Legitymizm. Historia i teraźniejszość

Jacek Bartyzel

Ze wstępu

Legitymizm (z łac. legitimus – zgodny z prawem, uprawomocniony, stosowny, od lex – prawo) to zasada prawowitości dynastycznej, wywiedziona z fundamentalnej normy chrześcijańskiej teologii politycznej o pochodzeniu władzy z prawa Bożego, określająca porządek sukcesji naturalnej w monarchii dziedzicznej, obserwowany według reguł prawa zwyczajowego wykształconych w tradycji danego królestwa.

Jako uświadomiona doktryna i zorganizowany ruch polityczny legitymizm pojawił się w reakcji na rewolucje religijne i polityczne XVI-XVIII wieku, kwestionujące historyczne prawa dynastii i przeciwstawiające im laicko-naturalistyczną doktrynę o pochodzeniu władzy od ludu/narodu. Pierwszymi legitymistami avant la lettre (ponad dwa stulecia przed pojawieniem się tego terminu) byli działający na emigracji w Polsce katoliccy obrońcy prawowitych dziedziców tronu Szwecji z dynastii Wazów: zdetronizowanego w 1599 roku Zygmunta I (jako króla Polski – Zygmunta III) i jego synów – Władysława i Jana Kazimierza.

W niniejszym opracowaniu przedstawiamy główne i wciąż, acz w różnym stopniu, żywotne postaci tej najstarszej filozofii i teologii politycznej europejskiej Christianitas.

Legitymizm. Historia i teraźniejszość — okładka

Spis treści

• Jakobityzm. Legitymizm szkocko-angielsko-irlandzki
• Legitymizm francuski
• Karlizm. Legitymizm hiszpański
• Miguelizm. Legitymizm portugalski (luzytański)
• Legitymizm we Włoszech
• Legitymizm w krajach byłej Rzeszy Niemieckiej
• Legitymizm habsburski w Austrii i na Węgrzech
• Problem legitymizmu w Polsce
• Czym legitymizm jest, a czym nie jest? Kilka niezbędnych wyjaśnień