskie style narodowe. 1890-1918 oraz Hokusai. Wędrując…
• Nagroda TopBulider 2021 dla Muzeum Książąt Czartoryskich
• Wyróżnienie dla Arsenału Muzeum Książąt Czartoryskich w konkursie Kraków bez barier
• Nagroda Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej dla wystawy Wajda
• Art In Architecture Festival: wyróżnienie w kategorii przestrzeń publiczna dla NArchitekTURA Bartosz Haduch, Łukasz Marjański, Michał Haduch oraz Muzeum Narodowego w Krakowie – wystawa Hokusai. Wędrując…

opracowanie: KB