W głębi obrazu

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

W głębi obrazu

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

plac Powstańców Warszawy 5

23 marca – 6 czerwca 2021 roku

Kurator: dr hab. Piotr Oszczanowski

Co swym kształtem przypomina pompon zdobiący strój Janusza Radziwiłła na obrazie Dawida Bailly’ego i jakie skojarzenia nasuwa noszony przez księcia bucik? Które z dzieł z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu można odczytywać w kontekście dzisiejszych odkryć na temat inteligencji roślin? Współcześni artyści zapraszają widzów w podróż w głąb obrazów dawnych mistrzów, odkrywając nieoczekiwane skojarzenia i zapraszając do spojrzenia na znane dzieła z innej perspektywy. Gdy tylko muzea zostaną otwarte dla publiczności, prace inspirowane wybranymi obrazami z kolekcji będzie można oglądać na wystawach stałych.

Pomysłodawcy projektu – pan Łukasz Huculak (Wydział Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu) i pani Jadwiga Sawicka (Instytut Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego) stworzyli prace inspirowane wybranymi obrazami z kolekcji Muzeum. Sparafrazowali mniej lub bardziej niepozorne fragmenty ich kompozycji i elementy drugiego planu, nadając muzealnym obiektom nowe znaczenia w kontekście przeżywanych aktualnie ogólnoświatowych kryzysów. Dyskretnie włączają się ze swoimi „aktualizacjami” w muzealną narrację, dialogując zarazem z problemami współczesności.

Muzeum i jego zbiory mogą być metaforycznym schronieniem, w którym przy uważnym spojrzeniu znajdziemy odbicie swoich teraźniejszych stanów emocjonalnych – tłumaczą artyści. – W głębi obrazów z przeszłości szukamy fragmentów, które w naszym odczuciu nawiązują do tego, co przeżywamy teraz. Wiele z tych dzieł jest wyjątkowych nie tylko z uwagi na wykonawczą maestrię, ale również dlatego, że dotyczyły naszych poprzedników – mieszkańców Wrocławia. Towarzyszyły im, odzwierciedlały problemy, z jakimi się mierzyli, wyrażały stan ducha epoki, której burzliwość nie wydaje się dziś już tak egzotyczna. Naszym zdaniem sztuka może pomagać w znoszeniu kolejnych lockdownów: odbiór jej to jak odczytywanie zaszyfrowanej wiadomości. Wysiłek włożony w odcyfrowanie dzieł sztuki może przynieść nie tylko poznawczą satysfakcję, ale również estetyczne ukojenie.

Wystawie towarzyszyć będą filmy, w których artyści wraz z kuratorem wystawy postarają się przybliżyć nieoczywiste wątki i narracje ukryte w muzealnych eksponatach.

Nie wiem, dlaczego, ale mam takie dziwne skojarzenie, że ten projekt jest czymś na kształt 20 000 mil podwodnej żeglugi Juliusza Verne’a – mówi pan Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr i kurator wystawy – Jest to rodzaj obrazowo-werbalnej „powieści przygodowej czy fantastycznonaukowej”, którą wspólnie tworzą – malują i werbalizują – artysta i historyk sztuki. Wraz z Łukaszem Huculakiem i Jadwigą Sawicką wkraczamy w świat nieznany, odkrywamy coś do tej pory niedostrzeganego, niezauważonego, pomijanego… To wyprawa doprawdy „w głębię obrazu”, to tworzenie de facto dzieł sztuki na nowo, odczytywanie bez porównania subtelniejsze, bardziej wrażliwe, znacznie bardziej delikatne.

Czyż nie tego nam trzeba właśnie teraz, kiedy świat okazuje się tak brutalny, tak bezwzględny i okrutny? Czy to zwrócenie się ku temu, co przecież mieliśmy „od zawsze” (tj. od momentu, kiedy powstały te obrazy), ale tego nie dostrzegaliśmy – nie jest pewną nauką? Może cały czas coś tracimy, czegoś się pozbawiamy, coś mijamy… A potem jest już za późno! Nie ma już tych ludzi, nie ma tych drzew, tych uśmiechów przy kawiarnianym stole, tych widoków ponad naszymi głowami, tych spacerów przez nieznane nam miasto… tych tysięcy istot i przedmiotów, okoliczności oraz wydarzeń, które utraciliśmy w bezrozumnym pędzie przed siebie, żeby szybciej, żeby więcej… A może by tak wolniej, dokładniej, pełniej, piękniej?! Czego uczy pandemia? Pokory.

Dzieła z kolekcji MNWr, które zainspirowały artystów:

Johann Gleggler, Alegoria zmysłu smaku, Alegoria zmysłu powonienia

Portret Marii Burgundzkiej

Jan van Kessel starszy, Kazanie świętego Antoniego do zwierząt

Abraham Bloemaert, Historia Apolla i Dafne

Dawid Bailly, Portret księcia Janusza Radziwiłła

Tobiasz Fendt, Wizja Ezechiela

Łukasz Huculak (ur. 1977) – stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, a także rządu Bawarii oraz organizacji pozarządowych. Laureat Festiwalu Malarstwa w Szczecinie i Festiwalu Malarstwa Bielska Jesień. Członek wrocławskiej Akademii Młodych Uczonych i Artystów. Profesor sztuk pięknych związany z wrocławską ASP im. E. Gepperta, gdzie prowadzi pracownię malarstwa i kieruje studiami doktoranckimi.

Bywa kuratorem, publikuje teksty o sztuce. Pod jego redakcją ukazało się kilka publikacji zbiorowych i katalogów wystaw. W praktyce malarskiej zainteresowany ikonografią wanitatywną, ułomnością i fragmentarycznością procesów postrzegania, estetyką detalu i destruktu.

Autor wystaw dotyczących cielesności i śmiertelności (Late Symptoms of Death), środowiska naturalnego i świata pozazmysłowego (Heliotropie, Sopra Minerva, Science/Fiction, Aurora), procesów o czarownictwo (Nietota, Inkantacje) i wątków modernistycznych (Detale/Przestrzenie).

Jadwiga Sawicka (ur. 1959) – doktor habilitowana, prof. UR, pracuje w Instytucie Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego, prowadząc pracownię dyplomującą. Tworzy obrazy, fotografie, obiekty, instalacje tekstowe, również w przestrzeni publicznej.

Interesuje ją to, w jaki sposób język formatuje nasze myślenie, relacja między tekstem i obrazem, związki między sztuką i literaturą. Wystawy indywidualne m.in. w Galerii Foksal w Warszawie, Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Bunkrze Sztuki w Krakowie, Atlasie Sztuki w Łodzi, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie. Brała udział w licznych wystawach problemowych w kraju i prezentacjach polskiej sztuki za granicą.

Kuratorka interdyscyplinarnych wystaw, m.in. Sen jest drugim życiem, Róża jest różą (BWA Tarnów), Nowe ilustracje (Galeria Arsenał w Białymstoku), Życie. Instrukcja (Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie) oraz Krzyczałem, a kiedy krzyczałem, pękały rzeczy cenne (Gdańska Galeria Güntera Grassa). Jest laureatką nagrody im. Jana Cybisa i Nagrody im. Katarzyny Kobro.