Tempus fugit. O czasie i przemijaniu

Międzynarodowe Centrum Kultury

Tempus fugit. O czasie i przemijaniu

2 marca – 8 maja 2016 roku

Galeria Międzynarodowego Centrum Kultury

Rynek Główny 25, Kraków

Wystawa opowiada o przemijaniu, opisując zarówno jego negatywne, jak i pozytywne aspekty: śmierć, zniszczenie i zapomnienie z jednej oraz pamięć, trwanie i sławę z drugiej strony. Upływ czasu ukazany jest także poprzez przedstawienie procesu dorastania czy dostosowywania się człowieka do panującej mody i trendów.

Wśród ponad stu grafik, pochodzących z XVI–XIX wieku, znajdują się ryciny Jana Chrzciciela Piranesiego, Idziego Sadelera, Henryka Hondiusa i Jana Benedykta Castiglione. Kontrapunktem dla historycznych przedstawień są wybrane prace polskich dwudziestowiecznych konceptualistów: Romana Opałki, Stanisława Dróżdża i Zygmunta Rytki.

Wystawa w Galerii MCK jest już dziesiątą prezentacją niezwykle cennych zbiorów Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie.

Nieuchronny upływ czasu, przemijanie i popadanie w zapomnienie to tematy obecne w sztuce od stuleci. Prezentowane na wystawie obrazy pokazują kulturowe źródła współczesnego doświadczenia czasu i przemijania – zapowiada kuratorka wystawy, pani dr Anna Olszewska, i dodaje: – Odwołując się do epoki Kartezjusza i Woltera, koncentrujemy się na egzystencjalnym wymiarze przemijania. Jego ślady odnajdujemy w martwych naturach, alegorycznych przedstawieniach cnót i przywar, w obrazach ruin, seriach portretowych.

***

Wystawa skoncentrowana została wokół trzech głównych pojęć: vanitas, trwania i „nietrwania”.

Pierwsza część wystawy przedstawia wyobrażenia przemijającego czasu typowe dla XVI i XVII wieku. Znaleźć tu można zestawienie młodzieńczego piękna z personifikacją śmierci czy martwe natury przypominające o marności doczesnego świata. Ważny wątek stanowią relacje pomiędzy ulotną naturą czasu a dokumentacyjną rolą sztuki i nauki. Ukazywano je, zestawiając alegoryczne wyobrażenia malarstwa, muzyki i sztuk wyzwolonych z atrybutami przemijania.

W pracach dawnych mistrzów widać czaszki, klepsydry, zegary, ścięte kwiaty ukazane w sąsiedztwie instrumentów muzycznych, map i ksiąg, modeli nieba czy lunet służących do jego obserwacji.

W następnych częściach ekspozycji znaleźć można przykłady pojmowania czasu i przemijania właściwe dla epoki oświecenia, w której ukształtował się nowy model historii. Oświeceniowa idea postępu – wizja dziejów kształtowanych przez rozumne działanie człowieka – zupełnie nie przystaje do motywów vanitas, tak popularnych w sztuce XVII wieku. Według nowej koncepcji przeszłość wciąż wzbogaca się o kolejne świadectwa, żmudnie wydobywane przez historyków na światło dzienne. Wśród nich są również takie, które o przeszłości mówią tylko przez swoją formę: ruiny, fragmenty rzeźb, obrazy dawnych mistrzów. Dzięki nim historię zaczyna się oglądać.

W części nazwanej Nietrwałe prezentowane są grafiki komentujące zachowania związane z upływem czasu – portrety i serie obrazów wpisujące cykl ludzkiego życia w porządek społeczny. W obrazach tych ujawnia się podwójne działanie czasu, który niszczy i buduje jednocześnie.

***

Zapraszamy: wtorek-niedziela, godz. 10.00-18.00. Ceny biletów: 10 zł (normalny) / 6 zł (ulgowy), rodzinny 14 zł.

Wystawie towarzyszy dwujęzyczny katalog. Współorganizator wystawy: Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie.