„Sercem w dwóch krajach. Norwesko-polskie pejzaże kulturalne”

Ambasada Królestwa Norwegii

Książka ta to uzupełniony i zaktualizowany przekład wydanej w Norwegii pracy Med hjertet i to land. Norsk-polske kulturforbindelser autorstwa Janiny Januszewskiej-Skreiberg. Przedstawia bogatą panoramę związków kulturowych, jakie istniały i wciąż są nawiązywane między środowiskami twórczymi Polski i Norwegii.

Książka ukazała się w Polsce 29.12. 2011 nakładem gdańskiego wydawnictwa FISO (Fundacja Inicjatyw Społecznie Odpowiedzialnych). Jej polska promocja planowana jest na maj 2012 r., natomiast już 26 stycznia o godz. 18:00 odbył się wieczór promocyjny w Ambasadzie RP w Oslo.

Gwarancją rzetelności zawartych informacji jest znakomita autorka, Janina Januszewska-Skreiberg, spod której pióra wyszła już znana polskiemu czytelnikowi pozycja Od Ibsena do Twardowskiego. Polsko-norweskie pejzaże kulturalne.

Janina Januszewska-Skreiberg mieszka w Norwegii. Od przeszło czterdziestu lat publikuje w norweskich gazetach i czasopismach artykuły poświęcone współczesnej polskiej kulturze.

W środowiskach artystycznych Janina Januszewska-Skreiberg uważana jest za swoistą ambasadorkę polsko-norweskich stosunków, za człowieka-instytucję. Jak pisze historyk dramatu i teatru, komparatysta prof. Lech Sokół, [pani Janina] jest jedyną kronikarką i komentatorką, która od kilkudziesięciu lat z niebywałą pasją i wytrwałością buduje mosty między naszymi bliskimi geograficznie, a niekiedy (na szczęście dalece nie zawsze) wciąż egzotycznymi dla siebie nawzajem krajami. Jest świadkiem, często jedynym, spotkań i rozmów, przedstawień teatralnych, po których nic nie pozostaje, jeśli nie zostają w porę przez kogoś opisane, i innych wydarzeń. Wspomina i komentuje. Można bez przesady powiedzieć, że nic, co polskie w Norwegii nie jest jej obce, a o naszej kulturze pisze do norweskiej prasy często i systematycznie. Nie ma w dziedzinie relacji między naszymi krajami konkurencji dla jej pisarstwa.

Podczas lektury Sercem w dwóch krajach czytelnik dowie się między innymi o norweskim pianiście, Thomasie Tellefsenie, który był uczniem Fryderyka Chopina, o tym, że Morten Krogvold, wybitny norweski fotografik, wykonał portrety kompozytorów Witolda Lutosławskiego i Krzysztofa Pendereckiego oraz filozofa Jeremiego Wasiutyńskiego. Znajdzie też informację o muzyce skomponowanej do wierszy noblistki Wisławy Szymborskiej przez światowej sławy norweskiego saksofonistę, Jana Garbarka, a także o piosence Krigeren Grom – muzycznym hołdzie złożonym marynarzom zatopionego przez hitlerowców polskiego kontrtorpedowca ORP Grom przez zespół Grom Plass z Narwiku. I o wielu innych ciekawych powiązaniach.

Profesor Sokół podkreśla, że ważną częścią pisarstwa Januszewskiej-Skreiberg są opowieści o losach naszych rodaków, których chęć zamieszkania, przypadek bądź wojenna czy powojenna konieczność rzuciły do Norwegii.

Ogromnym walorem książki jest gawędziarski styl, liczne i interesujące dygresje, wyraźnie zaznaczany ton osobisty w prezentowanych opiniach, ocenach, przeżyciach i relacjach autorki z wybitnymi twórcami polskimi i norweskimi. Książka jest żywym dowodem słuszności powiedzenia, że aby rozpalać zainteresowania innych, samemu trzeba płonąć.

Autorkę zajmuje teatr, film, literatura, architektura, muzyka, malarstwo, rzeźba, ale pasjonują ją także inne dziedziny, na przykład narciarstwo i alpinistyka. Jej ogromna wiedza wynika z zamiłowań i systematyczności. Od wielu lat bowiem na bieżąco informuje ona czytelników na łamach prasy o wszystkich ważnych inicjatywach w dziedzinie kultury obu krajów.

Pani Janina to gorąca patriotka. Mimo, że na stałe mieszka w Norwegii, nie zapomniała o Polsce. Sporo miejsca poświęca w swojej książce żołnierzom Powstania Warszawskiego, uczestnikom bitwy o Narwik (w której brały udział polskie formacje wojskowe), a także norweskim żołnierzom więzionym w niemieckich oflagach na terenie Polski.

Postawę Janiny Januszewskiej-Skreiberg trafnie podsumował cytowany już prof. Sokół: [ona] nie dzieli swojego serca między dwa kraje. Jest tak, jak sama o sobie napisała w tytule: ma serce zarazem w dwóch krajach.