Jesteś tutaj: Ogłoszenia i aktualności » Konferencje i prelekcje » Kraków: Plac Centralny. W poszukiwaniu centrum

Plac Centralny. W poszukiwaniu centrum

Muzeum Krakowa

Plac Centralny. W poszukiwaniu centrum

28 lipca 2022 – 8 stycznia 2023 roku

Wernisaż: 27 lipca, godz. 17.00

Muzeum Nowej Huty, oddział Muzeum Krakowa (os. Centrum E 1), zaprasza na otwarcie wystawy. Tym razem bohaterem ekspozycji w dawnym kinie Światowid będzie plac Centralny. O wartości, funkcjach i znaczeniu tego miejsca stanowią ludzie – jego użytkownicy, mieszkańcy, pracownicy punktów handlowo-usługowych.

W czasie wernisażu planujemy szczególne wydarzenie: wykonamy fotografię mieszkańców Nowej Huty oraz uczestników wernisażu, która później stanie się integralną częścią wystawy. Będzie to okazja do wyjątkowego spotkania. Serdecznie zapraszamy.

***

Plac Centralny w opiniach wielu nowohucian, ale nie tylko, jest centrum dzielnicy. Lecz czy na pewno? Właśnie na pytanie o „centralność” placu starają się odpowiedzieć autorzy wystawy, już w jej tytule sygnalizując tę kwestię.

Kluczowym problemem wystawy jest to, czym plac Centralny jest w oczach mieszkańców Nowej Huty; jakie funkcje i role pełnił oraz pełni on współcześnie w życiu nowohucian – piszą w katalogu wystawy jej kuratorzy, panowie Bartosz Arkuszewski i Piotr Kapusta. – Pomimo licznych zmian, jakie następowały w jego obrębie, plac Centralny ciągle trwa jako miejsce istotne dla Nowej Huty. Tutaj celowo omijamy słowo „centrum”, choć rozważania na jego temat można odnaleźć w treści wystawy. To, czy plac Centralny jest centrum Nowej Huty, pozostaje pytaniem otwartym. Staraliśmy się pokazać różne perspektywy postrzegania placu Centralnego, pozostawiając widzom rozstrzygnięcie kwestii, czy plac stanowi centrum Nowej Huty. Stąd też doza niepewności i procesualnego pojmowania tego miejsca w podtytule wystawy: „W poszukiwaniu Centrum”. Chcielibyśmy zaprosić Państwa do wspólnych poszukiwań nowohuckiego centrum i do sprawdzenia, czy plac Centralny, jak sama jego nazwa sugeruje, był i jest centrum Nowej Huty.

Z pewnością plac Centralny jest dla nowohucian miejscem niezwykle ważnym. Podkreślają to autorzy wystawy, przypominając historię planowanej zmiany nazwy placu. W 2004 roku krakowscy radni zaproponowali zmianę nazwy placu Centralnego na plac im. Ronalda Reagana. Na reakcję społeczną nie trzeba było długo czekać. Mieszkańcy zawiązali Komitet Obrony Placu Centralnego, a ich działania przyczyniły się do ustalenia satysfakcjonującego dla obu stron kompromisu. 8 września 2004 roku radni uchwalili oficjalną nazwę miejsca: plac Centralny im. R. Reagana. Ale przysłuchując się codziennym rozmowom nowohucian, dalej usłyszeć można zwyczajową nazwę „plac Centralny” albo po prostu „Centralny”.

Wystawa składa się z kilku segmentów: „Centrum”, „Centra miast”, „Nazwy placu Centralnego i Komitet Obrony Nazwy Placu Centralnego”, „Centrum architektoniczne i urbanistyczne”, „Centrum komunikacyjne”, „Centrum handlowo-usługowe”, „Życie codzienne wokół placu Centralnego”, „Centrum rekreacyjne – słowo o przyrodzie i ekologii” oraz „Zakończenia”. Atrakcją wystawy, szczególnie dla młodszych zwiedzających, będą uliczna waga i saturator.

