Alberto BUELA Lamas

Jacek Bartyzel

Argentyński filozof polityki, antropolog kultury i publicysta. Urodził się w 1946 roku w Buenos Aires. Studiował pod kierunkiem tomisty Alberta Caturellego, a w 1982 roku obronił pracę doktorską Podstawa metafizyczna etyki Arystotelesa na Sorbonie. Po powrocie z Francji otrzymał katedrę antropologii i filozofii antycznej w Buenos Aires. Przetłumaczył i skomentował Kategorie Arystotelesa oraz napisał: Byt i transcendentalia (1972), Hegel: prawo, moralność i państwo (1985), Teoria antropologii (1993).

Myśl polityczna Bueli zakorzeniona jest w rodzimej tradycji narodowego syndykalizmu i synarchizmu (Synarchia i narodowość, 1984; Poczucie Ameryki, 1990; Szkice iberoamerykańskie, 1994; Hispanoameryka przeciwko Zachodowi, 1996). Z tej pozycji Buela odrzuca pojęcie „Ameryki Łacińskiej”, jako i nieadekwatne (bo łaciński, w sensie cywilizacyjno-językowym, jest także frankofoński Quebec), i zaciemniające duchowy związek z kulturami iberyjskimi: hiszpańską i portugalską. Wróg „partiokracji” i antyglobalista, klasycznej prawicy i kosmopolitycznej lewicy przeciwstawia ideę zarazem narodową i ludową.

Szczególnie doniosły jest wkład Bueli w refleksję metapolityczną (Szkice o metapolityce, 1999; Metapolityka i filozofia, 2003). W jej pojmowaniu wychodzi od etymologicznego znaczenia metá ta politiká jako dyscypliny, która – przez analogię do metá ta physicá – następuje „po polityce”, i która ją przekracza w tym znaczeniu, że dochodzi do swojej ostatecznej racji bytu (última razón de ser) w kategoriach warunkujących akcję polityczną, takich jak wielkie idee, kultura narodowa czy mity zmieniające historię. Metapolityka stosuje metodę fenomenologiczno-hermeneutyczną, posługując się transcendentalną époche, tj. „wzięciem w nawias” mniemań potocznych oraz presupozycji ideologicznych, aby dokonać opisu ejdetycznego, czyli wglądu w cechy istotne przedmiotu swoich dociekań, jako rzeczy „samych w sobie”; w dalszej kolejności dokonuje także interpretacji języka politycznego. Bierze pod uwagę wiele aspektów determinujących akcję polityczną, jak psychologię mas, perswazję i dyskurs polityczny, desygnację wroga, (dziedziczoną bądź intuicyjną) praktyczną wiedzę polityczną, rozpoznawaną w działaniu wielkich mężów stanu, a wreszcie te, które wyznaczają kształt polityki współczesnej, jak homogenizacja kulturalna, uniformizacja myślenia, „polityczna poprawność”, „monoteistyczny” kult wolnego handlu, consensus jako metoda uprawiania polityki. Metapolityka nie może być jednak nauką czysto deskryptywną, lecz jest zobowiązana do aktu sądzenia: jej racją bytu i powołaniem jest osąd wartości, niekonformistyczna (tj. idąca pod prąd dyskursu medialnego, dyktowanego przez establishment) krytyka kulturalna. Wreszcie, jej trzecim i najwyższym zadaniem jest teologia polityczna.

[Metapolityka] to dyscyplina, której przedmiot jest dwojaki. Jest ona filozoficzna (bo zajmuje się niepolitycznymi fundamentami polityki) i polityczna (bo zajmuje się polityczno-społeczną projekcją zasad fundamentalnych).