Inicjatywa odrzucona. Udzielono poparcia xięciu

Neue Zürcher Zeitung

Inicjatywa dotycząca zniesienia xiążęcego prawa weta została odrzucona 1 lipca 2012 r. przeważającą liczbą głosów. Jej zwolennicy zebrani w komitecie pod nazwą „Żeby Twój głos się liczył”, kierując się wolą poszerzenia praw ludu, chcieli poprzez referendum znieść decydujący wpływ xięcia na proces ustawodawczy, obejmujący także możliwość zignorowania wyników referendów. Promujący zmiany komitet wprost stwierdził, że pomysł zawiązania inicjatywy narodził się, gdy xiążę-koregent Alojzy zapowiedział w minionym roku, że odmówi podpisania ustawy wprowadzającej prawo do przerywania ciąży, nawet jeśli prawo to zostałoby przyjęte drogą referendum.

W niedzielę przy wysokiej frekwencji (82,9%) odrzucono zmianę konstytucji. 76,1% głosów¹ wyrażających sprzeciw wobec inicjatywy było jednocześnie wyraźną zgodą na utrzymanie przywilejów JO xięcia Jana Adama II. Poparcie okazało się nawet większe niż podczas referendum konstytucyjnego w 2003 r., kiedy również próbowano ograniczyć uprawnienia Domu xiążęcego.

Główną przyczyną odrzucenia inicjatywy mogła być obawa, że zmiany nie ograniczą się do poszerzenia praw ludu, lecz długofalowo doprowadzą do przeobrażenia dzisiejszego modelu państwa w fikcyjną monarchię, taką w której xiążę spełnia jedynie funkcje reprezentacyjne. Tego rodzaju podejrzenia wyrażał xiążę Jan Adam II, często wypowiadając się przeciw ograniczaniu monarszego prawa weta. Ograniczenie prawa weta zostałoby wprowadzone, przestrzegali przeciwnicy inicjatywy, żeby następnie poprzez referenda w jeszcze większym stopniu ograniczyć uprawnienia głowy państwa. Plany komitetu uznał za niepożądane parlament, będący w większości przeciw inicjatywie, opowiadając się za dotychczasową równowagą pomiędzy xięciem i ludem. Inicjatywa stawia bowiem pod znakiem zapytania stabilność i istnienie xięstwa, gdyż podważa tożsamość państwa, które zostało ukształtowane jako jedyna w swoim rodzaju monarchiczno-demokratyczna forma państwa kierowanego przez Dom xiążęcy.

Obserwowane od lat dążenie do ograniczenia monarszych prerogatyw może odnieść sukces jedynie w drodze referendum. Komitet doświadczył zatem wielkiego rozczarowania, bo oczekiwał, że „demokratyczne prawo zasadnicze” spotka się z większą akceptacją poddanych.

Swoje zadowolenie z decyzji ludu wyraził JO xiążę Jan Adam II: Dom xiążęcy raduje się i wyraża wdzięczność za to, że przytłaczająca większość mieszkańców pragnie kontynuować dotychczasową, liczącą już 300 lat współpracę ludu i Domu xiążęcego. Na wyniki referendum xiążę i koregent czekali, bawiąc na przyjęciu zorganizowanym przez przeciwników inicjatywy. Po ogłoszeniu wyników, wśród okrzyków wznoszonych przez poddanych, koregent Alojzy ocenił je jako dobrą podstawę do podołania wielu wyzwaniom, przed którymi stoją mieszkańcy Lichtensteinu. Gdy podano do wiadomości wynik głosowania, również rząd wystosował odpowiednie oświadczenie. Głosowanie zostało w nim zinterpretowane jako jasne „tak” dla konstytucyjnego współdziałania księcia i ludu. Wynik jest zgodą na model monarchii mieszanej z elementami demokratycznymi i parlamentarnymi.

opracowanie: Łukasz Szymański i Adrian Nikiel

¹ Dokładnie 11 629 głosów.