Jesteś tutaj: Ogłoszenia i aktualności » Aktualności » Rok 1920 na Górnym Śląsku
Rok 1920 na Górnym Śląsku
Muzeum w Gliwicach / Instytut Pamięci Narodowej – Oddział Katowice
Rok 1920 rozpoczął się istotnymi dla Górnego Śląska wydarzeniami. 10 stycznia został ratyfikowany i wszedł w życie traktat wersalski. Jego artykuł 88 stanowił o przeprowadzeniu plebiscytu, w którym mieszkańcy mieli wypowiedzieć się, czy chcą przyłączenia regionu do Polski, czy pozostania w Niemczech. Ruszyły przygotowania… Toczące się wówczas procesy często miały dramatyczny przebieg. To czas politycznego wrzenia, gospodarczego i ekonomicznego kryzysu, niepokojów społecznych i powszechnego terroru oraz bandytyzmu, których geneza sięga roku 1918, a nawet wcześniejszych lat. Absorbowały one zarówno polską, jak i niemiecką, ale też i światową opinię publiczną.
W setną rocznicę tamtych wydarzeń Muzeum w Gliwicach oraz Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach organizują konferencję naukową pod tytułem Rok 1920 na Górnym Śląsku. Ze względu na sytuację epidemiologiczną, w trosce o bezpieczeństwo prelegentów, jak i odbiorców, wystąpienia uczestników zostaną upublicznione w sieci internetowej w trzech blokach w dniach 9–11 grudnia o godz. 18.00. Konferencja dostępna będzie na kanale YouTube Muzeum w Gliwicach oraz stronie Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.
W 1920 roku niemiecka administracja państwowa oraz siły wojskowe zostały wycofane z wytyczonego w traktacie wersalskim obszaru plebiscytowego. Władzę zwierzchnią objęła rezydująca w Opolu Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska. Jej zbrojnym ramieniem był kontyngent wojskowy złożony z oddziałów francuskich, włoskich, a później także brytyjskich. Utworzone zostały polski i niemiecki komisariaty plebiscytowe, zaczęła działać machina propagandowa zabiegająca o głosy Górnoślązaków. Dodatkowo sytuację komplikowały czechosłowackie roszczenia wobec części Ziemi Raciborskiej (Ziemi Hulczyńskiej)…
Program konferencji
I. 9 grudnia 2020 r.
Otwarcie konferencji
Michał Miwa-Młot (OBEN IPN w Katowicach) – Prasa polska wobec wydarzeń na Górnym Śląsku w 1920 r.
Ryszard Mozgol (OBEN IPN w Katowicach) – „Jesteśmy tu tylko po to, aby utrzymać porządek…” Górnośląski sierpień 1920 r. w opiniach prasy francuskiej. Przyczynek do zagadnienia
dr Bernard Linek (Instytut Śląski w Opolu) – W oczekiwaniu na Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową. Niemcy wobec Górnego Śląska na przełomie 1919 i 1920 r.
dr Sebastian Rosenbaum (OBBH IPN w Katowicach) – Sytuacja na Górnym Śląsku w roku 1920 w świetle raportów instytucji niemieckich
Mirosław Węcki (OBBH IPN w Katowicach / Uniwersytet Śląski w Katowicach) – Ewangelicy na Górnym Śląsku w czasie plebiscytu i powstań
II. 10 grudnia 2020 r.
Zbigniew Gołasz (Muzeum w Gliwicach) – Wojska okupacyjne w Gliwicach 1920-1922. Wybrane aspekty
Aleksandra Korol-Chudy (OBEN IPN w Katowicach) – Obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja na Górnym Śląsku w 1920 r. jako manifestacja żywiołu polskiego
dr Krzysztof Gwóźdź (Muzeum w Tarnowskich Górach) – Narastanie konfliktu. Sytuacja w powiecie tarnogórskim przed sierpniem 1920 r.
Rafał Ludwikowski (Muzeum w Tarnowskich Górach) – Przebieg II powstania śląskiego w powiecie tarnogórskim
dr hab. Grzegorz Bębnik (IPN w Katowicach) – Mikołów w czasie II powstania śląskiego
III. 11 grudnia 2020 r.
dr Janusz Mikitin (Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach) – „Szczerze i lojalnie służyć Komisji Rządzącej i Plebiscytowej”. Policja Plebiscytowa Górnego Śląska APO
dr hab. Piotr Pałys (Instytut Śląski w Opolu) – Problem hulczyński po I wojnie światowej
dr Dawid Keller (Muzeum w Chorzowie) – Wydział Kolei i Poczt Polskiego Komisariatu Plebiscytowego – organizacja i funkcjonowanie
Andrzej Albiniak (Janów Lubelski) – Udział duchownych i studentów lubelskich w wydarzeniach górnośląskich w 1920 r.
Matthias Lempart – Ruhe vor dem Sturm? Ein Beitrag zu Biografien bekannter Freikorpsführer im Jahr 1920 und zur Vorgeschichte der Oberschlesienkämpfe 1921. / Cisza przed burzą? Przyczynek do biografii znanych dowódców freikorpsów w 1920 r. i prehistorii walk na Górnym Śląsku w 1921 r.
Zamknięcie konferencji
Na podstawie: Konferencja naukowa „Rok 1920 na Górnym Śląsku”
