Straż Honorowa Bożego Serca

x. Rafał Trytek

W zeszłym roku niepostrzeżenie (przynajmniej dla mnie) minęła 150. rocznica instalacji Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa w Polsce. Przełożona krakowskiego klasztoru sióstr wizytek Matka Ludwika Tomaszewska sprowadziła wtedy Straż z klasztoru w Bourg-en-Bresse we Francji. Z tego powodu nazywana była Matką tego dzieła w Polsce, a x. Albin Dunajewski (późniejszy kardynał i biskup krakowski) z racji bycia w tym czasie kapelanem klasztoru wizytek – jego Ojcem.

Inicjatorką Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa była siostra Maria od Najświętszego Serca – Konstancja Bernaud. Jeszcze jako osoba świecka uznała, że nabożeństwo do Najświętszego Serca przez swą powszechność może się stać fundamentem duchowości przeznaczonej dla wszystkich katolików w myśl słów św. Franciszka Salezego:

Każdy według swojego stanu i zawodu mógłby żyć tym nabożeństwem w duchu pokuty, wynagrodzenia, dla większej chwały Bożej, wykonując po prostu obowiązki swojego stanu.

W macierzystym klasztorze Straży w Bourg-en-Bresse od 1825 roku istniało tradycyjne Bractwo Najświętszego Serca Jezusowego. Na początku roku 1863 siostry z tego klasztoru dokonały aktu intronizacji Jezusa Chrystusa Króla. W głównej sali na tronie postawiono posąg Chrystusa Króla, a siostry podchodziły do niego kolejno, aby wziąć „bilet” z zaleceniem, jak w praktyce przyczyniać się do królowania Pana Jezusa.

Po kilku tygodniach s. Maria miała wizję przedstawiającą Najświętsze Serce Pana Jezusa, a wkoło Niego godziny zegara wraz z napisem u góry: Chwała, miłość, zadośćuczynienie!, u dołu zaś: Straż Honorowa Najświętszego Serca. Za pozwoleniem przeoryszy zakonnice zapisały wokół „tarczy zegara” swoje imiona, tam gdzie na rysunku Tarczy Serca Jezusowego św. Małgorzaty Marii Alacoque były serca. Każda z nich miała przez wybraną godzinę, nie przerywając zwyczajnych zajęć, adorować w duchu Boskie Serce. Wszystkie siostry zawarły to przymierze 13 marca 1863 r. Po początkowym odrzuceniu i atakowaniu Straży jako „nowości” inicjatywa zaczęła się dynamicznie rozwijać wśród kleru, zakonnic i świeckich.

W Wielki Piątek tego samego roku s. Maria napisała krótką modlitwę Ofiarowanie Godziny Straży – na rozpoczęcie wybranej godziny, podczas której zakonnice ofiarowywały prace oraz wszystkie poruszenia serca dla pocieszenia Pana Jezusa. Celem nabożeństwa miało być oddanie szczególnej czci Ranie zadanej Sercu Bożemu. Pierwszą „Strażą Honorową” wedle s. Marii byli Matka Boża, św. Maria Magdalena i św. Jan Apostoł stojący pod krzyżem. Stąd patronami Straży zostali Matka Boża Bolesna, św. Jan i św. Maria Magdalena.

9 marca 1864 r. biskup Piotr Henryk Gérault de Langalerie erygował kanonicznie w kaplicy w Bourg-en-Bresse Bractwo Straży Honorowej. Nieco później papież Pius IX zatwierdził Straż i nadał jej te same odpusty, które miało Bractwo Serca Bożego w Rzymie.

W 1878 r. Ojciec Święty Leon XIII podniósł Straż Honorową do godności arcybractwa z prawem agregowania innych bractw. Stąd też początkowe podporządkowanie Straży Honorowej przy wizytkach w Krakowie arcybractwu w Bourg-en-Bresse. Później nastąpiła agregacja do arcybractwa w Wiedniu, a po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości dzięki intensywnym zabiegom nuncjusza apostolskiego w Polsce kard. Achillesa Rattiego Straż Honorowa w Krakowie sama stała się (19 stycznia 1919 r.) arcybractwem agregującym Straże w całej Polsce. Arcybractwo wydawało od 1921 r. czasopismo „Wiadomości o Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa”. Wśród członków Straży Honorowej byli m.in. papieże Pius IX, Leon XIII, św. Pius X, Benedykt XV i Pius XI.

Nabożeństwo Straży (według wzoru św. Małgorzaty Marii) polega na spędzaniu wybranej godziny w ciągu dnia na uwielbianiu i wynagrodzeniu Sercu Jezusowemu bez przerywania wykonywanych zajęć. Świętem patronalnym Straży jest święto Najświętszego Serca Pana Jezusa. Również w Wielki Piątek w godzinie przebicia Serca Jezusowego na Krzyżu należy oddać mu hołd i uwielbienie.

W oktawie Wniebowstąpienia Pańskiego AD 2020