„Ja tylko wykonywałem rozkazy” — o odpowiedzialności za zbrodnie z czasu II wojny światowej

Muzeum Krakowa

„Ja tylko wykonywałem rozkazy”
– o odpowiedzialności za zbrodnie z czasu II wojny światowej

25 maja 2023 roku, godz. 18.00

Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ul. Lipowa 4, Sala Kinowa

Ukaranie sprawców zbrodni wojennych było jednym z celów aliantów. W deklaracji moskiewskiej z 1943 r. potępiono popełniane przez Niemców zbrodnie oraz zapowiedziano ich bezwzględne ściganie i karanie. Od początku starano się pociągnąć do odpowiedzialności nie tylko bezpośrednich sprawców, lecz także ich przełożonych. W tużpowojennej Polsce zasadnicze znacznie dla osądzenia zbrodniarzy miało powołanie Najwyższego Trybunału Narodowego. Sądzono przed nim osoby ekstradowane z niemieckich stref okupacyjnych. Przed NTN odbywały się m.in. procesy Amona Götha, Józefa Bühlera oraz załogi KL Auschwitz-Birkenau. Najwięcej z nich odbyło się w Krakowie.

Jaki los spotkał zbrodniarzy? W jaki sposób uzasadniali swoje czyny? Jaka była podstawa prawna do ich osądzania? Czy procesy przybliżyły szerszemu społeczeństwu los Żydów w podczas okupacji? Co zmieniło się w kwestii osądzania winnych zbrodni z czasów II wojny światowej?

W dyskusji wezmą udział:

pani dr Joanna Lubecka – historyk, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie oraz Akademii Ignatianum. Autorka książki Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem oraz licznych artykułów na temat powojennych rozliczeń zbrodni niemieckich.

pan dr Piotr Setkiewicz – kierownik Centrum Badań Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Autor publikacji Nie poczuwam się do żadnej winy… Zeznania esesmanów z załogi KL Auschwitz w procesie przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Krakowie (24 listopada – 16 grudnia 1947).

pan Ryszard Kotarba – badacz dziejów obozu KL Plaszow, wieloletni pracownik IPN, autor licznych publikacji poświęconych zagładzie społeczności żydowskiej w Krakowie, w tym ostatnio wydanej Żydzi Krakowa w dobie zagłady (ZAL/KL Plaszow).

Prowadzenie: pan Jan Grabowski, pani Katarzyna Kocik. Wstęp wolny.

Transmisja online: profil Fabryki Emalia Oskara Schindlera na Facebooku

O skrzyniach krakowskich

25 maja, godz. 18.00

Rydlówka, ul. Włodzimierza Tetmajera 28

Majowy wykład z cyklu „Herbatka u Rydlów” w ramach Roku Włodzimierza Tetmajera poświęcony będzie pięknemu i ważnemu przedmiotowi, który był obecny w niemal każdej bronowickiej chałupie. Mowa o skrzyni krakowskiej, w której panna młoda otrzymywała od rodziców posag na nową drogę życia. O tym, gdzie wytwarzano skrzynie krakowskie, o dekoracjach i sposobach malowania skrzyń, oraz o tym, jakie miały znaczenie w obrzędach weselnych, opowie absolwentka Akademii Sztuk Pięknych i badaczka skrzyń krakowskich – pani Weronika Gwadera.

Wstęp wolny. Rezerwacja: Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60.

Transmisja online: profil Muzeum Krakowa na Facebooku

Warsztaty malowania skrzyń

26 maja, godz. 17.00

Muzeum Krakowa zaprasza na warsztaty w Rydlówce.

Młodopolscy artyści chętnie wskrzeszali ducha narodowego, który zaklęty był w lokalnej twórczości. Krakowskie skrzynie posagowe są nie tylko pięknie dekorowane, lecz z czasem stały się symbolem małopolskiej kultury. Być może dlatego Włodzimierz Tetmajer i Lucjan Rydel podarowali Marii Konopnickiej autorską skrzynię z dekoracją inspirowaną miejscowymi wyrobami. Podczas warsztatów będą Państwo mogli stworzyć własnoręcznie dekorowaną skrzynię i dowiedzieć się, czym charakteryzowały się krakowskie dekoracje, kto i jak je malował, jakie znaczenie miały dawne skrzynie posagowe i co się później z nimi stało.

Prowadzenie: pani Weronika Gwadera.

Wstęp wolny. Rezerwacja: Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60.

