Piękny wiek XVIII na Wawelu / Dwie epoki

Zamek Królewski na Wawelu

Piękny wiek XVIII na Wawelu

21–22 września 2024 roku

Finisaż wystawy

Wspaniałość rokoka.
Miśnieńskie figurki porcelanowe Johanna Joachima Kaendlera

połączony z otwarciem wystawy

Niech żyje król! Koronacje Sasów na Wawelu

Określana mianem białego złota, stała się na królewskich dworach, wśród arystokracji i szlachty synonimem splendoru, bogactwa i wyjątkowości. Europejska porcelana w XVIII wieku nie tylko dorównała dalekowschodnim pierwowzorom, lecz je prześcignęła, znacząco zmieniając również obraz społeczeństwa, w którym zatriumfowała swoboda wyobraźni – jak ujął to przed laty prof. Mariusz Karpowicz, opisując sztukę Rzeczypospolitej pod panowaniem królów z dynastii Wettynów.

Do istoty tego triumfu – tak w śmiałej, teatralnej warstwie aranżacyjnej, jak i narracyjnej – odwołują się dwie wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu: stała ekspozycja Gabinet Porcelanowy i czasowa Wspaniałość rokoka. Miśnieńskie figurki porcelanowe Johanna Joachima Kaendlera. Od 21 września dołączyła do nich kolejna ekspozycja: Niech żyje król! Koronacje Sasów na Wawelu, ukazująca splendor monarchii.

Podziwiając nową wystawę, a jednocześnie żegnając się ze Wspaniałością rokoka (czynną do 29 września), zapraszamy wszystkich zwiedzających do udziału w wydarzeniach organizowanych pod wspólnym tytułem Piękny wiek XVIII na Wawelu.

21 i 22 września doświadczymy atmosfery epoki kształtowanej przez twórców o nieskrępowanej wyobraźni:

Spotkamy korowód barwnych postaci z komedii dell’arte, które zaskoczą nas i rozbawią na dziedzińcu arkadowym podczas przedstawienia Oberża pod złamanym groszem.

Weźmiemy udział w koncercie na niewidzialne instrumenty, a także stworzymy niezwykłą instalację muzyczną we współpracy z osobami niewidzącymi.

W programie znalazł się również poruszający performens pani Jagi Hupało, która ożywi zjawiskowe figurki Jana Joachima Kaendlera. Podczas performensu odbędzie się akcja społecznie zaangażowana, w której trakcie będzie można oddać włosy na rzecz Programu Daj Włos! Fundacji Rak’n’Roll.

21 września

godz. 11.00 – Oberża pod złamanym groszem

Dziedziniec arkadowy, wstęp wolny

W stojącej na uboczu oberży krzyżują się drogi różnych postaci. Przybywa tam bogaty starzec Pantalone, mający nadzieję poślubić młodziutką Rosalię, córkę gospodyni. To także miejsce spotkania innej przyszłej pary małżeńskiej: Madame Lukrecji oraz Florina, syna Dottore, stojącego u progu bankructwa, który w intratnym ożenku syna widzi jedyny ratunek. Los chce jednak, aby młode serca zapłonęły wzajemną miłością wbrew woli rodziców.

Trupa KOMEDIANTY ukaże w teatralnym zwierciadle galerię komediowych typów. Nie zabraknie właściwych dla włoskiej komedii przebieranek, nagłych zwrotów akcji oraz klasycznych sytuacji qui pro quo.

O artystach: Studio Dono to atelier teatralne założone w 2008 roku przez małżeństwo aktorskie: panią Agnieszkę Cianciarę-Fröhlich i pana Jonatana Fröhlicha. Spotkali się w Paryżu w Międzynarodowej Szkole Teatralnej Jakuba Lecoqa. Założyli Studio Dono, kierując się ideą rozwoju aktora jako artysty otwartego na doskonalenie warsztatu oraz poszukiwanie nowych impulsów. Przez pięć sezonów (2011–2016) byli opiekunami artystycznymi i administracyjnymi kameralnego teatru Sceny na Lwowskiej.

godz. 13.00 – Kruche piękno – performens pani Jagi Hupało inspirowany Gabinetem Porcelanowym i Wspaniałością rokoka, połączony z akcją na rzecz Fundacji Rak’n’Roll

Dziedziniec arkadowy, wstęp wolny

Figurki Jana Joachima Kaendlera we współczesnych interpretacjach aktorów i modeli pojawią się na dziedzińcu arkadowym, snując opowieść o kruchym pięknie życia – miłości, sztuce, wolności i pragnieniu szczęścia. Przez tę nieoczywistą historię prowadzić nas będzie m.in. głos narratorki, pani Katarzyny Figury. Zaskoczą nas nie tylko współczesne stylizacje dialogujące z XVIII-wiecznym kostiumem, lecz także peruki powstałe do opery Don Giovanni, wystawionej w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej.

Szczególny będzie udział pani Jagi Hupało – artystki i stylistki fryzur, współpracującej m.in. z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie. Kiedy bohaterowie performensu zejdą ze sceny, zacznie obcinać włosy uczestnikom wydarzenia, którzy wyrazili zgodę na przekazanie ich na rzecz Fundacji Rak’n’Roll (poniżej zasady udziału w wydarzeniu). Z włosów tych powstaną peruki dla kobiet w trakcie leczenia onkologicznego.

Projektowi performatywnemu będą również towarzyszyły fotografie Katarzyny Figury, Mateusza Baranowskiego i Mai Pinczewskiej – prezentujących kostiumy zaprojektowane przez studentów i adeptów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, wyselekcjonowane i wybrane przez panią Hupało.

