Podlwowska wieś Sokolniki na dawnej fotografii

Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu

Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu

ul. Romualda Traugutta 111/113

Podlwowska wieś Sokolniki na dawnej fotografii

1 lutego – 9 kwietnia 2020 roku

Kuratorki wystawy:

Hanna Golla, Muzeum Etnograficzne

dr Małgorzata Michalska, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego

Uroczystości rodzinne i religijne, życie codzienne, charakterystyczne stroje ludowe oraz portrety mieszkańców – kilkadziesiąt fotografii pokazujących nieistniejący już świat wsi Sokolniki można zobaczyć na pierwszej w tym roku wystawie czasowej przygotowanej przez wrocławskie Muzeum Etnograficzne.

Sokolniki to duża wieś położona kilka kilometrów na południe od Lwowa, którą do II wojny światowej zamieszkiwała prawie wyłącznie ludność polska. Po 1945 r. zdecydowana jej większość została przesiedlona na Ziemie Zachodnie powojennej Polski. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1397 r. jako o wsi królewskiej, której nazwa wywodzi się od osadników hodujących sokoły dla króla polskiego. Osada była wielokrotnie niszczona w wyniku najazdów obcych wojsk, a następnie odbudowywana. W okresie dwudziestolecia międzywojennego miejscowa ludność utrzymywała się głównie z rolnictwa, a przede wszystkim z hodowli bydła. Niedaleka odległość od Lwowa sprzyjała bliskim związkom z życiem miasta.

Na wystawie można będzie zobaczyć fotografie pochodzące ze zbiorów byłych mieszkańców Sokolnik i ich rodzin. Przedstawiają uroczystości rodzinne, gminne, religijne, a także życie codzienne. Prezentowane na nich osoby, szczególnie kobiety, występują w charakterystycznym miejscowym stroju ludowym. Zachowała się spora liczba ujęć grupowych, zrobionych w plenerze, stanowiących swego rodzaju portrety zbiorowe sokolniczan.

Po II wojnie światowej zdjęcia zostały zabrane w podróż w nieznane jako cenne pamiątki. Dziś prezentują świat, którego już nie ma, który zachował się jedynie w przekazach rodzinnych i wzbogaca pamięć kolejnych pokoleń urodzonych daleko od wsi przodków – wyjaśnia kuratorka wystawy, pani Małgorzata Michalska.

Sokolniczanie stanowią niesamowicie zwarte środowisko – mimo upływu wielu już lat, od kiedy musieli opuścić rodzinną miejscowość, wciąż jest ona dla nich ważna i bliska. Na hasło Sokolniki jeszcze dziś otwierają się serca i drzwi domów, co niewątpliwie ułatwiło zorganizowanie wystawy i pozyskanie na nią fotografii, dokumentów i pamiątek rodzinnych. […] Zaskakuje duża, jak na owe czasy, liczba fotografii będących w posiadaniu sokolnickich rodzin. Być może wynika to z faktu, że Sokolniki były wsią podmiejską i związki z miastem dało się odczuć. Przyjeżdżali tutaj miejscy fotografowie, najczęściej w niedzielne popołudnia, kiedy to po sumie w miejscowym kościele rozwieszano na drzwiach domu ludowego różnorodne materiały z namalowanymi na nich krajobrazami, i na ich tle się fotografowano – kontynuuje Małgorzata Michalska. – Nieliczni mieszkańcy Sokolnik posiadali własne aparaty fotograficzne, a w ich rodzinach przechowano szczególnie dużo zdjęć. Niewielka liczba została także wykonana we lwowskich atelier: zdjęcia legitymacyjne, portrety, sylwetkowe.

Na wystawie prezentowane są również: mapa wsi z zaznaczonymi miejscami zamieszkania poszczególnych rodzin sokolnickich przed ekspatriacją w latach 1945–1946, wykonana przez urodzoną w Sokolnikach Zofię Woźniakiewicz, a także dokumenty rodzinne, pamiątki, obrazy religijne, stroje ludowe oraz przedmioty codziennego użytku przywiezione z Kresów Wschodnich.