Panel dyskusyjny „Historyczne kontrowersje”

10 grudnia 2010 roku w Audytorium Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego spotkali się — w ramach panelu dyskusyjnego — panowie Grzegorz Braun, prof. Krzysztof Kawalec, prof. Krzysztof Ruchniewicz i Stanisław Srokowski. Debata „Historyczne kontrowersje” została zorganizowana przez Studenckie Koło Naukowe Historyków im. Karola Maleczyńskiego. Była zwieńczeniem IV Konferencji Młodych Naukowców i rzeczywiście stała się okazją do ostrej wymiany zdań między panelistami oraz słuchaczami — poziom kontrowersyj okazał się bardzo wysoki.

Zapraszamy do wysłuchania nagrania:

W związku z niezależnymi od naszej redakcji ograniczeniami technicznymi możemy oddać do dyspozycji Czytelników jedynie nagranie części pierwszej debaty, które nie obejmuje już ożywionej dyskusji i pytań z sali. Przez kilkadziesiąt minut rozmowy pojawiło się wiele problemów. Do niektórych z nich ustosunkowali się uczestnicy panelu. Wśród głosów z sali pojawiło się również wystąpienie Adriana Nikla, prezesa Organizacji Monarchistów Polskich, który zwrócił uwagę zebranych na przykłady istotnych luk i przekłamań w procesie edukacji historycznej młodzieży (a w konsekwencji – braku świadomości historycznej osób dorosłych). Adrian Nikiel przytoczył w tym kontekście problem laurkowej prezentacji przyczyn powstania listopadowego, pomijania istotnych uwarunkowań, które doprowadziły do wybuchu, a także przemilczania nazwisk jego protagonistów. Jako wykładowcę odkłamującego te zagadnienia wymienił p. Grzegorza Brauna, autora znakomitych, opartych o źródła wystąpień na nieznane tematy historyczne. Drugim z przykładów był fakt skrzętnego pomijania w obecnej polityce historycznej prowincji polskiej Unii Europejskiej październikowej Deklaracji Niepodległości, której autorem byli członkowie Rady Regencyjnej. Milczy się o tym, że w październiku 1918 r. Polska odrodziła się jako monarchia.

W nawiązaniu do wypowiedzi p. Stanisława Srokowskiego na temat zaszczuwanych historyków Adrian Nikiel przypomniał postać wybitnego naukowca, śp. dra Dariusza Ratajczaka, który zmarł wyrzucony z pracy na Uniwersytecie, odarty z dobrego imienia i godności, tylko dlatego, że przedstawił niepoprawną politycznie wizję II wojny światowej. Prezes Nikiel zauważył wręcz, że właśnie Dariusz Ratajczak powinien być patronem konferencji „Historyczne kontrowersje” i przytoczył arcyciekawy paradox, iż w latach PRL lansowano pogląd o 4.000.000 zamordowanych w KL Auschwitz, obecnie mówi się o 1.000.000 ofiar, natomiast dr Ratajczak został zaszczuty, gdyż informował o istnieniu szacunków, według których mogło zginać 300.000.

W odpowiedzi p. prof. Krzysztof Kawalec zdezawuował wartość Deklaracji Niepodległości i określił Radę Regencyjną mianem rządu kolaboracyjnego, natomiast stwierdził, że dla niepodległości Polski ważniejsza była deklaracja Sprzymierzonych z czerwca 1918 r., gdzie jako cel wojny wskazano odbudowę Państwa Polskiego. Pozostałe kwestie nie znalazły obszerniejszej odpowiedzi ze strony zawodowych historyków. Padła tylko wzmianka o artykule po śmierci dra Ratajczaka w dzienniku „Rzeczpospolita” – którego to artykułu wartość merytoryczną zakwestionował p. Grzegorz Braun.

Kiedy w drugiej turze pytań Adrian Nikiel ponownie zapytał panelistów m.in. o rzeczywistą liczbę ofiar Auschwitz, o wymogach politycznej poprawności przypomniał (z sali) p. prof. Przemysław Wiszewski, który w emocjonalnym wystąpieniu podkreślił, iż pytanie o liczbę ofiar jest niemoralne, liczba ofiar nie jest istotna, a tak naprawdę – nie wolno o to pytać (sic!). Pan Wiszewski wyraził też pod adresem organizatorów niezadowolenie z tego, że podczas spotkania jest reprezentowana – jego zdaniem – tylko jedna opcja. Stanowisko p. Wiszewskiego, dyrektora Instytutu Historii, zostało odczytane przez przynajmniej część zebranych, jako wyraźna wskazówka dla organizatorów, studentów historii, jakie tematy wolno poruszać, jakich gości należy zapraszać… Padały żarty, że tego typu panel odbył się po raz pierwszy i ostatni. Miejmy nadzieję, iż dowcipy były wyrazem czarnego humoru niektórych słuchaczy i dyskutantów, a nie przepowiednią…

Pozostajemy z wiarą, że studenci Instytutu Historycznego UWr nie będą represjonowani za dopuszczenie do głosu myślicieli „źle obecnych” w polskim życiu intelektualnym. Możemy obiecać, iż będziemy śledzić rozwój wydarzeń.

Nasza relacja obejmuje tylko niewielki wycinek gorącej wymiany zdań, zatem chętnie opublikujemy relacje innych uczestników spotkania w Audytorium Instytutu Historycznego. Gratulujemy Studenckiemu Koło Naukowemu Historyków im K. Maleczyńskiego bardzo udanego spotkania.