Na wystawie będzie można obejrzeć wiele archiwalnych fotografii, obrazów i rysunków przedstawiających plac Centralny i najbliższe okolice. Będą też artykuły codziennego użytku, które można było kupić w sklepach wokół placu – Cepelii, księgarni, Modzie Polskiej, sklepie papierniczym czy filatelistycznym.

Integralną częścią wystawy będzie ekspozycja prac studentów Katedry Architektury Krajobrazu Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Projekty zostały wykonane pod kierunkiem dr. inż. Przemysława Kowalskiego i dr. inż. arch., arch. kraj. Miłosza Zielińskiego. Prace przedstawiają wizje dotyczące wyglądu placu Centralnego, które można sprowadzić do pytania: Co zrobić, aby zwrócić plac Centralny mieszkańcom?

Zaprezentowane wizualizacje stanowią fragment projektu. Jest to więc wybór podyktowany chęcią zwróceniem uwagi opinii publicznej na serce Nowej Huty, czyli plac Centralny. Studenci opracowywali projekty dla przestrzeni obejmującej niemal całą „Starą Nową Hutę” wraz z Łąkami Nowohuckimi.

Prace pokazują różne podejścia, różne rozumienie przestrzeni miejskiej, różną wrażliwość projektową, jednak ich częścią wspólną  jest dążenie do integracji poszczególnych wnętrz i chęć stworzenia spójnej sieci przestrzeni publicznych, z wyraźnym udziałem czynnika zieleni oraz rozwiązań proekologicznych i prospołecznych.

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie

31 lipca, godz. 12.00 i 2 października, godz. 12.00

Wystawa poprowadzi nas przez opowieści o różnych aspektach funkcjonowania placu Centralnego im. Ronalda Reagana. W trakcie jej zwiedzania spróbujemy odpowiedzieć na podstawowe pytanie, które zadali sobie kuratorzy ekspozycji – czy pełni on funkcję centrum Starej Nowej Huty, czy może już ją zatracił? Czy jest dziś centrum komunikacyjnym, centrum handlowo-usługowym lub np. centrum rekreacyjnym? Poruszymy również wątek kontrowersji wokół nadania w 2004 r. patrona – prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana.

Prowadzenie: pan Piotr Kapusta. Wstęp: 10 zł.

Spacer miejski z audiodeskrypcją i pomocami dotykowymi

27 września, godz. 16.30

W cyklu „Kraków naprawdę dla wszystkich” zapraszamy Państwa do Nowej Huty. Bohaterem spotkania będzie plac Centralny im. Ronalda Reagana. Kurator wystawy, pan Piotr Kapusta, zabierze nas w podróż w czasie, podczas której poznamy dzieje, zagadnienia formy i różne aspekty funkcjonowania placu. Zapraszamy do wspólnych poszukiwań nowohuckiego centrum i do sprawdzenia, czy plac Centralny, jak sama jego nazwa sugeruje, był i jest centrum Nowej Huty.

Wstęp wolny. Informacje o asyście i zapisy: pani Elżbieta Lang, tel. 12 257 10 17 (wew. 109) / Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60.

Finisaż wystawy

28 grudnia

Muzeum Nowej Huty zaprasza na wydarzenia zamykające wystawę. W dniu finisażu od godz. 10.00 do godz. 17.00 będzie można zwiedzić ją bezpłatnie, a przez cały dzień – zakupić katalog wystawy z piętnastoprocentowym rabatem. Ponadto przygotowaliśmy dla Państwa dwa wydarzenia, na które wstęp jest wolny.

Godz. 17.00 – oprowadzanie kuratorskie po wystawie.

Prowadzenie: panowie Bartosz Arkuszewski i Piotr Kapusta.

Godz. 18.00 – wykład Plac Centralny wczoraj, dziś i jutro.

Dziennikarski tytuł jest kwintesencją mojego wykładu, będącego zbiorem refleksji na temat placu Centralnego. Mieszkam przy nim od ponad 60 lat, poznawałem go od dzieciństwa, z nim są związane liczne prywatne wydarzenia i moje życie codzienne. Zajmowałem się placem zawodowo jako historyk architektury, notując stan historyczny, dokumentując zmiany, opracowując studia na zamówienie agend komunalnych i państwowych. Dzisiaj zastanawiam się nad jego niezadowalającym stanem obecnym i nad przyszłością, która — mam nadzieję — nie tylko podtrzyma jego urodę, lecz także doda placowi nowego blasku.