Zobaczymy również impresję filmową Kruche piękno Jagi Hupało i Idalii Sarzyńskiej, która uchwycona została w oku kamery Bartłomieja Wasilewskiego z muzyką Roberta Nizińskiego i Marka Ołdaka do tekstów Piotra Sarzyńskiego czytanych przez Katarzynę Figurę. W filmie zaciera się granica między rzeczywistością a światem sztuki zamkniętym w gablotach. Dzieło inspirowane wawelskimi wystawami, w którym zagrali uznani aktorzy – m.in. Olgierd Łukaszewicz, Jolanta Litwin-Sarzyńska, Agnieszka Podsiadlik i Sebastian Łach. Zobaczymy je 21 i 22 września w przestrzeni przed wejściem do Gabinetu Porcelanowego.

godz. 16.00–18.00 – Punkty WIDZENIA – warsztaty tworzenia grającej rzeźby dla osób niewidomych i widzących

Przed makietą wzgórza wawelskiego (obok budynku kas biletowych), wstęp wolny

Prosimy o rezerwację miejsc przez formularz dostępny na stronie.

Warsztaty poprowadzi grupa Małe Instrumenty, która wraz z uczestnikami stworzy przestrzenną rzeźbę grającą. Praca polegać będzie na połączeniu instrumentalnych modułów, a w jej efekcie powstanie bryła o kształtach wynikających z orientacji w przestrzeni i wyobraźni niewidomych twórców. Na zakończenie warsztatów wykonamy własne utwory.

Spotkanie odbywa się w ramach Projektu Punkty WIDZENIA.

22 września

godz. 13.00 – Oberża pod złamanym groszem

Dziedziniec arkadowy, wstęp wolny

godz. 18.00 – Punkty WIDZENIA: Niewidzialne instrumenty – instalacja dźwiękowa i koncert

Sala Poselska (II piętro zamku), wstęp wolny

Prosimy o rezerwację miejsc przez formularz dostępny na stronie.

Uczestnicy wysłuchają koncertu na niewidzialne instrumenty. To jeden z elementów projektu zrealizowanego w pracowni Małych Instrumentów – efekt współpracy specjalistów z osobami niewidomymi, których zadaniem było stworzenie własnych instrumentów. Na podstawie opisu powstawały projekty i rysunki techniczne, a następnie prototypy. Służą obecnie do wykonywania muzyki przez Małe Instrumenty.

Spotkanie odbywa się w ramach Projektu Punkty WIDZENIA.

Dwie epoki

Malarska interwencja Marcina Maciejowskiego

Prezentacja dwóch obrazów z dorobku malarza zabiera nas do jego świata, w którym sztuka współczesna spotyka się ze sztuką dawną. Oba dzieła odnoszą się do obecności odbiorcy we wnętrzach muzealnych (odpowiednio w zamku Pieskowa Skała i Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu), uzupełniając malarstwo dawne prezentowane w historycznych komnatach zamku wawelskiego i stanowiąc dla niego kontrapunkt. Obrazy na pierwszym planie ukazują kobiety reprezentujące dwie epoki – żonę Zygmunta III Wazy, zastygłą w reprezentacyjnej pozie polską i szwedzką królową, i kobietę współczesną, zamyśloną i ukazaną w swobodnej pozie.

Obraz Konstancja Austriaczka (Zamek Pieskowa Skała) inspirowany jest zobaczoną w trakcie Nocy Muzeów w zamku Pieskowa Skała XIX-wieczną kopią portretu Konstancji Habsburżanki (nr inw. ZKnW-PZS 8557), którego XVII-wieczny oryginał znajduje się w kolekcji Zamku Królewskiego na Wawelu (nr inw. ZKnW-PZS 1783). Przyciągnęło mnie to duże, prawie abstrakcyjne, ciemne, pofalowane płótno w sali pełnej zwiedzających – mówi artysta. W osobistej interpretacji obrazu pan Marcin Maciejowski ukazał go nie bezpośrednio, a zza głowy anonimowego współczesnego odbiorcy przyglądającego się dziełu z perspektywy, w której postać królowej stała się monumentalna, wręcz pomnikowa. W tej wersji wizerunek uzupełnia galerię męskich portretów reprezentacyjnych w sali Bitwy pod Orszą i stanowi dla niej przeciwwagę.

O tym, że scena z drugiego płótna rozgrywa we wnętrzu muzeum, świadczy niewidoczny w pierwszym momencie fragment obrazu Lukrecja Pawła Veronese. Jednak to nie heroina przyciąga wzrok, a odwrócona od obrazu postać zamyślonej kobiety. Jej skierowany ku górze wzrok powoduje, że i my chcemy dostrzec to, na co ona spogląda, mimo że obiekt ten znajduje się już poza kadrem. Umieszczenie akurat tego dzieła Marcina Maciejowskiego w wawelskiej sali Pod Ptakami jest dla artysty, jak sam podkreśla, wyjątkowo istotne: Odkrywam malarstwo lat 20. i 30. XX wieku na wawelskich plafonach – Pronaszko, Waliszewski, Weiss, Jarema i Kowarski. Każdy z nich podobnie jak ja szukał kontekstu w sztuce dawnej i nawiązywał w tematach do antyku. Postać na moim obrazie patrzy w górę na ich dokonania, dosłownie i metaforycznie, przypominając, by zwiedzający tę i kolejne sale królewskiego zamku również podnieśli głowy ku górze.

Zamek Królewski na Wawelu, Wawel 5