Można by na podstawie Rosenberga sformułować pojęcie rasy nordyckiej w ten sposób, że są to ci ludzie biali, którzy kochają wolność i honor. Wchodzimy zatem w dziedzinę zupełnej dowolności.
Można i należy mówić o rasach antropologicznych (fizycznych), przy czym zupełnie dotąd niezbadane jest, czy i jaka zachodzi łączność między typem rasowym a typem psychicznym. Można i należy mówić o wielkich grupach ("rasach") językowych - tu związek języka i psychiki jest niewątpliwie bliższy; język, jego pojęcie i obrazowanie mają wpływ na psychikę; natomiast związek języka i rasy fizycznej jest właściwie żaden, grupy językowe i antropologiczne zupełnie się nie pokrywają: ludzi używający niemieckiego języka należą do najrozmaitszych odmian rasy białej, nordycy mówią najrozmaitszymi językami. Można by postawić tezę, że tylko nordycy są przedstawicielami czystej rasy białej, a wszystkie inne typy wynikiem skrzyżowania z rasą czarną lub żółtą - ale i wówczas nie wynika z tego żadna wyższość psychiczna nordyków, których bardzo mało jest wśród najwybitniejszych ludzi świata (Tak, tak, panie Rosenberg: Hitler nie jest nordykiem).
Rasa psychiczna? Czy to nie jest po prostu cywilizacja? Kiedy Rosenberg pisze o walce dwóch ras w Grecji czy w Rzymie i jako symbol podaje południowo-wschodni kult byka i północną cześć dla konia, to ma sporo racji. Tylko, że nie są to dwie rasy, lecz dwie cywilizacje.
Kult byka jest oznaką prastarej cywilizacji sumero-akkadyjskiej, która od Indyj sięgała po Turkiestan, Europę i Egipt, na której gruzach wyrosła Asyria, Babilon, Egea, Hatti, Persja, Fenicja, Syria. Zasięgiem rówać się mogła cywilizacji chińskiej, a ustępowała tylko współczesnej europejskiej, trwałością przewyższała grecką, rzymską czy arabską. Jej śladem do dziś dnia są hiszpańskie corridy.
Z północy zaś szła cywilizacja koczowniczych ludów, które zwiemy aryjskimi, tych ludów, które oswoiły konia i wynalazły wóz wojenny, które ustaliły monogamię (czy nie bez związku jest życie na wozie podróżnym i ustalenie rodziny ściśle wyodrębnionej z jednym mężem i jedną żoną?).
Żadna z tych dwóch cywilizacyj nie zmieniła rasowego składu ludów na południu Europy - jest on jeszcze wielokrotnie starszy - gdyż zbyt nieliczni byli zdobywcy ze wschodu i zdobywcy z północy. Zmieniły one natomiast psychikę tych ludów.
Czy aryjscy koczownicy byli blondynami? Można wątpić - mogli być równie dobrze skośnoocy i żółtolicy, i następnie wsiąknąć w tubylczą nordycką, czy inną masę, narzucając jej swój język i obyczaje. Tutaj są tylko hipotezy.
Czy cywilizacja ma jakiś związek z typem antropologicznym? Ma, ale pośredni. Cywilizacja rozwija się zawsze na jakimś terytorium, ma gdzie swą kolebkę. Każde terytorium ma swój stały, prawie wcale nie zmieniający się skład rasowy, swoją stałą harmonię, stały stosunek elementów rasowych, który, raz ustalony, ma nieodpartą tendencję do wchłaniania nawet sporych fal obcych i powracania do dawnego układu elementów. Takie są prawa biologii ludzkich skupisk. Otóż to podłoże musi zazębiać się z cywilizacją, jaka wśród niego wyrasta, musi na nią wpływać. Cywilizacja i podłoże rasowe to jeszcze nie wszystko. Przychodzi jeszcze myśl polityczna i wówczas powstaje naród, najwyższy twór społeczny.
Rosenbergowi naród nie wystarcza, bo Rosenberg chce dla imperializmu niemieckiego szerszej podstawy. Dlatego tworzy mit rasy psychicznej, której nie ma, aby móc podporządkować niemieckiemu narodowi także Skandynawów i Słowian północnych, aby przypisać mu Zaratustrę, Berberów, królową Nikotris i Dantego. To właśnie sprawia, że ideologia niemieckiego nordyzmu jest mętna i fałszywa, pseudonaukowa i antynacjonalistyczna.

Wojciech Wasiutyński