Wykład będzie ilustrowany zdjęciami i rysunkami ukazującym historię i pomysły na przyszłość.

Prowadzenie: pan dr hab. Waldemar Komorowski.

***

Mroczny Kraków po drugiej stronie

19 lipca, godz. 19.00–20.30

pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35

Chcesz poznać Kraków po drugiej stronie? Być może pierwsze portale do alternatywnych rzeczywistości nie powstały w latach 80. XX wieku w Indianie, a pojawienie się pod Wawelem smoka, dźwięk dzwonu zatopionego w Wiśle w czasie tatarskiego najazdu czy szczególne zainteresowanie Krakowem ze strony alchemików są tak naprawdę skutkiem niezwykłej mocy miasta, ułatwiającej przedostanie się na drugą stronę.

Zapraszamy na drugie oprowadzanie po piwnicy pałacu Krzysztofory, w czasie którego przekonamy się o mrocznych konsekwencjach igrania z nieznanymi siłami kryjącymi się po drugiej stronie portalu. Wydarzenie inspirowane rzeczywistością przedstawioną w serialu Stranger Things. Zapraszamy osoby dorosłe.

Wstęp z biletem na wystawę stałą. Rezerwacja: Centrum Obsługi Zwiedzających w pałacu Krzysztofory, Rynek Główny 35, tel. 12 426 50 60.

Dole i niedole służących, czyli niezwykłe opowieści z mieszczańskiej kamienicy

20 lipca, godz. 16.30

Kamienica Hipolitów, pl. Mariacki 3

Muzeum Krakowa zaprasza na oprowadzanie z elementami audiodeskrypcji i pomocami dotykowymi w cyklu „Kraków naprawdę dla wszystkich”. Spotkanie przeznaczone głównie dla osób z niepełnosprawnością wzroku.

Służąca – mieszkanka każdego szanującego się mieszczańskiego domu, bez której pomocy sprawne zarządzanie domostwem byłoby niemożliwe. Kim były, z jakich warstw społecznych pochodziły kobiety pełniące funkcję służących i w jakich warunkach przychodziło im mieszkać? Jakie trudy i obowiązki spoczywały na ich barkach? Jakie mało znane dziś przedmioty służyły im do sprzątania domu, prania, przygotowania posiłku lub tak lubianej kawy i herbaty? Czy po spełnieniu codziennych obowiązków służba mogła liczyć na zasłużony odpoczynek? Ile czasu wolnego im przysługiwało i w jaki sposób go wykorzystywano? Na te i wiele innych pytań poszukamy odpowiedzi wraz z muzealnikiem, panem Michałem Hankusem, podczas tematycznego zwiedzania wnętrza dawnej kamienicy.

Asysta: pani Elżbieta Lang. Wstęp wolny. Informacje i zapisy: pani Elżbieta Lang, tel. 12 257 10 17 (wew. 109) / Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60. 

Konspiratorki okupacyjnego Krakowa

20 lipca, godz. 17.30

Zbiórka: ul. Mikołaja Kopernika 26

Muzeum Krakowa zaprasza na spacer rowerowy. Co łączyło arystokratkę, historyk sztuki Karolinę Lanckorońską, prawnik Aleksandrę Mianowską, fotograf Pelagię Bednarską, syjonistkę Gustę Draenger? Wszystkie odznaczyły się niezwykłym hartem ducha. Wszystkie walczyły z okupantem o wolną Polskę, świadomie ryzykując własnym życiem. Podczas spaceru przedstawimy nie tylko wybrane wątki z życia walczących kobiet i ważne dla nich miejsca, lecz także zastanowimy się, czy ich losy są w wystarczający sposób eksponowane w historii Krakowa.

Wstęp: 15 zł. Prosimy zakupić bilety w Centrum Obsługi Zwiedzających lub online.

