Jan Piotr Norblin. Sentymentalny reporter

Zamek Królewski w Warszawie — Muzeum

Jan Piotr Norblin. Sentymentalny reporter

9 września – 11 grudnia 2022 r.

Pałac Pod Blachą, pl. Zamkowy 2, Warszawa

Wystawa Jan Piotr Norblin. Sentymentalny reporter to pierwsza monograficzna prezentacja prac tego artysty w dziejach Zamku Królewskiego w Warszawie. Wśród prezentowanych eksponatów znajdują się m.in. prace dotąd nieznane lub dotychczas uznawane za zaginione. Na pokaz składa się 125 dzieł ze zbiorów Zamku – oleje, gwasze, akwarele, rysunki kreślone tuszem i akwaforty. Znaczna część prezentowanej kolekcji to nabytki pozyskane drogą zakupu w latach 2018–2022 dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz mecenasa Zamku – KGHM Polska Miedź S.A. Dopełnieniem zbioru są dzieła przekazane w tym roku w darze przez Fundację Zbiorów im. Ciechanowieckich.

Z wykształcenia batalista, z zamiłowania rembrandtysta, z powołania dworsko-sielankowy dekorator. Uważany za ojca polskiego malarstwa rodzajowego i jednego z czołowych artystów epoki stanisławowskiej. Choć Jan Piotr Norblin był Francuzem, to właśnie nad Wisłą w pełni rozwinął skrzydła talentu. Jego prace do dziś oczarowują wirtuozerią i lekkością kreski oraz pełnym wdzięku kolorytem. Stanowią przy tym cenne źródło wiedzy na temat wydarzeń politycznych i życia codziennego różnych warstw społecznych w Rzeczypospolitej drugiej połowy XVIII w.

Jan Piotr Norblin de la Gourdaine (1745–1830) kształcił się w Paryżu pod okiem batalisty Franciszka Casanovy oraz w Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Do Polski przybył w 1774 r. na zaproszenie Adama i Izabeli Czartoryskich. Początkowo zatrudniony jako nauczyciel rysunku książęcych dzieci, szybko zyskał sławę jako nadworny dekorator i malarz arystokratycznej rodziny. W swojej twórczości nawiązywał m.in. do stylu rokokowego spod znaku Antoniego Watteau. Z powodzeniem malował i rysował kompozycje fête galante – sielankowe sceny przedstawiające wytworne towarzystwo podczas plenerowych zabaw. Twórczość Norblina zyskała uznanie króla Stanisława Augusta. Kilka jego prac trafiło do kolekcji monarchy. Artystę fascynowało codzienne życie polskiej ulicy. Z kronikarskim zacięciem ukazywał targi, kiermasze i zatłoczone karczmy. Chętnie odtwarzał postaci wędrownych handlarzy, grajków, żebraków i naznaczone czasem, starcze fizjonomie. Jednym z głównych źródeł inspiracji była dla Norblina twórczość Rembrandta, co znalazło szczególne odzwierciedlenie w jego œuvre graficznym. Artysta interesował się życiem politycznym naszego kraju. Zasłynął jako dokumentalista powstania kościuszkowskiego i wydarzeń związanych z uchwaleniem Konstytucji 3 maja.

W 1804 r. Jan Piotr Norblin powrócił do Francji, gdzie mieszkał już do śmierci, nadal jednak tworzył dzieła inspirowane trzydziestoletnim pobytem w Polsce. Nadwiślański krajobraz artysta darzył wielkim sentymentem. Jego obie żony były Polkami. W Polsce urodziły i wychowały się jego dzieci, a sam Jan Piotr stał się protoplastą polsko-francuskiego rodu artystów.

Kurator wystawy: pani Marta Zdańkowska

Cykl wykładów towarzyszących wystawie

5 października – Akwaforta Norblina – graficzna rewolucja

Prowadzenie: pan dr Paweł Ignaczak, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

9 listopada – Fabrykowanie Norblina. O znanych i nieznanych materiałach do bibliografii artysty

Prowadzenie: pan dr Konrad Niemira, Muzeum Literatury w Warszawie

7 grudnia – Norblin jako przedmiot pożądania

Prowadzenie: pani dr Kamilla Pijanowska, Muzeum Narodowe w Warszawie

Wystawę dofinansowano ze środków ministra kultury i dziedzictwa narodowego.