Transmisja online: profil Muzeum Krakowa na Facebooku

FASHION WEEKEND Etno Show Ukraine

27–28 maja

pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35

Muzeum Krakowa zaprasza do pałacu, gdzie odbędzie się projekt artystyczno-kulturalny „FASHION WEEKEND Etno Show Ukraine” – Pokaz kolekcji etnicznych współczesnych projektantów ukraińskich z Połtawy, Kijowa, Charkowa, Winnicy, Kropiwnickiego, Lwowa.

Przez dwa dni będzie można oglądać tradycyjne stroje ukraińskie i etniczne kolekcje współczesnych projektantów. Wydarzenie promuje twórców i rzemieślników, jest to okazja, by wylicytować piękne ubrania i przedmioty, a równocześnie wesprzeć Ukrainę. Podczas weekendu kupimy też biżuterię.

Wstęp: od 65 zł.

Organizatorzy projektu: Organizacja publiczna Art Center „Antre” (Lwów), Fundacja Widowisk Masowych (Kraków), Szkoła Artystycznego Projektowania Ubioru w Krakowie, Muzeum Krakowa.

Szopkowy maj, czyli spotkanie z konserwatorem szopek

27 maja, godz. 10.00

Thesaurus Cracoviensis, ul. Księcia Józefa 337

Muzeum Krakowa zaprasza na warsztaty dla dorosłych z cyklu „Klinika dla rzeczy”.

Szopka krakowska to nie tylko zbiór odpowiednio skomponowanych elementów architektury, lecz także figurki. Są nieodłącznym elementem zamykającym kompozycję szopki. Dawniej część powtarzalnych elementów często wykonywana była z gipsu. Obecnie znajdują tu zastosowanie coraz nowsze materiały, jak na przykład tworzywa sztuczne. W związku z tym na zbliżających się warsztatach szopkowych poruszony zostanie temat wykonywania form odlewniczych z silikonu oraz odlewania elementów z żywicy.

Zajęcia odbędą się w Pracowniach Konserwacji.

Wstęp: 25 zł. Rezerwacja: Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60.

Wiklinowe wyplatanki

27 maja, godz. 11.00

Muzeum Krakowa zaprasza na warsztaty w Rydlówce.

Plecionkarstwo to rzemiosło znane ludziom od setek lat. Koszyki i różnego rodzaju pojemniki wyplecione z naturalnego materiału służyły w domowych gospodarstwach. Kiedyś niezbędne były w czasie zbiorów do przechowywania zapasów i transportowania. Dziś także cieszą nas naturalnym pięknem i funkcjonalnością. Nosimy w nich zakupy, sadzimy kwiaty, trzymamy w nich włóczkę na ręcznie robione skarpetki. Na zajęciach nauczymy się podstaw wyplatania koszy z wikliny i spróbujemy zrobić koszyczki. Co włożycie do środka, będzie już zależało od Was.

Wstęp: 15 zł. Rezerwacja: Centrum Obsługi Zwiedzających, tel. 12 426 50 60.

Transmisja online: profil Muzeum Krakowa na Facebooku

Wokół placu Inwalidów – od modernistycznych kamienic do dzielnicy niemieckiej

27 maja, godz. 15.00

Zbiórka: Ulica Pomorska, ul. Pomorska 2

W latach 20. i 30. XX w. na terenie dzisiejszej Krowodrzy budownictwo mieszkaniowe weszło w okres prosperity. Rodzimi architekci nie ulegali wpływom artystów zachodnich, zachowując w projektach charakterystyczne elementy tradycyjnego stylu przejawiającego się w pięknie sztuki dekoracyjnej. Wygląd tutejszych kamienic nawiązuje do architektury modernizmu, stanowiąc przy tym rozwinięcie myśli architektonicznej szkoły krakowskiej łączącej atrakcyjną wizualnie stylizację z funkcjonalnością. W okresie II wojny światowej utworzenie niemieckiej dzielnicy mieszkaniowej na terenie Krowodrzy ogłoszono w czerwcu 1940 r. Jej centralna ulicą miała być Reichstrasβe (przed wojną ul. Józefa Wybickiego, dziś ul. Królewska). Od 1944 r. w najbliższej okolicy zaczęto budować schrony przeciwlotnicze, które miały być ratunkiem dla Niemców zaskoczonych na ulicy w czasie nalotu. Rozpoczęto również budowę wzorcowego osiedla domków wielorodzinnych wzdłuż Reichstrasβe.

Prowadzenie: pan Mariusz Bembenek. Wstęp: 15 zł.