Twierdza(ą w) Podgórze

21 lipca, godz. 17.00

Zbiórka: Muzeum Podgórza, ul. Bolesława Limanowskiego 51

Muzeum Podgórza zaprasza na spacer. Podgórze, miasto wolne i królewskie, stało się w połowie XIX wieku częścią Twierdzy Kraków. Co to jednak oznaczało dla miasta? Co się w nim pojawiło, a co z owej Twierdzy pozostało do dziś? O tych tajemnicach opowie pan Krzysztof Śliwa.

Wstęp: 10 zł.

Oprowadzanie po budynku Muzeum Podgórza

23 lipca, godz. 12.00

Muzeum Krakowa zaprasza na oprowadzanie po budynku swojego oddziału. Jego uczestnicy odwiedzą zazwyczaj nieudostępniane pomieszczenia.

Budynek dzisiejszego Muzeum Podgórza zwyczajowo określa się mianem zajazdu Pod Świętym Benedyktem, choć umiejscowienie tu zajazdu nie jest pewne. Patron nawiązuje do pobliskiego kościoła pod tym właśnie wezwaniem oraz nazwy fortu „Święty Benedykt”.

Prowadzenie: pan Robert Gaweł. Wstęp z biletem do Muzeum Podgórza.

Ślady okupacji niemieckiej na terenie dzielnicy Krowodrza

23 lipca, godz. 12.00

Ulica Pomorska, ul. Pomorska 2

Ulica Pomorska, oddział Muzeum Krakowa, zaprasza na spacer w ramach Trasy Pamięci. Utworzenie niemieckiej dzielnicy mieszkaniowej na terenie dzisiejszej Krowodrzy ogłoszono w czerwcu 1940 r. Jej centralną ulicą miała być Reichstrasse (przed wojną ul. Józefa Wybickiego, dziś ul. Królewska). Od 1944 r. w najbliższej okolicy zaczęto budować schrony przeciwlotnicze, które miały być ratunkiem dla tutejszych Niemców zaskoczonych na ulicy w czasie nalotu. Rozpoczęto również budowę wzorcowego osiedla domów wielorodzinnych, usytuowanych wzdłuż Reichstrasse. Spacer pokaże, jak ślady okupacji wrosły we współczesną tkankę miejską Krakowa.

Prowadzenie: pan Mariusz Bembenek. Wstęp: 15 zł. 

Nowa Huta oczami kobiet — spacer z Elżbietą Łapczyńską, autorką „Bestiariusza nowohuckiego”

24 lipca, godz. 14.30

Zbiórka: Muzeum Nowej Huty

W Bestiariuszu nowohuckim autorka przywołuje surrealistyczne obrazy tego, co dzieje się na styku ludzkiego doświadczenia i fizyczności kombinatu, wprowadza bohaterów owładniętych zmysłami, zadaje pytania o tożsamość. Czy robotnicze miasto jest Ziemią Obiecaną, a może lektura zaprowadzi nas znacznie dalej? (z opisu na stronie wydawnictwa Biuro Literackie). 

Podczas tego spaceru postaramy się odnaleźć Arszeniczki, bohaterki jednego z rozdziałów Bestiariusza nowohuckiego. Będziemy szukać ich śladów wśród historycznych miejsc Nowej Huty, rozpoznawać je wśród realnych nowohucianek, ale i wyobrażać sobie fikcję w terenie.

Wstęp: 10 zł.

Szmelcownik podgórski

28 lipca, godz. 17.00

Zbiórka: Muzeum Podgórza

Muzeum Podgórza zaprasza na spacer. Ile historii można wyczytać z detali, które codziennie mijamy, idąc ulicami miasta? Ile okruchów dawnego Podgórza jeszcze trwa? O detalach, tabliczkach, rurach spustowych i wszelkim innym miejskim „szmelcu” opowiadać będzie pan Jakub Jastrzębski.

Wstęp: 10 zł.

PMK Design
© Organizacja Monarchistów Polskich 1989–2024 · Zdjęcie polskich insygniów koronacyjnych pochodzi z serwisu replikiregaliowpl.com.