„Geneza Konstytucji”

Artur Ławniczak

Zachęcamy do lektury najnowszego dzieła pana dra hab. Artura Ławniczaka, prawnika konstytucjonalisty, członka Organizacji Monarchistów Polskich. Geneza Konstytucji (E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UWr, Wrocław 2015) dostępna jest w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego.

Pojawienie się konstytucji rozumianej jako najważniejszy akt prawny w państwie zostało spowodowane rosnącym znaczeniem prawa, przybierającego coraz częściej spisaną postać. Proces ten szedł w parze z rozwojem państwowości, separującej się na Zachodzie coraz bardziej od sakralności. Zjawisko to stworzyło zapotrzebowanie na odpowiedniki kanonicznych tekstów, wskazujących kapłanom i wiernym właściwe sposoby postępowania. Chrześcijanie odnajdywali je w Biblii, zawierającej obowiązujący dzięki Przymierzu Dekalog. Idea negocjowania fundamentalnych aktów jurydycznych jest żywa w Średniowieczu, które pozostawiło po sobie tak istotne dokumenty jak Assyzy Królestwa Jerozolimskiego czy Wielka Karta Swobód. Pokazują one, że konstytucjonalizm pączkował w monarchiach, jednakże jego nowożytna ekspansja jest związana przede wszystkim z republikanizmem, głoszącym potrzebę przemiany organizującego państwowość paradygmatu. Na jego współczesny kształt duży wpływ wywarł kalwinizm akcentujący konieczność istnienia opartej na bibliokracji wspólnoty, zarządzanej przez wyznaczaną w drodze umowy władzę. Model ten w Ameryce uległ przekształceniu wskutek konieczności zdystansowania się od różnic między religijnymi denominacjami współtworzącymi USA. Ojcowie Założyciele Stanów Zjednoczonych zastąpili zapatrzoną w Pismo Święte teokratyczność inspirowaną przez Locke’a, Monteskiusza i Rousseau republikańską nomokracją, opartą na prawnonormatywnym fundamencie w postaci Konstytucji. Instytucjonalizowała ona postępowe przekonanie o konieczności odtwarzania założycielskiej Umowy Społecznej, kreującej w Nowym Świecie państwo obdarzone wynegocjowanym przez obywateli Najwyższym Prawem. Miało ono spełniać zapotrzebowanie społeczne na zlaicyzowane Ius Supremum, traktowane jako jedno z większych osiągnięć rodzaju ludzkiego, jakie udało się osiągnąć dzięki wielowiekowemu procesowi coraz bardziej świadomej konstytucjonalizacji.

Geneza Konstytucji