Druga szubienica z Jeleniej Góry

Wojciech Pastuszka

To jedyne miasto w Polsce, w którym udało się potwierdzić za pomocą wykopalisk istnienie dwóch miejsc straceń wyposażonych w murowane szubienice – powiedział Archeowieściom Paweł Duma z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Pozostałości po drugiej jeleniogórskiej szubienicy znaleźli w sobotę [29 marca 2014] członkowie Stowarzyszenia Ochrony i Badań Zabytków Prawa wspierani przez wolontariuszy. Pracami kierował Paweł Duma.

Badacze wiedzieli o jej istnieniu ze źródeł historycznych, ale nigdy dotąd jej nie szukali, gdyż wszystko wskazywało na to, że jej pozostałości zostały całkowicie zniszczone podczas budowy hotelu pod koniec XX w.

Nowe informacje przyniosła pozyskana niedawno mapa z początków XIX w., na której bardzo dokładnie zaznaczono miejsce położenia nowej szubienicy. Stanowisko w terenie zlokalizował Leszek Różański – opowiada Paweł Duma.

Przeprowadzone badania sondażowe potwierdziły jego podejrzenia. Pod warstwą humusu archeolodzy natrafili na liczne kamienie pokryte zaprawą, gruz o miąższości do 40 cm i fragment fundamentu cylindra szubienicy zbudowany z kamieni połączonych słabą zaprawą wapienną.

Wśród gruzu i kamieni leżały liczne zabytki ruchome oraz kilkadziesiąt kości zwierząt i ludzi bądź ich fragmentów. Niektóre były przepalone. Obecność szczątków zwierząt wynika najpewniej z tego, że przy szubienicy funkcjonowała rakarnia.

Wśród odnalezionych zabytków znajdowała się ceramika z przełomu XVIII/XIX w., cybuch fajki z holenderskiej Goudy, kościana rękojeść małego nożyka i uszkodzony toporek ciesielski, który zalegał przy fundamencie szubienicy pod warstwą gruzu rozbiórkowego. Być może był używany podczas prac w 1836 r. – relacjonuje Paweł Duma.

Pierwszą jeleniogórską szubienicę archeolodzy odsłonili dwa lata temu.

Obie budowle nie funkcjonowały w tym samym czasie. Według ustaleń dra Daniela Wojtuckiego tę pierwszą rozebrano w trakcie przystosowywania obecnej Góry Kościuszki do celów militarnych 7 listopada 1778 r. Nową szubienicę, odkrytą w sobotę, wybudowano już w kwietniu 1779 r. przy obecnej ul. Sudeckiej. Przetrwała do 1836 r., kiedy ją rozebrano.

Członkowie stowarzyszenia odkopali już pozostałości kilku dolnośląskich szubienic, które były niegdyś jedną z podstawowych budowli wielu miast i miejscowości. Więcej o dolnośląskich szubienicach w artykule Szubienice – zapomniane pamiątki feudalnej sprawiedliwości.