Wrocław: Przy ul. Szewskiej odkryto pozostałości po XIV-wiecznej synagodze

Nauka w Polsce

Pozostałości po XIV-wiecznej synagodze, która według badaczy mogła być jedną z największych w tej części Europy, odkryto podczas prac archeologicznych w budynku Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego przy ul. Szewskiej 49.

Rzeczniczka Uniwersytetu Wrocławskiego Katarzyna Górowicz-Maćkiewicz przypomniała, że w 2021 r. rozpoczął się remont gmachu przy ul. Szewskiej 49, gdzie mieści się Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Wcześniej, od XV do XVII w., był tam pałac Piastów legnicko-brzeskich.

Podczas prac archeologicznych odsłonięto połacie XIV-wiecznych ścian, które – jak wskazują badacze – przypominają układem średniowieczne synagogi europejskie. I właśnie fakt, że zamiast spodziewanych kamienic mieszczańskich mamy synagogę, a przede wszystkim jej rozmiary, był sporym zaskoczeniem – powiedziała architekt prof. Małgorzata Chorowska z Politechniki Wrocławskiej.

Wcześniejsze badania historyczno-architektoniczne prowadzone pod kierunkiem prof. Chorowskiej wskazują, że odkryto pozostałości XIV-wiecznej synagogi wkomponowanej w mury późniejszego pałacu miejskiego.

Odkrycie jest o tyle zaskakujące, że do tej pory, pomimo dobrego opracowania średniowiecznej architektury Wrocławia, nie udało się określić usytuowania ani odnaleźć żadnych materialnych pozostałości najstarszych wrocławskich synagog.

W kontekście wiedzy na temat średniowiecznych synagog z terenu Europy Środkowo-Wschodniej nasunęły się więc przypuszczenia, że mamy do czynienia z pozostałościami synagogi pierwszej gminy żydowskiej we Wrocławiu – piszą w swoim artykule pt. Zaginiona średniowieczna synagoga we Wrocławiu na tle synagog z terenu Europy Środkowej. Architektura i historia w „Wiadomościach Konserwatorskich” wrocławscy naukowcy: prof. Małgorzata Chorowska, prof. Mateusz Goliński z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz arch. Mariusz Caban.

Badania archeologiczne w podziemiach budynku Instytutu Historycznego zostały sfinansowane przez Fundację Bente Kahan w ramach szerszego projektu – „Historia odzyskana”, który z kolei współfinansuje gmina Wrocław. Archeolodzy szukali przede wszystkim mykwy, czyli zbiornika wodnego, w którym dokonywano rytualnego obmycia.

Badacze odnaleźli m.in. dobrze zachowany mur zbudowany na planie litery L, który powstał prawdopodobnie w XIV w. i został rozebrany w XVI w. Trudno jednoznacznie ocenić, czy są to pozostałości poszukiwanej mykwy. Ze względu na stopień zniszczenia reliktów i brak górnych partii nie udało się jednak na razie zinterpretować funkcji odkrytych murów – powiedział kierownik prac archeologicznych dr Paweł Duma z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Archeolodzy znaleźli też m.in. miejsce, w którym mogła się znajdować męska sala modlitw średniowiecznej synagogi.

Gotycki budynek przy Szewskiej 49 jest cennym i bardzo ciekawym zabytkiem, a jeśli domniemanie o synagodze jest słuszne, to potencjalnie mamy do czynienia z najlepiej zachowanymi reliktami jednego z najstarszych, jeśli nie najstarszego, tego rodzaju murowanego obiektu na ziemiach polskich – podkreślił prof. Mateusz Goliński z Zakładu Historii Polski i Powszechnej do XV w. Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. (PAP)

Piotr Doczekalski

Tekst pochodzi z serwisu Nauka w Polsce.