Mikołaj Dylecki

Narodowe Forum Muzyki

Z radością informujemy, że 13 września 2024 roku premierę miał album Narodowego Forum Muzyki nagrany przez Wrocław Baroque Ensemble pod batutą maestra Andrzeja Kosendiaka – monograficzna płyta poświęcona twórczości Mikołaja Dyleckiego. Jest to kolejne wydawnictwo ukazujące się w ramach przygotowywanego przez Narodowe Forum Muzyki i CD Accord od 2012 roku cyklu prezentującego twórczość mistrzów polskiego renesansu i baroku pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka. Album zarejestrowano w doskonałej akustycznie Sali Głównej Narodowego Forum Muzyki.

Program zawarty na niniejszym albumie był prezentowany w ramach tegorocznej, 59. edycji Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans podczas koncertów we Wrocławiu, Krotoszynie i Oleśnicy.

***

Praca nad przygotowaniem tej płyty rozpoczęła się w 2019 roku, kiedy po raz pierwszy zetknąłem się z muzyką Mikołaja Dyleckiego – fragmenty jego Liturgii Rekwialnej wykonywaliśmy z Wrocław Baroque Ensemble w Kijowie. Wywarły na mnie wówczas duże wrażenie, co wraz z późniejszą pracą nad dziełami tego twórcy i kolejnymi koncertami umacniało we mnie poczucie, że mam do czynienia z wyjątkowym repertuarem. W twórczości Dyleckiego dochodzi bowiem do fascynującego spotkania Wschodu z Zachodem – język, liturgia i melodyka Kościoła wschodniego współgrają z zachodnimi technikami kompozytorskimi i stylami muzycznymi. Widoczne są wyraźne inspiracje polichóralnym stylem weneckim i stile concertato, często odcinki tutti przeplatają się z fragmentami figuracyjnymi w obsadzie solowej. Można dostrzec także elementy retoryki muzycznej.

Oba prezentowane na płycie utwory liturgiczne są przeznaczone na dwa czterogłosowe zespoły wokalne. W moim przekonaniu sposób ich wykonania powinien być zbliżony do tego, jak wykonujemy religijną muzykę polichóralną tego okresu, tworzoną dla Kościoła katolickiego w obrządku łacińsko-zachodnim. Mam nieodparte wrażenie, że gdyby uzupełnić obecną w tych dziełach fakturę a cappella o instrumenty typowe dla muzyki europejskiej pierwszej połowy XVII wieku (np. kornety i puzony), czyli instrumentarium używane m.in. przez kompozytorów połowy XVII wieku, okazałoby się, jak bardzo bliska jest muzyka Dyleckiego temu, co działo się wówczas w Europie Zachodniej. Wydawałoby się, że jest to oczywiste, ponieważ Dylecki miał kontakt z polskimi twórcami – studiował u jezuitów w Wilnie, był zaznajomiony m.in. z dziełami Marcina Mielczewskiego, Jacka Różyckiego, ale przecież nie musiało to skutkować przeniesieniem technik kompozytorskich na grunt muzyki prawosławnej, a jednak to nastąpiło.

Projekt ten był dla mnie okazją do zetknięcia się z muzyką, która powstała na terenie Rzeczypospolitej, a jednocześnie leży u źródeł ukraińskiej muzyki wielogłosowej. Dużym odkryciem był fakt, że jedną z dróg, którymi wielogłosowość zawitała na grunt muzyki cerkiewnej, była właśnie twórczość Dyleckiego – jego relacje z twórcami polskimi, czy też znajomość stylu włoskiego. Co ciekawe, proces ten był jednym z powodów tego, że muzyka cerkiewna nie wróciła już do pełnej monodyczności, takiej jak w XIV czy XV wieku. Mamy więc dowody na to, że ówczesna Rzeczpospolita Obojga Narodów była przestrzenią nieskrępowanej wymiany idei artystycznych i ich wzajemnego przenikania się, że na jej terenie tworzyły się podwaliny integracji europejskiej w obszarze kultury.

Andrzej Kosendiak

dyrektor artystyczny Wrocław Baroque Ensemble